به گزارش روابط عمومی مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، همایش "غذاهای دریایی، سلامت و بیماری" با رویکرد همگرایی بین صنعت، دستگاه‌های اجرایی و دانشگاه با هدف بررسی راهکارها و چالش‌های پیش‌روی صنایع شیلاتی و غذایی کشور در روز چهارشنبه 7 آذر 1403 از ساعت 8 صبح تا 16 عصر در سالن اجتماعات ستاد مرکزی دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد.
این همایش با محورهای مختلفی از جمله ارزش تغذیه‌ای غذاهای دریایی، سرانه مصرف آبزیان و چالش‌ها و راهکارهای مرتبط، فرآوری غذاهای دریایی، نوآوری و فناوری و چالش‌های صنعت فرآوری آبزیان برگزار شد و به بررسی مسائل کلیدی و ارائه راهکارهای عملی در این حوزه پرداخت.
تاکید رئیس مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور بر نقش شیلات در امنیت غذایی
محمود بهمنی، رئیس مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، در نشست همایش "غذاهای دریایی، سلامت و بیماری" به سابقه پژوهش‌های کاربردی و تحقیقات شیلاتی در کشور اشاره کرد و اظهار داشت: قبل از پرداختن به توضیحات در این خصوص، باید به یکی از مهم‌ترین موضوعات حال حاضر کشور یعنی امنیت غذایی اشاره کنم.
وی افزود: در سال گذشته، سند دانش‌بنیان امنیت غذایی ابلاغ شد که به موضوعاتی نظیر غذای سالم، کافی، دسترسی برای همه اقشار جامعه و قیمت مناسب تأکید دارد؛ این مفاهیم در اولویت برنامه‌های شیلاتی قرار دارند، چرا که نقش شیلات و آبزیان در تأمین غذای سالم و پایدار برای جامعه انکارناپذیر است.
بهمنی در این نشست با اشاره به سابقه پژوهش‌های کاربردی و تحقیقات شیلاتی در کشور اظهار داشت: پیش از ارائه توضیحات در این خصوص، باید به یکی از مسائل مهم کشور یعنی امنیت غذایی پرداخته شود.
وی با بیان اینکه سال گذشته سند دانش‌بنیان امنیت غذایی ابلاغ شده است، افزود: در بحث امنیت غذایی، مواردی مانند غذای سالم، غذای کافی، دسترسی آسان برای همه اقشار جامعه و قیمت مناسب مورد توجه قرار گرفته و از اولویت‌های اساسی به شمار می‌رود.
بهمنی در این نشست با اشاره به سابقه و جایگاه این مؤسسه اظهار داشت: مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در وزارت جهاد کشاورزی، در سال 1297 تأسیس شده و امروزه با ساختاری هیئت‌امنایی فعالیت می‌کند.
وی افزود: این مؤسسه با بهره‌گیری از حدود 120 عضو هیئت علمی در مرتبه‌های استادی، دانشیاری و استادیاری، به همراه 280 محقق و 200 نیروی پشتیبان، در قالب 13 پژوهشکده و مرکز تحقیقاتی در سراسر کشور، نقش مهمی در توسعه و پیشبرد اهداف شیلاتی کشور ایفا می‌کند.
رئیس موسسه تأکید کرد: مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور با برخورداری از این ظرفیت‌ها، همواره در مسیر ارتقای دانش فنی، بهبود بهره‌وری و تأمین امنیت غذایی پایدار گام برمی‌دارد.
بهمنی در ادامه به معرفی پژوهشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی زیرمجموعه این مؤسسه پرداخت و اظهار داشت: مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور با برخورداری از شبکه گسترده‌ای از پژوهشکده‌ها و مراکز تخصصی در نقاط مختلف کشور، نقش مهمی در توسعه علمی و عملی شیلات ایفا می‌کند.
وی به برخی از این مراکز اشاره کرد و گفت: پژوهشکده میگوی کشور در بوشهر به‌طور تخصصی در زمینه تحقیقات مرتبط با میگو فعالیت می‌کند. همچنین پژوهشکده آبزی‌پروری جنوب کشور در اهواز بر ماهیان دریایی و تکثیر و پرورش آن‌ها متمرکز است.
بهمنی افزود: در بندرعباس، پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان فعالیت دارد و در چابهار، مرکز تحقیقات شیلاتی آب‌های دور روی سایر گونه‌های آبزیان، از جمله خارتنان، رم‌تنان و حتی ماهیان خاص تحقیق می‌کند.
وی ادامه داد: در شمال کشور نیز سه مجموعه برجسته فعال هستند. انستیتو تحقیقات بین‌المللی ماهیان خاویاری در استان گیلان که در زمینه ماهیان خاویاری فعالیت می‌کند، پژوهشکده آبزی‌پروری آب‌های شور که بر گونه‌های آبزی آب‌های داخلی متمرکز است و مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان یونیدو در بندر انزلی که به موضوع فرآوری آبزیان اختصاص دارد و ارتباط مستقیم با محورهای این نشست دارد.
رئیس موسسه تأکید کرد: این مراکز با بهره‌گیری از دانش روز و تخصص نیروهای علمی، به‌طور پیوسته در حال ارتقای توان علمی و عملی شیلات کشور هستند.
