بررسی جامع اکولوژیک امکان کنترل جمعیت شانهدار مهاجم دریای خزر فعالیت 4: بررسی آزمایشگاهی امکان کنترل شانهدار با استفاده B.ovata(بررسی تولید مثل B.ovata درآب دریای خزر )
مجری : علیرضا میرزاجانی
شماره ثبت
458/85
وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ پژوهشکده آبزیپروری (آبهای داخلی)چکیده
در سال 1999 حضور Mnemiopsis leidyi در دریای خزر گزارش گردید که از طریق آب توازن کشتی از دریای سیاه به دریای خزر وارد گردید. بواسطه مشکلات بوجود آمده در صید کیلکا ماهیان و مشکلات جامعه صیادی، مطالعات جامع شانه داران دریای خزر و راههای مقابله با آن در قالب چندین پروژه تدوین گردید. در این مطالعه، بررسی تولید مثل B. ovata بعنوان بهترین گزینه در کنترل بیولوژیک جمعیت شانه دار M. leidyi مورد توجه قرار گرفته است. مطالعه حاضر طی سالهای 1381 و 1382 در دو کشور ترکیه و ایران ساماندهی گردید.
در شهریور 1381 تعداد 87 نمونه B. ovata با طول 10 تا 50 میلیمتر از دریای مرمره به پژوهشکده اکولوژی دریای خزر منتقل گردید که تعدادی از آنها در طرح سازگاری شرکت کرده و شوری آب آنها از 21 در هزار دریای مرمره به 5/12 دریای خزر رسانده شد. در سال 1382 آزمایشهار کنار دریای سیاه در مورد ی 65-40 میلیمتر انجام گرفت، تولید مثل آنها در سه تیمار شوری دریای سیاه 18 (در هزار) و آب مخلوط ( 15 در هزار) و شوری آب دریای خزر ( 12 در هزار) انجام گرفت. 130 نمونه در سال 1382 در سریهای مختلف به ایران حمل گردید و در مراکز تحقیقات شیلات گیلان و مازندران مورد بررسی قرار گرفتند. در مرکز مازندران بخشی از نمونه ها در مطالعات مزوکوزم قرارگرفتند که در طول آزمایشها و پس از انتهای پروژه مزوکوزم بررسی تولید مثلی آنها انجام گرفت. یک نمونه بطول 30 میلیمتر بعنوان شاهد در آب دریای سیاه نگهداری گردید که طی انجام مطالعات در ایران زنده بود.
کلیه ظروف محتوی B. ovata بصورت روزانه برای یافتن تخم و لارو کنترل گردید، تخمها و لاروهای بدست آمده در ظروف شیشه ای و انکوباتورهای ویس محتوی آب دریای خزر بمنظور بررسی تفریغ و رشد لارو قرار داده شدند. همچنین تعدادی از تخمها و لارو ها در همان تیمارهای سه گانه شوری برای بررسی رشد و بفاء قرار داده شدند.
نتایج بررسیهای سال 1381 چندان موفقیت آمیز نبوده و کمتر از 20 عدد تخم تفریخ شدند که رشد مطلوبی نیز نداشتند. نتایج بدست آمده در آن سال با آب دریای مرمره بهتر بوده و تعداد 138 تخم تولید شده که تنها 7 لارو تفریغ شدند که آن هم پس از 24 ساعت تلف شدند.
نتایج بررسیهای سال 1382 نشان داد که B. ovata میتواند در آب دریای خزر زنده باشد و تولید مثل کند که در مقایسه با دریای سیاه خیلی کمتر بوده است، رشد لاروها به آرامی بوده و مرگ و میر بالا دارند. بیشترین هماوری Beroe بترتیب 2212 و 235 تخم در آزمایشگاه سینوپ و ایران بوده است، از 100-34 درصد تخمها در آب دریای خزر خراب شده و رشد نکردند. طی بررسی لاروها، یک لارو با طول 5 میلیمتر بدست آمد و سایر لاروها دارای اندازه 2-2/1 میلیمتر بودند. همآوری نمونه شاهد B. ovata که در آب دریای سیاه از 1879-17 تخم با میانگین112 ± 528 عدد در روز در نوسان بوده است .
در بررسی تانکهای مزوکوزم بیشترین تعداد تخمها و لاروها در تانکهائی بدست آمد که افراد Beroe با Mnemiopsis قرارداشتند.
تولید مثل ضعیف شانه دار B. ovata در آب دریای خزر میتواند با شرایط حمل و نقل و استرس نمونه ها در زمان سازگاری و کاهش شوری مرتبط باشد.