به گزارش روابط عمومی موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، معمولا مزارع پرورش میگو در نیمه دوم سال بلااستفاده مانده و خالی از میگو هستند. بر این اساس، موسسه، به همراه نمایندگانی از سازمان دامپزشکی کشور، سازمان شیلات ایران و بخش خصوصی، جلسه ای در این خصوص ترتیب دادند تا بتوانند در رابطه با استفاده از ظرفیت های خالی مزارع، به نحوی مطلوب جهت بهره وری اقتصادی طرحی نو بیاندیشند.
دکتر بهمنی، رئیس موسسه در این جلسه ضمن خوش آمدگویی به حاضران و آرزوی قبولی طاعات و عبادات آنها، حضور بخش خصوصی در نشست های مربوط به قرارگاه امنیت غذایی و پرداختن به توسعه راهبردی شیلات را اتفاق مبارکی قلمداد کرد و گفت: اگر نمایندگان بخش خصوصی نباشند، مباحث ابتر می ماند و نمی توانیم تصمیم درستی بگیریم. بنابراین حضور فعال بخش خصوصی در این جلسات الزامی است.
وی با بیان اینکه بخش صنعت میگو موفق ترین بخش شیلات بوده است، افزود: در مورد میگوی گونه ژاپنیکوس، مطالعات انجام شده و از سال گذشته استفاده از این گونه قوت گرفته است. در همین راستا مذاکرات با فرانسوی ها انجام شده و مجوز واردات 50 هزار قطعه برای تحقیقات را اخذ کرده ایم. با توجه به بومی بودن گونه ژاپنیکوس در خلیج فارس و مقاوت آن نسبت به بسیاری از تهدیدات، امیدواریم آینده آن مانند میگوی وانامی درخشان باشد.
مهندس معدنی از سازمان شیلات ایران، قطب تولید میگو را در استان های جنوبی معرفی و عنوان کرد: با توجه به برنامه تحولی وزیر جهاد کشاورزی، تولید بیش از 2 میلیون و600 هزار تن آبزی در سال ۱۴۰۴ تکلیف شده است که بخش زیادی از این مقدار در حوزه آبزی پروری است. در این میان سهم میگو 160 هزار تن برآورد می شود. آمارها نشان می دهند سرمایه گذاری های صورت گرفته در این زمینه تا سال 1403 به عرصه ظهور می رسد و به تولید کمک می نماید. البته بخش بزرگی از افزایش تولید هم با افزایش بهره وری فراهم خواهد شد.
وی معتقد است: فصل تولید میگو به گونه ای رقم می خورد که در نیمه دوم سال بخش بزرگی از استخرهای پرورشی راکد و خالی است. این باعث شد که به فکر استفاده از گونه های دیگر بیفتیم تا به درستی از زیرساخت ها بهره برداری شود و تا امروز به دلایلی در این مسیر موفقیت مورد نظر کسب نشد. اما امروز با توجه به شرایط به وجود آمده یک بار دیگر این موضوع را با نگاه علمی، فنی و اجرایی مورد بررسی قرار خواهیم داد. باید بتوانیم با ملاحظات زیستی و بهداشتی از تنوع گونه ای استفاده کنیم.
مهندس معدنی، ادامه داد: در این مسیر باید سازمان های متولی مانند سازمان دامپزشکی کشور، با موسسه تحقیقات علوم شیلاتی و سازمان شیلات ایران، هماهنگ و همراه باشند. ماهی قزل آلا در استان گلستان برای این هدف پیشنهاد شده است. البته در استان های جنوبی، ماهی سی بس مطرح گردید. بحث سی بس نسبتا موفقیت آمیز بود و اگر بتوانیم از این فرصت ها استفاده کنیم، از عرصه ها استفاده بهینه می شود.
وی به دو تعهد سازمان متبوع خود در این عرصه اشاره کرد و گفت: تولید 10 هزار تن قزل آلا در دو استان خوزستان و گلستان تا پایان سال 1404 و تولید 10 هزار تن سی بس در استان های جنوبی کشور هدفگذاری شده است واستفاده از استخرهای خاکی و بتونی میگو یکی از امکانات مهم در این مسیر محسوب می شود.
