اهمیت ، ضرورت ، اهداف و روش تحقیق :
Ø اهمیت و ضرورت:
در فرآیند بلوغ جنسی ماهی قزل آلای رنگین کمان ، انرژی بین فعالیت های تولیدمثلی و تولید لاشه تقسیم می گردد. نتیجه این تقسیم انرژی،کاهش میزان رشد به ویژه در جنس نرخواهد بود و ازطرفی دیگر بلوغ جنسی قزل آلای رنگین کمان، باعث کاهش کیفیت گوشت و بروز اثرات نامطلوب در بافت و رنگ آن می‌گردد. به علاوه به هنگام بلوغ جنسی، حساسیت ماهی نسبت به عوامل بیماری زا، استرس های محیطی افزایش می‌یابد . این تغییرات در جنس نر قزلآلای رنگینکمان بارزتر بوده و زودترآشکار میشود.بدین ترتیب تغییر جنسیت گونههای پرورشی به سمت تولید جنس بهتر و جمعیت های تک جنس از جمله تولید جمعیت تمام ماده قزل آلای رنگین کمان یکی از روش های اصلاح نژاد ماهیان به حساب می آید. یکی از تکنیک های ایجاد جمعیت تمام ماده، تغییر جنسیت ماهیان به منظور تولید ماهیان نر XX می باشد. استفاده از روش غیرمستقیم ایجاد ماهیان تمام ماده می تواند مشکل بروز تلفات در روش مستقیم تولید جمعیت تمام ماده یبا استفاده ازروش دستکاری های کروموزومی (ژینوژنز) را برطرف نماید. این تکنیک که تنها مستلزم استفاده از هورمون 17 آلفا متیل تستوسترون در جیره غذایی در دوره کوتاهی است، تکنیکی ساده، از لحاظ هزینه ای موثر و به راحتی در کارگاه های تکثیر قابل استفاده است.
Ø اهداف:
· بهینه سازی تیمارتجویز خوراکی هورمون 17 الفا- متیل تستوسترون (MT)برای نرسازی
· تولید جمعیت تمام ماده قزل الا رنگین کمان از طریق آمیزش نرهای تغییر جنسیت یافته با ماده های معمولی
Ø روش تحقیق
در این تحقیق لاروهای قزل آلای رنگین کمان به مدت 60 روز از شروع تغذیه فعال با غذاهای حاوی هورمون 17 آلفا متیل تستوسترون (5/0، 5/1، 3، 6 و 10 میلی گرم در کیلوگرم غذا) تیمار شدند. هورمون ها در الکل به صورت محلول در می آیند. بدین ترتیب، مقدار مشخصی از هورمون 17 آلفا متیل تستوسترون را برای هر تیمار در اتانول 70 درجه حل نموده و به ازای هر کیلو غذا 50 سی سی اتانول همراه با هورمون به غذا اسپری می شود غذا باید بر روی پلاستیک و با قطر نازک و گسترده پهن شود. پس از اسپری، غذا مخلوط و دوباره اسپری انجام می شود. این کار چندین دفعه صورت می گیرد تا هورمون کاملاً با تمام غذا مخلوط گردد. پس از اتمام این مرحله غذا باید با باد سرد سشوار کاملاً خشک گردیده و داخل ظروف دربسته در یخچال نگهداری شود پس از پایان دورة تجویز هورمون، ماهیان مربوط به هر تیمار تا زمانی که غدد جنسی آنها رشد یافته و به اندازة مناسب برای بررسی بافت شناسی برسد، با غذای فاقد هورمون تغذیه شدند. ماهیان ماده تغییر جنسیت یافته در سن دوسالگی و با وزن متوسط 10± 700 جهت بررسی استفاده شدند. از آنجا که مجرای اسپرم بر ماهی های ماده تغییر جنسیت یافته اغلب تکامل نیافته است و یا وجود ندارد، درنتیجه اسپرم به طور مستقیم از بیضه های این ماهیان گرفته شد.گنادها با عمل جراحی از ماهیان ماده تغییر جنسیت یافته تازه کشته شده خارج گردید و جهت اسپرم گیری با دست چلانده شد. میلیت با فشار از یک الک 1 تا 2 میلی متری عبور داده شد تا بافت های بیضه ای حذف شوند. اسپرم 5 عدد مولد مرکز و 10 ماهی ماده تغییر جنسیت یافته نیز گرفته شد. لقاح بر اساس پروتوکول های لقاح ماهی قزل آلا صورت گرفت. و تخمهای لقاح یافته در شرایط یکسان مرکز دوره انکوباسیون را طی کردند. میزان بازماندگی تا زمان شروع تغذیه فعال کنترل شد. جنسیت لاروها در وزن 2 گرم با بررسی گناد 30 عدد ماهی در هر گروه تعیین شد.
