به گزارش روابط عمومی موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، صبح روز چهارشنبه 9 مهرماه سال 1404 در راستای برنامه زمانبندی مؤسسه، نشست ارائه گزارش پیشرفت پروژههای تحقیقاتی با حضور محمدصدیق مرتضوی رئیس مؤسسه، شراره خدامی مدیر دفتر پژوهشی، مدیران گروههای تخصصی بهداشت و بیماریهای میگو و سختپوستان، بهداشت و بیماریهای ماهیان دریایی و بهداشت و بیماریهای ماهیان آب شیرین، کارشناسان مربوطه و همچنین روسا و معاونان مراکز و پژوهشکدهها برگزار شد.
در این نشست، مجریان پروژههای گروههای تخصصی گزارشی از روند اجرا، میزان پیشرفت و خروجیهای مورد انتظار ارائه کردند.
گزارش دو طرح و ده زیرپروژه به درخواست سازمان دامپزشکی کشور و با همکاری محققان حسین هوشمند، آهنگرزاده، دشتیان نسب، خلیلپذیر، سراجی، گذری، اژدری، آژنگ، قرهوی و پقه، و با هدایت مجریان طرحها کاکولکی و ذریهزهرا، با همکاری بیش از ۳۰ مجری همکار و ۵۰ نفر همکار پروژه، ارائه شد. این پروژهها در راستای تعیین توالییابی و بررسی نقش عوامل محیطی و مدیریتی بر بروز بیماریهای لکه سفید میگو و نکروز حاد هپاتوپانکراس در استانهای میگوپرور انجام شدهاند. نتایج این پروژهها نقش مهمی در شناسایی فاکتورهای خطر در بروز این بیماریها دارد.
باکتریهای عامل بیماری که تاکنون از استانهای مختلف کشور جداسازی شدهاند، برای توالییابی به آزمایشگاههای معتبر ارسال شدهاند. نتایج نشان داد زنجیره علیتی تلفات ناشی از بیماری لکه سفید میگو در برخی استانها، کاهش ناگهانی دمای آب را عامل زمینهساز افزایش استرس و بروز بیماری معرفی میکند. درباره بیماری نکروز حاد هپاتوپانکراس، پیچیدگی زنجیره علیتی بیشتر ارزیابی شد و افزایش دما از ۳۲ درجه سانتیگراد به بالا یکی از عوامل بسترساز اصلی معرفی شد.
در مجموع، عوامل مدیریتی مانند استفاده از مزارع کرایهای، کیفیت و کمیت غذا، میزان ذخیرهسازی، وضعیت شبکه برق و هوادهی، لاینینگ کف استخرها و تغییرات اقلیمی شامل دمای هوا و شوری آب، در بروز بیماریهای میگو نقش قابل توجهی دارند.
در پروژهای با هدف دستیابی به دانش فنی کیت تشخیص سریع بیماری باکتریایی نکروز حاد هپاتوپانکراس به روش LAMP، چالش تولید پرایمر کافی برای افزایش دقت تشخیص بیماری گزارش شد و اعلام شد که کار در مراحل پایانی قرار دارد. مراحل تجاریسازی این کیت در ادامه بررسی خواهد شد. اجرای این پروژه میتواند نیاز پرورشدهندگان برای مراجعه به آزمایشگاههای تخصصی را تا حدود ۷۰ درصد کاهش دهد.
در پروژهای دیگر از پژوهشکده آبزیپروری آبهای داخلی، چگونگی دستیابی به دانش فنی تولید واکسن ویروس نکروز عفونی بافت خونساز (سویه داخلی IHNV) در مزارع پرورش قزلآلای رنگینکمان و مراحل عقد قرارداد با بخش خصوصی برای تجاریسازی آن تشریح شد. با اجرای این پروژه، پرورشدهندگان و تکثیرکنندگان ماهی قزلآلای رنگینکمان قادر خواهند بود بهصورت مستقل و بدون نیاز به آزمایشگاه، حضور این ویروس را در مزارع خود بررسی کنند.
در طرح دیگری، تولید خوراک عملکردی برای کنترل و پیشگیری از بروز بیماری نکروز حاد هپاتوپانکراس در میگوی پاسفید غربی با هدف پاسخ به درخواست کارخانه غذای ۲۱ بیضا فارس انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد مصرف این خوراک باعث افزایش سطح ایمنی میگو شده و میتواند تحولی مثبت در بهبود کیفیت خوراک میگوی پرورشی ایجاد کند.
در پروژه مشترک دیگر، اثر بخشی و دوره محافظت واکسن بومی دوظرفیتی ویبریو در کنار تجویز جیرهای پروبیوتیک در ماهی سیباس آسیایی در شرایط مزرعه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد سطح ایمنی ماهیان واکسینهشده افزایش یافته و طرح وارد مرحله تجاریسازی شده است. در ادامه، نحوه جداسازی و شناسایی باکتریهای لاکتوباسیل با توان پروبیوتیکی از ماهی کپور پرورشی و بررسی اثر آنها بر فاکتورهای سیستم ایمنی و رشد نیز ارائه شد که نتایج نهایی هنوز در حال تکمیل است.
در پروژه دیگری، اثر عصاره هیدروالکلی و نانوکپسولهشده گیاه زنجبیل بر شاخصهای ایمنی و رشد فیلماهی پرورشی با هدف تجاریسازی بررسی شد. نتایج اولیه نشان از اثر مثبت این ترکیب دارد اما نتیجه نهایی پس از تکمیل گزارش اعلام خواهد شد.
در بخش دیگری از نشست، نتایج طرح کلان تولید گله قزلآلای رنگینکمان عاری از بیماری با محوریت امنیت زیستی توسط عرفانی، نکوییفرد و قیاسی ارائه شد که نشاندهنده ارتقای سطح ایمنی و ضریب نفوذ امنیت زیستی در مراکز نگهداری این ماهیان بود. همچنین دو پروژه دیگر به درخواست بخش خصوصی آبنیرو انجام شده و گزارش آن به کارفرما ارائه شد.
مدیران گروههای تخصصی با تأکید بر اهمیت اثرگذاری نتایج پروژهها بر بخشهای اجرایی و پرورشدهندگان، خواستار ارسال گزارشهای نهایی پیش از پایان زمانبندی پروژهها شدند. در پایان، همکاران ستادی و صف ضمن قدردانی از همافزایی و تلاشهای اخیر مؤسسه، بر تداوم این همکاریها و اطلاعرسانی منظم از طریق سامانههای ارتباطی مؤسسه تأکید کردند.
این گزارشها با هدف افزایش انسجام، همافزایی و تبادل اطلاعات میان مراکز و پژوهشکدههای تابعه مؤسسه و با هماهنگی بخش تخصصی ستاد تهیه شده است. نتایج نهایی آن در راستای ارتقای هماهنگی فعالیتهای پژوهشی در سطح ملی مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.