اهمیت،ضرورت،اهداف و روش تحقیق:
استان خوزستان بعنوان یکی از قطبهای تولید ماهیان پرورشی گرم آبی میباشد و طرح پرورش ماهی آزادگان بعنوان یکی از طرح های بزرگ استان بوده و در حال حاضر پرورش گونه کپور معمولی، بیگ هد، فیتو فاگ، آمور وگاها شیربت و بنی در این مجتمع پرورش داده میشود. با توجه به خصوصیات ویژه ای کپور ماهیان هندی از قبیل، استفاده از سطوح مختلف تولید در استخرهای خاکی، تنوع عادات غذایی، مطلوبیت بالا در بین مصرف کنندگان،توانائی سازگاری با آب و هوای خوزستان باعث گردید که به بررسی امکان جایگزینی این گونه ها با گونه های حساس قبلی پرداخته و با انجام مطالعات ارزیابی زیست محیطی به بررسی اثرات معرفی گونه جدید و غیر بومی پرداخته شود.
نتایج:
در این مطالعه بدلیل اهمیت منبع پذیرنده پساب استخرهای پرورشی (تالاب شادگان) به ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح و ارزیابی ریسک معرفی گونه غیر بومی به منطقه پرداخته ایم. جهت ارزیابی و کمی نمودن اثرات زیست محیطی طرح پرورش ماهی کپور هندی از ماتریس لئوپولد استفاده شده است. بر اساس ماتریس شناسایی و پیش بینی آثار در فاز بهره برداری طرح در مجموع 101 اثر شناسایی گردید که در این میان 34 اثر از کل آثار با ماهیت منفی و67 اثر دارای ماهیت مثبت بودند. از کل آثار پیش بینی شده، 8/18 درصد در محیط فیزیکی- شیمیایی، 7/25 درصد در محیط بیولوژیک و اکولوژیک، و 5/55 درصد در محیط اقتصادی اجتماعی حادث گردیده اند. در فاز بهره برداری، از کلیه اثرات پیش بینی شده در محیط فیزیکی- شیمیایی 5 اثر مثبت 14 اثر منفی و در محیط اکولوژیک - بیولوژیک 17 اثر منفی 9 اثر درای ماهیت مثبت بوده اند. در محیط اقتصادی - اجتماعی نیز از مجموع 56 اثر پیش بینی شده، 3 اثرداری ماهیت منفی و 53 اثر داری ماهیت مثبت می باشند. به منظور جمع بندی نهایی امتیازات ارایه شده در ماتریس ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح، امتیازات طرح از طریق چک لیست امتیازات وزنی به تفکیک محیط های مختلف جمع بندی شده، نمرات وزنی محیط های مختلف شامل محیط فیزیکی- شیمیایی(9-)، محیط اکولوژیک – بیولوژیک (6-) محیط اقتصادی – اجتماعی(101+) می باشد. این امتیازات نشان می دهد که فعالیتهای طرح در محیط فیزیکی با توجه به ماهیت فعالیتها که عمدتا تولید پساب و اثر بر کیفیت منابع آب می باشد دارای امتیازات منفی بوده است. و لیکن با توجه به مثبت بودن آثاردر محیط های اکولوژیک و اقتصادی – اجتماعی و با جمع بندی نهایی آثار امتیاز کل طرح (83+) حاصل می شود که نشان دهنده مثبت بودن آثار طرح و اثرات مطلوب آن به ویژه از نظر اقتصادی و اجتماعی می باشد.
دستورالعمل فنی و توصیه ترویجی:
با توجه به اثرات مثبت بالای اجرای طرح در محیط اقتصادی و اجتماعی از قبیل : بهبود وضعیت معیشتی مردم، ایجاد فرصتهای شغلی در راستای پرورش این گونه، اشتغالزایی و تغییر الگوی اشتغال، افزایش سطح درآمد در سطوح محلی، استانی و حتی کشوری، تقویت صنایع جانبی و وابسته شامل کارگاه های تکثیر و ... اجرای طرح با رعایت پیشنهادات مدیریتی و کنترلی در مزارع پرورشی بلامانع است.
ویژگی مناطق کاربرد توصیه ترویجی: