بررسی تفاوتهای ژنتیکی استرینهای دوجنسی و پارتنوژنز آرتمیا در دریاچه ارومیه به روش PCR-RAPD’s
مجری :
امین ایمانیفر
شماره ثبت
928/86
وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران – مرکز تحقیقات آرتمیای کشور
چکیده
میگوی شورزی ( آرتمیا) شامل گونه های دو جنسی و تعداد زیادی از اشکال بکرزا می باشد که در دامنه وسیعی از مناطق جغرافیایی در جهان زیست می کنند . این تحقیق به منظور مطالعه تفاوت های ژنتیکی گونه آرتمیای دریاچه ارومیه ) (Artemia urmiana با جمعیت های بکرزای اطراف این دریاچه و نیز روابط شجره ای (فایلوژنتیک) برخی از جمعیت های آرتمیاهای ایران ( قم ، اراک ، گلستان و شیراز ) با تعدادی از گونه های دوجنسی و بکرزای خارجی ( Artemia sinica, Artemia franciscana, Artemia parthenogenetica, Russia, Artemia parthenogenetica, Turkmenistan) با استفاده از شاخص مولکولی PCR-RAPD انجام گرفت .
از مجموع 56 آغاز گر با طول ده جفت باز) (bp، تعداد 29 پرایمر در گروه آرتمیاهای دریاچه ارومیه و نواحی اطراف و 26 پرایمر در گروه آرتمیاهای ایران، الگوی غیر همسان( پلی مورفیسم) با خاصیت تکرار پذیری فوق ارا نشان دادند. بیشترین درصد تعداد جایگاه های پلی مورف در آرتمیا ارومیانا ( % 89/78 P= ) و در مقایسه با نمونه های بکرزای اطراف دریاچه ارومیه و سایر نقاط ایران در آرتمیای بکرزا منطقه روستای سرای
( % 8/59 P= ) دیده شد. بیشترین میزان ضریب شانن) (Shannon indexدر آرتمیا ارومیانا (41/0 I= ) و در مقایسه با نمونه های بکرزای اطراف دریاچه و ایران در آرتمیای بکرزا منطقه روستای سرای (3/0 I= ) بود. آنالیز واریانس مولکولی حاکی از وقوع بیشترین تغییرات ژنتیکی داخل نمونه ای در آرتمیا ارومیانا و نمونه های اطراف دریاچه (35/0 FST= ) و مابین نمونه ای درآرتمیای ایران (76/0 FST= ) بود. الگوی ژنتیکی حاصل با الگوی توزیع جغرافیایی یکسان نبود که این امر حاکی از انتشار وسیع نمونه های آرتمیا در مناطق مختلف کشور می باشد .
الگوی دسته بندی منجر به تفکیک نمونه ها به دو خوشه مجزا در گروه آرتمیا ارومیانا ونمونه های اطراف دریاچه و چهار خوشه مجزا در گروه آرتمیاهای ایران و نمونه های خارجی شد. آنچه از الگوی بدست آمده استنباط می شود، این است که آرتمیاهای بکرزای اطراف دریاچه شباهت ژنتیکی بیشتری به هم دارند و میزان هتروزیگوسیتی در منطقه روستای سرای بیشتر از دشت فسندوز و سایر آرتمیاهای ایران بوده است .
آرتمیاهای مناطق قم و اراک و گلستان شباهت ژنتیکی بیشتری به آرتمیاهای بکرزای روسیه و ترکمنستان داشته و از میزان هتروزیگوسیتی پائین تری برخوردار بودند . در نقشه شجره ای حاصل، آرتمیای منطقه شیراز در مجاورت با آرتمیا فرانسیسکانا ( آمریکا) تشکیل یک خوشه کاملا مجزا را داده اند. ارقام مربوط به درجه شاخص تثبیت بیانگر تفاوتهای ژنتیکی قابل ملاحظه بالا در کلیه گروههای آرتمیا بوده و بنظر می رسد که میزان جریان ژنی در حدی نبوده که موجب جلوگیری از بروز تفاوتهای ژنتیکی شود . بنابراین بایستی اقدامات بهره برداری از استرین های مناسب آرتمیا با ضرایب ژنتیکی بالا صورت گیرد تا زمینه های مناسبی جهت پرورش و تشکیل بانک ژنی آرتمیای دریاچه ارومیه و ایران فراهم گردد.
کلمات کلیدی:
Artemia urmiana ، آرتمیای بکرزای دریاچه ارومیه ، آرتمیاهای ایران و گونه های آرتمیای خارجی، روابط ژنتیکی ، RAPD .