شنبه دوازدهم مرداد 1398 

پیامد های ناشی از سیل

سخنرانی علمی دکتر محمود رامین تحت عنوان پیامد های ناشی از سیل بر فعالیت های شیلاتی،تنوع زیستی و زیستگاه های ماهیان در آبهای داخلی
سخنرانی های علمی | بازدید: 29483 مرتبه | 0 نظر
سیل به بالا آمدن سریع سطح آب در یك رودخانه یا آبراه كه منجر به زیرآب رفتن زمین‌های پست می‌گردد می گویند. سیل ممکن است در اثر عوامل طبیعی و یا عوامل انسانی ایجاد شود. خسارات عمده ناشی از سیل عبارتند از: تلفات انسانی، تخریب منازل مسکونی، تخریب جاده ها و پل ها، تخریب مزارع کشاورزی، از بین رفتن وسایل زندگی، از بین رفتن وسایل نقلیه، از بین رفتن واحد های پرورش ماهی، از بین رفتن مرغداری ها، از بین رفتن دامداری ها. در سیل اخیر که در اوایل سال جاری در کشورمان اتفاق افتاد تعداد زیادی از مزارع پرورش ماهی تخریب و یا صدمه دیدند و به پرورش دهندگان ماهی صدها میلیارد تومان خسارت وارد شد. عدم رعایت حریم رودخانه در زمان احداث مزرعه پرورش ماهی و عدم رعایت اصول فنی در سازه مزرعه پرورش ماهی از دلایل اصلی خسارات واحد های پرورش ماهی می باشد. بارندگی های اوایل سال علاوه بر جاری شدن سیل و خسارات وارده، مواهب زیادی نیز داشت که عبارتند از: افزایش نفوذ آب در سفره های زیرزمینی (90 میلیارد مترمکعب)، افزایش سطح آب در دریاچه ارومیه، افزایش سطح آب در دریاچه های طبیعی و تالاب ها، افزایش میزان آب در دریاچه های پشت سد و سر ریز شدن تعداد زیادی از آنها، فعال شدن بسیاری از چشمه ها و قنات های خشک شده. عوامل مهمی که در انتخاب زیستگاه یک گونه ماهی موثرند عبارتند از: سرعت جریان آب ،عمق آب ،جنس بستر، میزان پوشش گیاهی رودخانه، ارتفاع از سطح دریا. در زمانی که  رودخانه دارای دبی کم می باشد ماهی برای ادامه حیات به مناطق محدودی که آب در آن با دبی مطلوب وجود دارد پناه می برد و این موضوع احتمال به خطر افتادن وصید شدن آن توسط یک شکارچی را افزایش می دهد. در شرایطی که رودخانه با دبی متوسط جریان دارد  با تغییر در میزان دبی آب، حجم مواد غذایی بین نقاط بالادست و پائین دست رودخانه تغییر می کند که این تغییر بر تخم ریزی گونه های مختلف ماهی تاثیرمی گذارد.میزان دبی بالا باعث وارد آمدن استرس به ماهی و به اشتباه افتادن آن در انتخاب زمان تخم ریزی شده و بر زیست آن اثر منفی می گذارد.در اثر سیل های کوچک حمل مواد در بستر و اختلال در بستر صورت می گیرد. شرایط برای مهاجرت و تخم ریزی ماهی و ایجاد مناطق نوزادگاهی برای ماهیان نوجوان فراهم می شود. با گذشت زمان شرایط تغییر کرده و روند کاهشی به خود می گیرد. در اثر سیل های بزرگ شرایط برای ته نشینی سنگ ریزه ،قلوه سنگ و قطعات بزرگ سنگ در مناطق تخم ریزی فراهم می شود.منابع سرشار از مواد غذایی وارد حوضه آبریزمی شود و زیستگاه های جدید تشکیل می شوند.این نوع سیل معمولا دوره بازگشت طولانی تر دارد.گل و لای و رسوبات ناشی از سیل در بستر رودخانه رسوب کرده و سطح مواد غذایی مورد نیاز ماهی را می پوشاند.همچنین این رسوبات می تواند تخم ماهی ها را مدفون کند.یکی از عواقب جریان های تند و سیلابی ایجاد جزایرکوچک در کنار رودخانه و به دام افتادن ماهی ها می باشد. نهایتا در پاسخ به این سئوال که بارندگی ها و سیل اخیر در اثر توالی و تحول اکوسیستم بوده و یا در اثر تغییرات اقلیمی ایجاد شده است و اینکه ممکن است دوره خشک سالی تمام شده و ما وارد دوره ترسالی شده ایم. نمی توان با قاطعیت گفت که در حال حاضر بعد از یک دوره خشک سالی وارد دوره ترسالی شده ایم. به دلیل اینکه الگوی قطعی از وضعیت بارش در  ایران وجود ندارد.دوره های اقلیمی نظم دقیقی ندارند و نمی توانند مبنای پیش بینی قرار گیرند. در حالیکه چشم انداز غالب مدل ها در ایران و خاورمیانه نشان دهنده خشک تر و گرم تر شدن کشور می باشند.آمارهای هفتاد ساله،پنجاه ساله و سی ساله روند تدریجی خشک شدن ایران را تائید می کنند.
انصراف از پاسخ به کاربر
 
نظرات کاربران پیرامون این مطلب
code