دکتر صفری، رئیس سازمان نظام دامپزشکی کشور، با تاکید بر اینکه مرجع علمی و فنی این مبحث، موسسه است، عنوان کرد: باید منابع علمی در حیطه مورد بحث مطرح شود تا کم و کیف موضوع را مشخص کنیم. ما مجری سازمان دامپزشکی هستیم و با حضور صاحب نظران نظر می دهیم. سیاست ما حمایت از ایده نو و ارتقای تولید است. اگر بتوانیم برای کشت دوم مزارع چاره ای بیندیشیم، کار بزرگی است. البته می توان در این زمینه از تجریبات دنیا نیز استفاده کرد و به سرعت وارد فاز علمی شد.
در ادامه مهندس شعاع حسنی از سازمان شیلات ایران، گفت: با توجه به مستندات علمی، امکان پرورش قزل آلا در استخرهای پرورش میگو شدنی است. اما باید در این زمینه تحقیقات بیشتری انجام گیرد. در چوئیبده آبادان نیز یک شرکت از اواسط اردیبهشت تا اواسط آبان در دو نیم هکتار 160 هزار قطعه سی بس با متوسط وزن 700 گرم تولید کرد که بسیار ارزشمند و اقتصادی بود. اما اگر دوره پرورش سی بس، بیش از این تاریخ طول بکشد، ماهیان توسط پرندگان مهاجر خورده می شوند.
دکتر خدایی، یکی از نمایندگان بخش خصوصی، با بیان اینکه در دنیا پرورش ماهی کنار میگو انجام شده، تصریح کرد: اما موازین و اصول ایمنی باید در آن رعایت شود. در سال های گذشته نیز این کار در ایران انجام شده اما بررسی های آن همگی از بعد اقتصادی بوده و لازم است از بعد بهداشتی نیز این امر بررسی شود که سازمان دامپزشکی کشور باید در این حیطه ورود کند.
مهندس هراجی، دیگر نمایند بخش خصوصی نیز از طرح های مختلف این موضوع در دنیا نام برد و عنوان کرد: شرایط آب و هوایی، تامین غذا و بچه ماهی برای انتخاب گونه مورد نظر در ایران باید مدنظر قرار گیرد. همچنین برای واردات میگوی ژاپنیکوس، باید ابتدا منع واردات میگو در ایران لغو شود که در این زمینه رایزنی هایی انجام گرفته و البته پروسه تقریبا زمان بری دارد.
سپس دکتر رخشانی مهر مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری های آبزیان سازمان دامپزشکی کشور، شرط توسعه را پایداری آن دانست و گفت: تصمیم گیری در مورد این موضوع باید بر اساس اطلاعات مدون باشد. اگرچه مطالعات بر پایه امکان پرورش، بنا شده اما به مخاطرات آن پرداخته نشده و در این حیطه محیط زیست هم در کنار سازمان دامپزشکی و سازمان شیلات باید نظر کارشناسی ارایه کند. در صورتی که ضوابط و اصول ایمنی و بهداشتی رعایت شود، سازمان دامپزشکی مشکلی با پرورش گونه های مختلف ندارد.
وی ادامه داد: ما سیاست های توسعه ای مطلوبی داریم اما در تامین نهاده های اولیه با مسائلی روبرو هستیم. به عبارتی زنجیره تولید در اکثر بخش ها کامل نیست. هر وارداتی مخاطره دارد و سختگیری سازمان دامپزشکی به خاطر حفظ سلامت صنعت است. بیشتر نهاده ها متکی به واردات خارج از کشور بوده و باید کمی به تقویت زیرساخت ها و زنجیره ها بیاندیشیم.
در ادامه دکتر علوی از سازمان دامپزشکی کشور، عنوان کرد: پرورش توام میگو و قزل آلا ممکن است بیماری های نوپدیدی در میگو ایجاد کند. در مناطقی مثل گلستان که تا آبان ماه هر سال پرورش میگو انجام می شود، از نظر زمانی و بارش های باران، عملا امکان پرورش توامان نیست. به همین دلیل مطالعه و تحقیق کامل باید در این زمینه انجام گیرد.
این در حالی است که مهندس معدنی معتقد است با مدیریت زمان برداشت میگو و برداشت آن در شهریور، می توان به مزرعه مورد نظر مجوز پرورش قزل آلا را ارائه داد.
