رییس پژوهشکده اکولوژی دریای خزر می گوید: این پژوهشکده با 6 گروه تحقیقاتی بوم شناسی، تکثیر و پرورش آبزیان، بیوتکنولوژی دریایی، بیولوژی و ارزیابی ذخایر، بهداشت و بیماری های آبزیان و گروه برنامه ریزی و فن آوران اطلاعات و با بهره گیری از توان آزمایشگاه تخصصی، ایستگاه تحقیقات شیلاتی و اکولوژی خِیرود نوشهر و شناور تحقیقاتی 1100 تنی کشتی گیلان در سایت فرح آباد ساری به عنوان تنها شناور پژوهشی در جنوب دریای خزر مشغول تحقیقات می باشد و پیشینه تحقیقاتی زیادی با کشورهای حوزه خزر دارد. دکتر«فرخ پرافکنده» افزود: در حال حاضر یکصدنفر در این پژوهشکده فعالیت دارند که 15 نفر از آنان هیات علمی با درجه های دانشیار تا مربی پژوهشی هستند و در این پژوهشکده 26 آزمایشگاه فعالیت دارد 5 آزمایشگاه استاندارد 17025 را دریافت کردند و تعدادی از آن ها نیز به عنوان مرجع شناخته شدند.
اهداف پژوهشکده:
دکتر پرافکنده انجام طرح های پژوهشی علمی- کاربردی و توسعه ای در زمینه های اکولوژی، تکثیر و پرورش، فن آوری زیستی، بهداشت و بیماری های آبزیان، ژنتیک بیولوژی و ارزیابی ذخایر آبزیان دریای خزر و رودخانه های منتهی به آن را از اهداف پژوهشکده اکولوژی دریای خزر نام برد.
رییس پژوهشکده اکولوژی دریای خزر، شناسایی گونه های مختلف آبزی در اکوسیستم دریای خزر و رودخانه های منتهی به آن و مطالعات خصوصیات زیستی و شناسایی گونه های مهاجم و بررسی تاثیرات آن را از دیگر اهداف این پژوهشکده برشمرد.
پرافکنده، شناسایی عوامل و منابع آلاینده (فلزات سنگین و آلودگی نفتی، سموم کشاورزی و شوینده) اکوسیستم دریای خزر و بررسی اثرات سوء آن بر جوامع زیستی و غیرزیستی، تعیین توده زنده و سهم مجاز برداشت گونه های با ذخیره مشترک با سایر کشورهای همجوار و تعیین میزان برداشت مجاز از آبزیان اقتصادی حوزه جنوی دریای خزر را از فعالیت های پژوهشکده دانست.
او شناسایی و معرفی مارکرهای مولکولی جهت شناسایی گونه ها، جمعیت ها و جنسیت در آبزیان دریایی و تعیین اثرات متقابل زیست محیطی ناشی از فعالیت های تکثیر و پرورش را از دیگر اقدامات پژوهشکده اکولوژی دریای خزر بیان کرد.
بررسی سلامت دریا:
رییس پژوهشکده اکولوژی دریای خزر می گوید: تعیین پارامترهای هیدرولوژی و هیدروبیولوژی و تعیین آلودگی های زیست محیطی در حوضه جنوی دریای خزر و مبارزه با تهدیدات بیولوژیک در این حوضه از مهم ترین دستاوردهای شاخص این پژوهشکده طی 10 سال گذشته بوده است.
پرافکنده اضافه کرد: ارزیابی و مدیریت ذخایر کیلکا ماهیان و ماهیان استخوانی در حوضه جنوبی دریای خزر، پرورش میگوی وانامی با آب لب شور و شناسایی علل تلفات کفال ماهیان این دریا از دیگر دستاوردهای مهم پژوهشکده در مدت یاد شده است.
پیشگیری از انقراض ماهیان خاویاری:
او تصریح کرد: سال های زیادی از ارزیابی ماهیان خاویاری نمی گذرد و ایران پس از انقلاب توانست سهمیه صدور 50درصد از صادرات دریای خزر را از سازمان های بین المللی مانند cites (سایتیس) دریافت کند و در حوزه داخلی از این شناور به منظور مساعدت و همکاری با شرکت نفت، بنادر و انرژی اتمی استفاده می شود.
رییس پژوهشکده اکولوژی دریای خزر تعداد پروژه های ثبت شده از سال 66 تاکنون را افزون بر 254 مورد اعلام کرد و گفت: در مواردی پروژه ها در سطوح ملی استفاده شد که از جمله آنها صدور مجوز صید، تولید و صادرات خاویار برای ایران بود که حامل اطلاعات ناشی از تحقیقات بود.
