بررسی آثار هیستوپاتولوژیک ناشی
از عوامل زیست محیطی دریای خزر
بر ماهیان خاویاری
مجری :
بهروز ابطحی
شماره ثبت
693/85
وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری دکتر دادمان
چکیده
غلظت برخی از فلزات سنگین شامل: سرب، مس، کادمیوم، نیکل و وانادیوم در آبشش، کبد، غضروف همچنین سرم تاس ماهی ایرانی (Acipenser persicus) و ازون برون (Acipenser stellatus) صید شده در سواحل جنوبی دریای خزر (صیدگاههای استان گیلان و گلستان) اندازه گیری شد. نمونه ها از 79 عدد تاس ماهی ایرانی و 79 عدد ازون برون صید شده در بهار و پاییز 1380 گرفته شدند. سنجش غلظت همه فلزات در بافتها و مس سرم با استفاده از جذب اتمی شعلهای و سرب، کادمیوم، نیکل و وانادیوم سرم با استفاده از جذب کوره ای انجام گردید.
نمونه های تاس ماهی ایرانی دارای میانگین سنی 22/16 سال و ازون برون 7/11 سال بودند. میانگین غلظت فلزات در آبشش تاس ماهی ایرانی: سرب 78/0، مس 11/1، کادمیوم 22/0 و در کبد: سرب 97/0، مس 96/25 و کادمیوم 42/2 قسمت در میلیون(ppm) وزن خشک تعیین شد. در آبشش ازون برون سرب 67/0، مس 19/1 و کادمیوم 15/0 و در کبد سرب 53/0، مس 01/21 و کادمیوم 52/0 قسمت در میلیون (ppm) بود. غلظت نیکل و وانادیم در کبد و آبشش کمتر از حدود حساسیت دستگاه بودند. اندازهگیری مقدار فلزات در غضروف ماهیان نیز با دشواریهای فنی مواجه شد، لیکن سنجشهای انجام شده در بخشی از نمونه ها آلودگی به عناصر مورد مطالعه را نشان نداد.
در اندازه گیری غلظت سرمی فلزات سنگین، مقدار سرب، مس، کادمیوم، نیکل و وانادیم بترتیب 54/6، 25/454، 69/2، 78/85، 90/28 در تاس ماهی ایرانی و 91/5، 00/391، 38/1، 27/83، 16/28 قسمت در بیلیون (ppb) در ازون برون تعیین گردید.
در بخش مطالعه هیستوپاتولوژی بافتهای مورد مطالعه عوارضی چون هیپرپلازی، برآمدگی اپیتلیوم، نفوذ و تجمع لکوسیتی، هیپرتروفی، چسبندگی تیغه ها و گشادگی عروق در آبشش و دژنرسانس چربی، تجمع صفرا، نکروز، دژنرسانس واکوئلی و آتروفی سلولی در کبد مشاهده شد.
کلمات کلیدی:
فلزات سنگین، آبشش، کبد، غضروف، سرم، تاس ماهی ایرانی، ازون برون، خزر جنوبی.