بهمنی، در ادامه معرفی مراکز تحقیقاتی این مؤسسه اظهار داشت: در استان مازندران، پژوهشکده اکولوژی دریای خزر در ساری و مرکز تحقیقات ماهیان سردابی در تنکابن فعالیت‌های پژوهشی مهمی را در حوزه آبزیان دریای خزر و ماهیان سردابی انجام می‌دهند. همچنین در استان گلستان، مرکز تحقیقات آبزیان آب‌های داخلی در زمینه مدیریت و توسعه این گونه‌ها فعال است.
وی افزود: در حوزه آب‌های داخلی، سه استان دارای مراکز تخصصی هستند. در آذربایجان غربی، مرکز تحقیقات آرتمیای کشور به‌طور ویژه بر روی گونه آرتمیا فعالیت کرده و دستاوردهای ارزشمندی ارائه داده است. در کهگیلویه و بویراحمد (یاسوج)، مرکز تحقیقات ژنتیک و اصلاح نژاد ماهیان سردابی به توسعه و بهبود نژادهای ماهیان سردابی می‌پردازد. همچنین در بافق یزد، مرکز تحقیقات آبزیان آب‌های شور بر گونه‌های خاص و قرنطینه‌ای، از جمله تیلاپیا، متمرکز است.
بهمنی با تاکید بر اینکه این مراکز، با رویکردی تخصصی و بهره‌گیری از نیروهای مجرب، به ارتقای دانش و فناوری در شیلات کشور کمک کرده ادامه داد: این مراکز در مسیر توسعه پایدار آبزی‌پروری گام برمی‌دارند.
وی با اشاره به دستاوردهای علمی و پژوهشی در حوزه شیلات طی 56 سال گذشته، اظهار داشت: امروز با افتخار می‌توانیم بگوییم که اگر صنعت شیلات کشور در جایگاهی قابل‌قبول از توسعه علمی قرار دارد، این موفقیت حاصل تحقیقات و پژوهش‌های کاربردی است که در طول این سال‌ها توسط محققان انجام شده است.
بهمنی با تاکید بر اهمیت موضوع همایش افزود: بسیار امیدبخش است که وزارت بهداشت نیز به موضوع غذای سالم و آبزیان ورود کرده است. با توجه به مسائل مطرح شده در این همایش، دستاوردهای مرکز تحقیقات فرآوری آبزیان در طی دو دهه گذشته قابل‌توجه بوده است.
رئیس موسسه به بخشی از این دستاوردها اشاره کرد و گفت: در این مدت، بیش از 30 نوع فرآورده و محصول غذایی حاصل از آبزیان در قالب پژوهش‌های این مرکز معرفی شده است که می‌توان به برگر، شنیسل، فطیر، بستنی ماهی و سایر فرآورده‌ها اشاره کرد.
وی خاطرنشان کرد: مطابق سیاست‌های دولت در سال‌های گذشته و جاری، تلاش شده است که با تنوع‌بخشی به محصولات غذایی حاصل از آبزیان، این محصولات به‌عنوان بخشی از سبد غذایی خانوارها وارد سفره‌های مردم عزیز کشورمان شوند.
بهمنی در ادامه نشست با اشاره به تلاش‌های سه سال گذشته برای احیای مرکز ملی فرآوری آبزیان، بیان داشت: در این مدت، همکاری‌های بسیاری با یکی از شرکت‌های بزرگ در حوزه زنجیره ارزش غذایی آبزیان صورت گرفته است و توانسته‌ایم این مرکز را به‌صورت مشارکتی احیا کنیم. در حال حاضر، بیش از 23 نوع محصول شیلاتی با کیفیت در اشکال مختلف و به‌طور متنوع در این مرکز توسط بخش خصوصی تولید می‌شود. بخشی از این محصولات نیز در قالب انتقال دانش فنی صورت گرفته است.
وی در ادامه با تأکید بر اهمیت توسعه مصرف آبزیان در کشور افزود: یکی از مسائل اساسی که باید به آن توجه ویژه داشته باشیم، پایین بودن سرانه مصرف آبزیان در کشور است؛ این موضوع به‌عنوان یکی از اهداف اصلی برای معرفی محصولات فرآوری‌شده آبزیان و تنوع آن‌ها در سفره‌های غذایی مردم به‌طور جدی در دستور کار قرار نگرفته است.
بهمنی ادامه داد: با توجه به تأثیرات مهم سلامت جامعه و امنیت غذایی، این همایش و خروجی آن می‌تواند نقشی مؤثر در ارتقای سلامت عمومی ایفا کند؛ در این راستا، مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور آمادگی کامل دارد تا با بهره‌گیری از ساختار پژوهشی و مراکز مختلف تحقیقات آبزیان، به‌ویژه مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان، در انجام پروژه‌های مشترک علمی و پژوهشی، به ویژه در قالب پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی، همکاری داشته باشد.
وی افزود: ما با دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده علوم تغذیه و سایر دانشکده‌های علوم پزشکی در سراسر کشور که می‌توانند به ارتقای سلامت جامعه از طریق معرفی و افزایش مصرف آبزیان کمک کنند، همکاری خواهیم داشت و امیدواریم در این راستا گام‌های مؤثری برداریم.
گفتنی است: در همایش مذکور، معاون آبزی‌پروری سازمان شیلات و معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز حضور داشتند و به بیان دیدگاه‌ها و دستاوردهای خود در حوزه‌های مربوطه پرداختند. همکاران و پژوهشگران این سازمان‌ها، همراه با دیگر متخصصین، در این همایش به تبادل نظر و ارائه راهکارهای علمی و پژوهشی در زمینه ارتقای سلامت و افزایش مصرف آبزیان پرداختند.