1. نتایج :
در این تحقیق لاروهای قزل آلای رنگین کمان به مدت 60 روز از شروع تغذیه فعال با غذاهای حاوی هورمون 17 آلفا متیل تستوسترون (5/0، 5/1، 3، 6 و 10 میلی گرم در کیلوگرم غذا) تیمار شدند بررسی نتایج نشان دهنده موثر بودن هورمون 17 آلفا متیل تستوسترون در تمامی تیمارها بود. در گروه های تغذیه شده با جیره حاوی 5/0، 5/1 و 3 میلی گرم هورمون در کیلوگرم غذا، 100 درصد ماهی نر حاصل شد. نتایج بدست آمده از این بررسی، امکان تغییر نسبت جنسی در ماهی قزل آلای رنگین کمان با تجویز خوراکی هورمون 17 آلفا- متیل تستوسترون را تایید می‌نماید. با مقایسة نسبتهای جنسی در تیمارها و گروه شاهد، می‌توان چنین نتیجه گرفت که هورمون مذکور توانسته با افزایش درصد ماهیان نر ، نسبت جنسی را تغییر دهد. نتایج این آزمایش نشان داد که تغییر نسبت جنسی به 100 درصد نر در ماهی قزل آلای رنگین کمان را می‌توان با تجویز خوراکی هورمون 17 آلفا- متیل تستوسترون به مقدار 5/0 میلی گرم در کیلوگرم غذا در طی دورة بحرانی تمایز جنسی ایجاد نمود و در تمامی موارد که منجری به ایجاد نتاج شدند، جمعیت 100 درصد ماده تولید شد.
2. دستورالعمل فنی و توصیه ترویجی :
جهت تولید ماهیان ماده تغییر جنسیت یافته (نر کاری) استفاده از هورمون 17- آلفا متیل تستوسترون با استفاده ازروش خوراکی از زمان شروع تغذیه فعال به میزان 5/0 میلی گرم در کیلوگرم غذا از زمان شروع تغذیه فعال به مدت 60 روز توصیه می گردد .جهت تولید تخم تمام ماده قزل آلای رنگین کمان ، اسپرم ماهیان ماده تغییر جنسیت یافته(نرکاری) با تخم ماهیان مادة معمولی آمیزش داده میشوند.
توصیه می گردد با توجه برتری جنس ماده نسبت به جنس نر قزل آلای رنگین کمان و به منظور برطرف نمودن مشکلات مربوط به جنس نر و بهبود توان تولید مزارع پرورش ماهی قزل‌آلا ،پرورش دهندگان اقدام به تولید ماهیان تک جنس ماده نمایند.
3. ویژگی مناطق کاربرد توصیه ترویجی :
به کارگیری روش تک جنس سازی در تمامی مزارع تکثیر و پرورش قزل آلای رنگین کمان که دارای سالن هچری هستند قابل اجرا میباشد.
اهمیت ، ضرورت ، اهداف و روش تحقیق :
Ø اهمیت و ضرورت:
در فرآیند بلوغ جنسی ماهی قزل آلای رنگین کمان ، انرژی بین فعالیت های تولیدمثلی و تولید لاشه تقسیم می گردد. نتیجه این تقسیم انرژی،کاهش میزان رشد به ویژه در جنس نرخواهد بود و ازطرفی دیگر بلوغ جنسی قزل آلای رنگین کمان، باعث کاهش کیفیت گوشت و بروز اثرات نامطلوب در بافت و رنگ آن می‌گردد. به علاوه به هنگام بلوغ جنسی، حساسیت ماهی نسبت به عوامل بیماری زا، استرس های محیطی افزایش می‌یابد . این تغییرات در جنس نر قزلآلای رنگینکمان بارزتر بوده و زودترآشکار میشود.بدین ترتیب تغییر جنسیت گونههای پرورشی به سمت تولید جنس بهتر و جمعیت های تک جنس از جمله تولید جمعیت تمام ماده قزل آلای رنگین کمان یکی از روش های اصلاح نژاد ماهیان به حساب می آید. یکی از تکنیک های ایجاد جمعیت تمام ماده، تغییر جنسیت ماهیان به منظور تولید ماهیان نر XX می باشد. استفاده از روش غیرمستقیم ایجاد ماهیان تمام ماده می تواند مشکل بروز تلفات در روش مستقیم تولید جمعیت تمام ماده یبا استفاده ازروش دستکاری های کروموزومی (ژینوژنز) را برطرف نماید. این تکنیک که تنها مستلزم استفاده از هورمون 17 آلفا متیل تستوسترون در جیره غذایی در دوره کوتاهی است، تکنیکی ساده، از لحاظ هزینه ای موثر و به راحتی در کارگاه های تکثیر قابل استفاده است.
