در ادامه سلسله گزارشات مربوط به آبزی پروری تیلاپیا در کشورهای همجوار ایران، در گزارش زیر فعالیت های تولید تیلاپیا در کشور کویت مرور شده است.
کشور کویت 290 کیلومتر خط ساحلی و 17818 کیلومتر مربع وسعت دارد. مهمترین چاه های لب شور کشاورزی در منطقه الوفرا (Al-Wafra) در 100 کیلومتری جنوب و العبدلی (Al-Abdali) در 120 کیلومتر شمال شهر کویت واقع شده اند.
ورود تیلاپیا به کویت اولین بار در سال 1970 توسط مؤسسه تحقیقات علمی کویت (Kuwait Institute for Scientific Research, KISR) با همکاری بخش محیط زیست دریایی، شیلات و آبزی پروری این کشور (Aquaculture, Fisheries and Marine Environment Department, AFMED) صورت گرفت و تحقیقات برای بررسی امکان پرورش تیلاپیا و یافتن گونه مناسب برای پرورش متراکم تجاری در شوری ppt40-38 آب دریا و آب لب شور زیرزمینی با شوری ppt8-3 انجام شد. در طی 17 سال 6 پروژه تحقیقاتی اجراء شدند.
ابتدا فصل تخم ریزی و پتانسیل تولید مثل، سپس تولید انبوه بچه ماهی، افزایش تولید تخم، توسعه همزمانی تولید مثل، تداوم فعالیت تولید مثلی با کنترل فاکتورهای محیطی مورد مطالعه قرار گرفت. به خاطر آب و هوای کویت و کمبود آب شیرین و دردسترس بودن آب دریا، مطالعات به سمت گونه مقاوم به شوریOreochromis spilurus متوجه شد. در آب دریا نتیجه پرورش گونهO. spilurus و هیبریدO. aureus×O. spilurus بهتر ازO. aureus و تیلاپیای قرمز بوده است.
پرورش تیلاپیا در کویت در مراحل اولیه بوده و بررسی های اولیه اقبال مصرف کنندگان و پرورش دهندگان به تیلاپیا را نشان داده است. تولید در تانک ها، آبراهه ها (Raceway) و قفس های شناور دریایی انجام می شود. در قفس های دریایی پرورش از اواسط آوریل تا اواسط نوامبر که دما مناسب است امکان پذیر است. تانک هایی که از آب دریا تغذیه می شوند برای پرورش ماهیان تا وزن بازاری و تانک هایی که با آب زیرزمینی تغذیه می شوند برای پرورش انگشت قدها در زمستان بکار می رود. پرورش توأم تیلاپیا با محصولات کشاورزی نیز در منطقه الوفرا انجام می شود.
پرورش تیلاپیا در کویت از سال 1982 رسماً انجام شد. در سال 1986 در 3 مزرعه با آب زیرزمینی به مقدار 16 تن، در 1996 در 12 مزرعه، در 1997 در 37 مزرعه حدود 5/31 تن تیلاپیا تولید کردند. در سال 2001 تولید گونهO. spilurus وO. niloticus به 100 تن رسید. در سال 2002 در 58 مزرعه تیلاپیا تولید شد. در سال 2006 در 65 مزرعه در حدود 110 تن تولید و با قیمت هرکیلو ماهی تازه 6.5-6 دلار به فروش رسید. طبق آمار سازمان خوار و بار جهانی فائو، بین سال های 2013-2005 تولید تیلاپیا در کویت بطور میانگین سالانه 309 تن بوده است.
در کویت برخی پرورش دهندگان تیلاپیای پرورشی را در مزرعه و برخی در سوپرمارکت های کوچک می فروشند. درکشورهای حاشیه خلیج فارس تنها در عربستان تولید تجاری تیلاپیا آن هم در سیستم متراکم با آب شیرین زیرزمینی انجام می شود. درحال حاضر نمونه های پرورشی بیشتر گونه های، نیل، آبی و هیبرید هستند. برای توسعه تیلاپیا در کویت مشکلات تکنیکی، اقتصادی و قانونی وجود دارد. هزینه های تولید، خرده فروشی، نبود بچه ماهی کافی، رشد کم در برخی مناطق، ضریب تبدیل غذایی زیاد، هزینه غذای مصنوعی، نبودن تجهیزات آبزی پروری در مزارع مانند هواده و پمپ، آموزش ناکافی پرورش دهندگان، عدم هماهنگی و همکاری تولیدکنندگان سبب شده این محصول نتواند با فیله وارداتی منجمد بخوبی رقابت کند.
کارشناسان پیشنهاد کرده اند دولت از تولید ملی دربرابر واردات تیلاپیای تازه و منجمد حمایت کند، برای تولید در مقیاس کوچک و بزرگ برنامه ریزی کند، مجوزها به افرادی داده شود که مزرعه ای با سیستم طراحی شده درست دارند، و نیز اتحادیه تولیدکنندگان تشکیل شود. آنان معتقدند اگر میزان تولید هر مزرعه در سال به 5 تن افزایش یابد قیمت تقریباً نصف می شود و محصول قدرت رقابت با محصول وارداتی پیدا می کند.
مآخذ:
Al-Ahmed, A. A. (2002). Tilapia culture in Kuwait. Global Aquaculture Advocate, December 2002. P:31.
Ridha, M. T. (2006). Tilapia Culture in Kuwait:Constraints and Solutions. NAGA, WorldFish Center Quarterly Vol. 29 No. 3& 4.