دکتر احتشامی، از موسسه، بر تفکیک سه موضوع مختلف تاکید و مطرح کرد: پرورش توام، پرورش در مزارع خالی، و پرورش بینابین که سومین مورد، موضوع اصلی بحث ما است. در این زمینه غیر از مسائل بهداشتی نکته های دیگری نیز وجود دارد. به عنوان مثال، در بهترین حالت از اواخر مهر می توانیم شروع به پرورش کنیم و تا اواخر اسفند برداشت کنیم. حال سوال اینجاست که آیا می توانیم پرورش دهندگان را از نظر زمان پرورش هماهنگ کنیم؟
سپس دکتر بهمنی، رئیس موسسه، گفت: هر توسعه پایداری می خواهد صورت بگیرد باید مطالعه ای درباره آن انجام شود. بنابراین پیشنهاد می شود یک مدل تحقیقاتی جهت امکان سنجی توسط موسسه و مشارکت بخش خصوصی در استخرهای خاکی و بتونی در فضای مشخص با همکاری سازمان دامپزشکی تعریف شود. نکته مهم که دغدغه موسسه هم هست، استفاده از گونه های بومی است. اکنون در دریای خزر قزل آلا پرورش داده می شود که اقتصادی هم هست اما باید طبق سه سال آینده میزان پرورش قزل آلا به نصف این مقدار برسد. بنابراین باید گونه جایگزینی مانند ماهی آزاد معرفی شود. در مورد پرورش گونه های بومی در استخرهای پرورش میگو هم باید تمام جوانب را در نظر گرفت.
دکتر کوثری نژاد رئیس سازمان نظام دامپزشکی استان بوشهر، نیز گفت: باید برای هر کاری امکانات و ظرفیت ها را سنجید. لازم است در خصوص هر استان، مطالعه خاصی صورت بگیرد و برنامه مخصوص آن منطقه طرح ریزی شود. البته کار تحقیقاتی باید از موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور آغاز شود و سازمان دامپزشکی و سازمان شیلات نیز کنار موسسه حضور داشته باشند.
دکتر کاکولکی، از موسسه پیشنهاد داد که طرح پایلوتی برای این منظور اجرا شود اما این پایلوت در استان های مختلف، وضعیت متفاوتی دارد. در این راستا کمیته مشترک متشکل از موسسه، بخش خصوصی، سازمان شیلات و دامپزشکی تشکیل گردد و هر کدام از نهادها بخش مربوط به خود را مدنظر قرار دهند.
دکتر قائدنیا معاون برنامه ریزی و پشتیبانی موسسه، با بیان اینکه طبق اعلام سازمان شیلات ایران، هدفگذاری تولید میگو تا 1404 باید تا حدود 160 هزارتن افزایش یابد، تاکید کرد: بهتر است دغدغه اصلی ما افزایش میگو و رسیدن به هدف تعیین شده باشد. با کم کردن زمان، نمی توان برنامه ذخیره سازی را تغییر داد. حداقل برای بوشهر این موضوع شدنی نیست. به نظر می رسد لازم است تمام انرژی خود را برای افزایش تولید میگو بگذاریم.
در ادامه مهندس کریمی از سازمان شیلات ایران، توضیح داد: لازم است در برخی موارد بر روی پرورش چند گونه ای هم تمرکز کنیم. در بسیاری از زمان ها که خساراتی بروز می کند، پرورش توام با ماهی تا حدودی خسارات وارده را جبران خواهد کرد. گذشته از اینها شاید بسیاری از پرورش دهندگان، برای این منظور رضایت نداشته باشند و قرار نیست همه تولیدکنندگان به این عرصه وارد شوند.
دکتر بهمنی، در پایان تاکید کرد: نظریات مختلف حاضران می تواند به عنوان فرضیات مطالعه مد نظر قرار گیرد و موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، مطالعه را در 5 استان با 5 نوع متفاوت پیگیری خواهد کرد.
مهندس معدنی، پیشنهاد داد: اگر داوطلبی در بخش خصوصی وجود دارد، دستورالعملی برای آنها نوشته شود و همین موضوع مبنایی برای مطالعه در این زمینه باشد.
در پایان مقرر شد مدل پروپوزال این موضوع توسط محققان علوم شیلاتی تدوین و در اختیار سازمان دامپزشکی، نظام دامپزشکی و سازمان شیلات قرار گیرد.