پرافکنده، مطالعه بر روی روش سونوگرافی که برای نخستین بار در کشور انجام شد را با توجه به این که ماهیان خاویاری در حال انقراض بود، را از دیگر پروژه های شاخص برشمرد و افزود: در این روش اگر خاویار ماهی به میزان کافی نبود ماهی نگهداری می شد تا خاویار آن کامل شود و پس از مدتی نیز به این منظور روش لاپاراسکوپی به اجرا درآمد.
او مبارزه با هجوم شانه داران را از دستاوردهای قابل توجه پژوهشکده توصیف کرد و گفت: اطلاع رسانی در مورد گونه غیربومی یادشد توسط پژوهشکده انجام شد و این درحالی است که ورود شانه دار آسیب زیادی به صنعت کیلکا وارد کرد.
بررسی علمی آمارهای پیش از صید:
رییس پژوهشکده اکولوژی دریای خزر میگوید: دو پروژه پایشی که در هرسال انجام می شود،ارزیابی ذخایرماهیان استخوانی و کیلکا است که از سیاست های حاکمیتی کشور بشمار می رود و پژوهشکده هرساله با بهره گیری از اطلاعات جمع آوری شده، میزان بیوماس(توده زنده) این ماهیان را تعیین می کند و براین اساس میزان صید با رویکرد راهبردی بهره برداری پایدار به سازمان شیلات اعلام می شود تا فعالیت های ماهی گیری خود را مدیریت کنند.
پرافکنده می افزاید: در مورد ماهیان کفال با توجه به تشخیص بیماری ویروسی که اکنون از شدت آن کاسته شد اما به صورت سینوسی در مناطق مختلف دیده می شود. شکوفایی کشندشیری که پدیده های ساده ای نیست که از کنار آن به سادگی بگذریم و پژوهشکده کار کرد تحقیقات بر روی بررسی امکان پرورش میگوی وانامی که ویژه آب های گرم جنوب است و در این جا پرورش می دهیم که محاسنی مانند نیاز نداشتن به آب شیرین و عدم استفاده از زمین های کشاورزی است، که از نظر زمان(دوره زمانی) کوتاه مدت است و از نظر اقتصادی هم بهره وری بیشتر و از نظر پروتئینی هم غنای بیشتری دارد که با رعایت ایمنی در مرحله تحقیقات و پایلوت قرار دارد.
بررسی گسترش فعالیت های شیلاتی:
اوتاکیدکرد: امسال پژوهشکده سعی دارد امکان پرورش دوبار در فصل را برای نیمه دوم سال نیز برنامه ریزی کندوپرورش ماهی در قفس جزو سیاست های کلان کشور محسوب می شود و ما نیز به این پروژه در بخش های علمی و پژوهشی کمک خواهیم کرد برای مثال ابتدا مناطقی که می تواند به صورت محدود و با هدف بررسی اثرات پرورش ماهی در قفس در نظر گرفته شوند شناسایی و معرفی شده اند اما مهم ترین بخش این پروسه مطالعه جامع اثرات زیست محیطی ان بر روی دریای خزر است.
رییس پژوهشکده اکولوژی دریای خزراعتقاددارد: این اهداف به صورت طرح جامعی ارائه شد که در صورت تائید می تواند پاسخگوی بسیاری از سئوالات باشدوتعداد طرح هایی که پارسال داشتیم 5 طرح و پروژه ها نیز 2 مورد بود و تعداد طرح و پروژه های مصوب انجام شده و درست اجرا درحال حاضر 20 مورد است.
دستاوردهای علمی پژوهشکده:
پرافکنده فعالیت هایی مانند ارایه دستاوردها و یافته های علمی که برای ترویج به بهره برداران ارایه شدرابه تعداد 8 مورد اعلام کرد و گفت: تدوین استاندارد مقررات و شیوه نامه یک مورد در پژوهشکده انجام شد و جوایز علمی که کارکنان کسب کردند 2 مورد بود.
او تعداد مقالاتی که در کنفرانس های ملی ارائه شد 45 مورد بیان کرد و افزود: تعداد مقالات علمی پژوهشی 24 مورد، تعداد مقالات ترویجی یک مورد و مقالات چاپ شده با شاخص های آی اس آی 11 مورد بوده است ونیز 4 مورد دانشجوی پژوهش محور در مقطع دکتری در سال 94 مشغول تحصیل بودند، که یک نفر از آنان فارغ التحصیل شد.