بررسی برخی از خصوصیات زیستی گونههایحلواسیاه،شوریده وسنگسر کاکان به منظور بهینه سازی زمان صید در آبهای دریای عمان
مجری : محمد تقی آژیر
شماره ثبت
463/85
وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ مرکز تحقیقات شیلاتی آبهای دور
چکیده
برخی از خصوصیات زیستی سه گونه شوریده، سنگسرکاکان و حلواسیاه در دریای عمان سواحل سیستان و بلوچستان مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس فراوانی مراحل جنسی پیشرفته یک دوره تخمریزی طولانی از شهریور تا اردیبهشت ماه برای ماهی شوریده برآورد گردیدکه با استفاده از شاخص گنادی (GSI) دواوج تخمریزی شامل پیک قوی در اسفند - فروردین و پیک ضعیف درآبان ماه مشاهده گردید. مقایسه شاخص کبدی(HI) وضریب چاقی(Kn) با اوج تخمریزی رابطه عکس را نشان داد. براساس اولین طول در بلوغ جنسیcm) 40 = (Lm50 درصد و احتساب صید ماهی از طول cm 40، چشمه استاندارد ( گره تا گره مقابل ) برای صید این گونه 100 میلیمتر محاسبه گردید. در بررسی محتویات معده، گروه ماهیان به میزان80 درصد بیشترین مقدار را بخود اختصاص دادکه دربین آنها ماهی آنچوی40 درصد از فراوانی کل را تشکیل داده بود. مقایسه میانگین طولی در سالهای 75-74 با سالهای 83 -82 به میزان 4 سانتیمترکاهش نشان داده است. با استفاده از اطلاعات فراوانی طولی پارامترهای پویایی جمعیت برای این گونه محاسبه و ضریب بهره برداری برابر 6 /0E= بدست آمدکه نشان از افزایش سطح بهره برداری میباشد.اندازه چشمه تورهای شوریده ایی منوفیلامنت عمدتاکوچکتر از چشمه استاندارد بوده و 78 درصد صید کل ماهی شوریده در طول های کمتر از طول اولین بلوغ جنسی قرار دارند. صید این گونه در سال 81 نسبت به سال 76 به میزان 15 درصد افزایش نشان داده است و به رغم کاهش تلاش صیادی (طاقه.روز) به میزان 37 درصد، میزان CPUE طی سالهای فوق82 درصد افزایش یافت .
در ماهی سنگسرکاکان یک دوره تخمریزی در طول سال ( به استثنای آ ذر ) بدست آمدکه با یک اوج قوی در فروردین واوج ضعیف در شهریور همراه بود. همانندگونه شوریده، رابطه عکس بین میزان شاخص کبدی و ضریب چاقی با اوج تخمریزی مشاهده گردید . بر اساس اولین طول در بلوغ جنسی cm) 44 = (Lm50 درصد و صید ماهی از طول 44 سانتیمتر، اندازه چشمه استاندارد برای این گونه 6/149 میلیمتر محاسبه گردید. در بررسی محتویات معده، گروه ماهیان با 35 درصد پس از گروه سخت پوستان بیشترین میزان را به خوداختصاص دادکه دربین آنها ماهی یال اسبی52 درصد از فراوانی کل را تشکیل داد. علاوه بر محاسبه پارامترهای پویایی جمعیت، ضریب بهره برداری برای این گونه 49/0 E= محاسبه شد. عمده صید سنگسرکاکان توسط چشمه تورهای شوریده ایی بوده که در بین آنها چشمه تور 133 میلیمتر بالاترین میزان را به خود اختصاص داد(30 درصد). اطلاعات فراوانی طولی نشان دادکه 60 درصد از صیدکل این گونه در طولهایی کوچکتر از Lm50 درصد بود . صید ماهی سنگسر در سال 81 نسبت به سال 76 به میزان 10 درصد کاهش داشته است. میزان تلاش کل وCPUE نیز طی سالهای فوق به ترتیب 33 درصد و 24 درصد کاهش نشان داد .
برای ماهی حلواسیاه یک دوره تخمریزی طولانی از اسفند تا آذر ماه مشخص شدکه دو اوج شامل اوج قوی در مرداد و اوج ضعیف در اسفندماه تعیین گردید. ارتباط بدست آمده بین میزان اوج شاخص کبدی و ضریب چاقی همانند دو گونه دیگر بود. بر اساس اولین طول در بلوغ جنسیcm) 39 = (Lm50 درصد و احتساب صیدماهی شوریده از طول 39 سانتیمتر، چشمه استاندارد برای صید این گونه 7 / 167 میلیمترمحاسبه گردید. در بررسی محتویات معده کرمهای حلقوی و لارو میگو هرکدام با 29 درصد بیشترین سهم را دارا بودند. میانگین طولی درطی سالهای 83-1382 در مقایسه با سالهای 75 - 1374 به میزان 3 سانتیمترکاهش داشته است. پارامترهای پویایی جمعیت گونه فوق محاسبه و ضریب بهره برداری برابر54/0 E= برآوردگردید . چشمه تور 146 میلیمترمنو فیلامنت بعنوان تور حلوایی مرسوم بوده و 81 درصد صیدکل این گونه در طولهایی کوچکتراز طول استاندارد قرار دارد. صید ماهی حلواسیاه در سال 81 نسبت به سال 76 چهارونیم برابرگردید . این درحالی است که تلاش کل 28 درصد کاهش وCPUE بیش از 5/2 برابر افزایش گردید