اهمیت، ضرورت، اهداف و روش تحقیق:
درسالهای اخیر آلودگی میکروبی سدها ، یک مسئله و مشکل جدی برای برخی از کشورها به شمار می رود که منجر به ایجاد بیماریهای خطرناک می شود.آب سدها مهمترین منابع تامین آب شرب در دنیاست که بدلیل ورود آلوده کننده‌های فاضلاب ، باعث آلودگیهای شدید میکروبی می شود و چه‌بسا اتفاق می‌افتد که باید برای مصرف مجدد ، متحمل هزینه‌های گزافی گردیم.زیرا آلودگی آب سرمنشاء بروز بیماریهای روده ای وعفونی است که در فصل تابستان بسیار شایع است. گزارشات پزشکی حاکی است بیماریهای روده ای مانند اسهال وحتی وبا نیز ارتباط مستقیمی با آب آشامیدنی ناسالم وغیر بهداشتی دارد. تحقیقات صورت گرفته در دهه اخیر نشان می دهد که آب سدهای مخزنی یا دریاچه‌ها بدلیل عدم آلودگی ویا آلودگی بسیار کم مستقیما برای مصرف عموم بکارمی رود. برای استفاده از هر آبی لازم است قبل از برداشت ، مطالعه دقیقی در مواقع مختلف سال روی آن انجام گیرد. ترکیب آب بویژه از نظر عوامل میکروبی باید بدقت مورد بررسی قرار گیرد.
کلیفرمها گونه هایی از باکتریها هستند که در داخل رودۀ حیوانات خونگرم و یا بطور طبیعی در خاک، گیاهان و آب وجوددارند این باکتریها بطور معمول در آبهای آلوده به مدفوع یافت می شوند و حضور آنها اغلب با شیوع بیماریها مرتبط است. اگرچه این باکتریها معمولاً خودشان بیماریزا نیستند، لیکن وجود آنها در آب آشامیدنی نشاندهندۀ احتمال حضور باکتریهای بیماریزا است. E.coli یک گونه از گروه کلیفرمها است که همیشه در مدفوع یافت می شود و بنابراین مهمترین اندیکاتور آلودگی آب با منشا مدفوعی بوده و معرف احتمال حضور پاتوژنهای روده ای است بعلاوه بعضی از سویه های E.coli بیماریزا هستند. انتروکوکهای مدفوعی برخلاف سایر باکتریهای انتروکوک در حضور نمکهای صفراوی ومحلولهای آزید سدیم قادر به رشد می باشند. آنتروکوکها در مدفوع انسان وحیوانات خونگرم وجود دارند. هدف از آنالیز این رده از باکتریها دستیابی به اطلاعات بیشتر از وضعیت آلودگی مدفوعی آب می باشد. در حقیقت این گروه از باکتریها جزء اندیکاتورهای ثانویه آلودگی مدفوعی می باشند. تعداد این گروه از باکتریها در هر گرم از مدفوع 106 عدد می باشد. مقاومت این گروه از باکتریها نسبت به ایکلای وکلی فرمها نسبت به استرسهای محیطی وکلرزنی بیشتر می باشد. باکتری کلیدی در بین باکتریهای احیاء کننده سولفیت کلستریدیوم پرفرنجنس میباشد . این باکتری به لحاظ داشتن اسپور قادر به زنده ماندن در آب ویا محیطهای آلوده نسبت به سایر باکتریها ی اندیکاتور می باشد. باکتری این گروه با استفاده از لخته سازی ویا فیلتراسیون از آب جدا شده ولی روش کلرزنی تاثیری بر اسپور این باکتریها ندارد. ولی با این وجود اهمیت این باکتریها در مقایسه با سایر باکتریهای اندیکاتور کمتر میباشد.
نتایج:
نتایج نشان داد که دامنه تغییرات میانگین لگاریتم کل باکتریها در ماه های مختلف از CFU/100ml12/0 ± 85 /6 درشهریور ماه تا CFU100ml15/0 ± 65/4 در بهمن ماه متغیرمی باشد. دامنه تغییرات میانگین لگاریتم کلیفرم کل در ماه های مختلف از CFU/100ml15 /0 ± 63 /4 در شهریورماه تا CFU/100ml44/0 ± 27/3 در بهمن ماه متغیر می باشد. دامنه تغییرات میانگین لگاریتم کلستریدیوم پرفرنجنس در ماههای مختلف از CFU/100ml89 /0 ± 17/ 4 در شهریور تا CFU/100ml13/0 ± 07/3 در بهمن ماه متغیر می باشد دامنه تغییرات میانگین لگاریتم استرپتوکوک مدفوعی در ماههای مختلف از CFU/100ml19/0 ± 59 /3 در شهریور ماه CFU/100ml17/0 ± 10/3 در بهمن ماه متغیر می باشد.
دستورالعمل فنی و توصیه ترویجی:
با توجه به اینکه قسمت اعظم آب سد شهید رجایی جهت مصرف کشاورزی مورد بهره برداری قرار می گیرد بنابراین استاندارد تعریف شده در خصوص آبهای سطحی بایستی مورد توجه قرار گیرد. مقایسه نتایج این مطالعه و استانداردهای ایران در خصوص آب سطحی حاکی از آن است که تمامی باکتریهای اندیکاتور مورد بررسی در دامنه استاندارد قرار داشته است. اگر آب پشت سد جهت مصرف آشامیدنی مد نظر باشد از نظر وجود کلستریدیوم و انتروکوک خارج از دامنه استاندارد می باشد. کاهش کیفیت آب و مغایرت آن با استانداردهای تعریف شده در خصوص آب آشامیدنی، مصرف آن را تحت تاثیر قرار داده و نیاز به تیمارهای بیشتر در هنگام تصفیه نهایی آن جهت مصارف آشامیدنی می باشد.
ویژگی مناطق کاربرد توصیه ترویجی:
در سدهای مختلف کشور کاربرد دارد.