Ø اهداف:
· بهینه سازی تیمارتجویز خوراکی هورمون 17 الفا- متیل تستوسترون (MT)برای نرسازی
· تولید جمعیت تمام ماده قزل الا رنگین کمان از طریق آمیزش نرهای تغییر جنسیت یافته با ماده های معمولی
Ø روش تحقیق
در این تحقیق لاروهای قزل آلای رنگین کمان به مدت 60 روز از شروع تغذیه فعال با غذاهای حاوی هورمون 17 آلفا متیل تستوسترون (5/0، 5/1، 3، 6 و 10 میلی گرم در کیلوگرم غذا) تیمار شدند. هورمون ها در الکل به صورت محلول در می آیند. بدین ترتیب، مقدار مشخصی از هورمون 17 آلفا متیل تستوسترون را برای هر تیمار در اتانول 70 درجه حل نموده و به ازای هر کیلو غذا 50 سی سی اتانول همراه با هورمون به غذا اسپری می شود غذا باید بر روی پلاستیک و با قطر نازک و گسترده پهن شود. پس از اسپری، غذا مخلوط و دوباره اسپری انجام می شود. این کار چندین دفعه صورت می گیرد تا هورمون کاملاً با تمام غذا مخلوط گردد. پس از اتمام این مرحله غذا باید با باد سرد سشوار کاملاً خشک گردیده و داخل ظروف دربسته در یخچال نگهداری شود پس از پایان دورة تجویز هورمون، ماهیان مربوط به هر تیمار تا زمانی که غدد جنسی آنها رشد یافته و به اندازة مناسب برای بررسی بافت شناسی برسد، با غذای فاقد هورمون تغذیه شدند. ماهیان ماده تغییر جنسیت یافته در سن دوسالگی و با وزن متوسط 10± 700 جهت بررسی استفاده شدند. از آنجا که مجرای اسپرم بر ماهی های ماده تغییر جنسیت یافته اغلب تکامل نیافته است و یا وجود ندارد، درنتیجه اسپرم به طور مستقیم از بیضه های این ماهیان گرفته شد.گنادها با عمل جراحی از ماهیان ماده تغییر جنسیت یافته تازه کشته شده خارج گردید و جهت اسپرم گیری با دست چلانده شد. میلیت با فشار از یک الک 1 تا 2 میلی متری عبور داده شد تا بافت های بیضه ای حذف شوند. اسپرم 5 عدد مولد مرکز و 10 ماهی ماده تغییر جنسیت یافته نیز گرفته شد. لقاح بر اساس پروتوکول های لقاح ماهی قزل آلا صورت گرفت. و تخمهای لقاح یافته در شرایط یکسان مرکز دوره انکوباسیون را طی کردند. میزان بازماندگی تا زمان شروع تغذیه فعال کنترل شد. جنسیت لاروها در وزن 2 گرم با بررسی گناد 30 عدد ماهی در هر گروه تعیین شد.
1. نتایج :
در این تحقیق لاروهای قزل آلای رنگین کمان به مدت 60 روز از شروع تغذیه فعال با غذاهای حاوی هورمون 17 آلفا متیل تستوسترون (5/0، 5/1، 3، 6 و 10 میلی گرم در کیلوگرم غذا) تیمار شدند بررسی نتایج نشان دهنده موثر بودن هورمون 17 آلفا متیل تستوسترون در تمامی تیمارها بود. در گروه های تغذیه شده با جیره حاوی 5/0، 5/1 و 3 میلی گرم هورمون در کیلوگرم غذا، 100 درصد ماهی نر حاصل شد. نتایج بدست آمده از این بررسی، امکان تغییر نسبت جنسی در ماهی قزل آلای رنگین کمان با تجویز خوراکی هورمون 17 آلفا- متیل تستوسترون را تایید می‌نماید. با مقایسة نسبتهای جنسی در تیمارها و گروه شاهد، می‌توان چنین نتیجه گرفت که هورمون مذکور توانسته با افزایش درصد ماهیان نر ، نسبت جنسی را تغییر دهد. نتایج این آزمایش نشان داد که تغییر نسبت جنسی به 100 درصد نر در ماهی قزل آلای رنگین کمان را می‌توان با تجویز خوراکی هورمون 17 آلفا- متیل تستوسترون به مقدار 5/0 میلی گرم در کیلوگرم غذا در طی دورة بحرانی تمایز جنسی ایجاد نمود و در تمامی موارد که منجری به ایجاد نتاج شدند، جمعیت 100 درصد ماده تولید شد.
2. دستورالعمل فنی و توصیه ترویجی :
جهت تولید ماهیان ماده تغییر جنسیت یافته (نر کاری) استفاده از هورمون 17- آلفا متیل تستوسترون با استفاده ازروش خوراکی از زمان شروع تغذیه فعال به میزان 5/0 میلی گرم در کیلوگرم غذا از زمان شروع تغذیه فعال به مدت 60 روز توصیه می گردد .جهت تولید تخم تمام ماده قزل آلای رنگین کمان ، اسپرم ماهیان ماده تغییر جنسیت یافته(نرکاری) با تخم ماهیان مادة معمولی آمیزش داده میشوند.
توصیه می گردد با توجه برتری جنس ماده نسبت به جنس نر قزل آلای رنگین کمان و به منظور برطرف نمودن مشکلات مربوط به جنس نر و بهبود توان تولید مزارع پرورش ماهی قزل‌آلا ،پرورش دهندگان اقدام به تولید ماهیان تک جنس ماده نمایند.
3. ویژگی مناطق کاربرد توصیه ترویجی :
به کارگیری روش تک جنس سازی در تمامی مزارع تکثیر و پرورش قزل آلای رنگین کمان که دارای سالن هچری هستند قابل اجرا میباشد.