اهمیت، ضرورت، اهداف و روش تحقیق:
گونه زئوپلانکتونی Acartia tonsa یکی از گونههای پاروپایان بوده،که در پهنه وسیعی از دریای خزر وجود دارد. این گونه یکی از مهمترین غذاهای زنده برای تغذیه لارو مهره داران و بزرگ بی مهرگان آبزی محسوب می گردد. به واسطه بالا بودن تراکم A. tonsa نسبت به سایر گروههای زئوپلانکتونی، غذای اصلی شانهدار مهاجم دریای خزر Mnemiopsis leidyi است. هدف از این بررسی خالص سازی و کشت انبوه A. tonsa و دست یابی به زیفن تکثیر آن در شرایط آزمایشگاهی با آب لبشور دریای خزر بمنظور تغذیه شانه دار M. leidyi بود.
در این تحقیق آزمایشات در دو مرحله برای تعیین زی فن تولید انبوه در یک طرح کاملاً تصادفی متعادل مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا اثر تراکم پذیری مولدین نر: ماده (24:24، 12:12 و 8:8 تعداد در لیتر) در حجم آبی مختلف (5، 10 و 15 لیتری) و در شوری 17 گرم در هزار و دوره نوری 12 ساعت تاریکی و 12 ساعت روشنائی در دمای 29 درجه سانتی گراد مورد بررسی قرار گرفت. سپس در مرحله دو اثر متقابل شوری آب (12 و 17 گرم در هزار) و دمای آب (23، 25 و 29 درجه سانتی گراد) در دوره نوری (12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی)، حجم آبی (15 لیتر) و تراکم مولدین (10 عدد مولد ماده و 10 عدد مولد نر) یکسان مورد مقایسه قرار گرفت.
نتایج:
در مرحله یک: نتایج تحت آزمون F نشان داد که اختلاف میزان تولید ناپلیوس در هر سه تیمار از نظر آماری معنیدار نبودند (05/0<p)، اما از مرحله کپهپودید و بالاتر دارای اختلاف معنیدار آماری بین آنها وجود داشت. به طوری که تیمار شماره 3 (ظروف 15 لیتری با تراکم 8:8 از مولدین گونه A. tonsa) از بازماندگی بالاتری نسبت به تیمار شماره یک برخوردار بود (05/0>p و آزمون دانکن) و با تیمار شماره دو اختلاف معنی دار آماری نداشت (05/0<p و آزمون دانکن).
در مرحله دو: نتایج نشان داد که دمای آب و اثر متقابل دما و شوری آب تاثیری بر میزان تولید ناپلیوس و کپهپودید نداشت(05/0<p و آزمون دانکن). اما تغییرات شوری آب بر میزان تولید ناپلیوس و کپهپودید موثر بوده است و بیشترین میزان تولید در تیمار یک (شوری 17 گرم در هزار و دمای 29 درجه سانتی گراد) حاصل گردید (05/0>p و آزمون دانکن). در این تیمار 248 ناپلیوس،551 کپهپودید و 262 موجود بالغ در یک دوره یازده روزه بدست آمد.
دستورالعمل فنی و توصیه ترویجی:
در این بررسی زی فن تکثیر و پرورش A.tonsa کامل نشد، اما ابعاد فعالیت برای ارتقاء و دستیابی به تولید انبوه این گونه بدست آمده است. لذا لازم است از گونه های مختلف فیتوپلانکتونی و زئوپلانکتونی برای تغذیه در زمان کشت انبوه استفاده گردد. همچنین نیاز است که این آزمایشات در حجم آبی بیشتر (200 لیتری) و در دمای 29 درجه سانتی گراد و شوری 17 گرم در هزار و یا به احتمالی در شوری بیشتر صورت گیرد.
ویژگی مناطق کاربرد توصیه ترویجی:
بنابراین برای مبارزه با تهدیدات بیولوژیک ضروری است که شناخت کاملی از بیولوژی موجودات و خصوصاً چرخه زندگی آن ها مورد مطالعه قرار گیرد. برای مطالعه چرخه زندگی شانه دار مهاجم دریای خزر در محیط آزمایشگاهی لازم بود که غذای مورد نیاز آن تهیه گردد. لذا با این هدف، تولید انبوه آکارتیای دریای خزر مد نظر قرار گرفت.
البته از آنجا که آکارتیا بدلیل ارزش غذایی بعنوان یکی از مهمترین گونه زئوپلانکتونی برای تغذیه دوره لاروی آبزیان محسوب می گردد، لذا دست یابی به زیفن تکثیر و پرورش آن برای مراکز تکثیر آبزیان بسیار مفید و کاربردی است و این تحقیق از محدود تحقیقات انجام شده در خصوص تکثیر و پرورش گونه آکارتیا در ایران محسوب میگردد.