اهمیت و ضرورت:
شناسایی ریسک فاکتورهای تولید وتوسعه آبزی پروری در منابع آبی یکی از مهمترین عوامل وراهکارهای دستیابی به آرمانهای توسعه می باشد .ازجمله این ریسک فاکتورها شناسایی عوامل مخاطره آمیزوبیماریزای آبزیان در منابع آبی است . دریاچه های پشت سدها وسایر منابع آبی در منطقه شمالغرب کشور(استانهای آذربایجان غربی ،شرقی،کردستان واردبیل )از جمله مکانهای مهم حضوراین شاه میگوی دراز آب شیرین (Astacus leptodactylus ) می باشد . در این میان می توان از دریاچه پشت سدارس بعنوان یکی از مهمترین زیستگاههای طبیعی شاه میگوی درازآب شیرین درکشورنام بردکه سالیانه بیش از200 تن ازآن توسط 8 شرکت صیادی ، واز سایر منابع حداکثر 50 تن صیدوتماما به خارج کشورصادرمی شود.ازطرفی مقادیر زیادی از مولدین صید شده نیزبرای رهاسازی در سایر منابع آبی کشوروبعضاپرورش دراستخرهای خاکی به سایر استانهای کشوربدون هیچ گونه اطلاعاتی درخصوص احتمال آلودگی به عوامل ویروسی بیماریهای WSSDوIPN وYHDانتقال می گردند.از آنجائیکه این موجود به عنوان یک حامل ومخزن ویروسهای یادشده عمل کرده وتظاهرات بالینی خاصی رااز خود بروز نمی نماید وهمچنین تحقیقات مربوط به شناسایی این ویروسهای بیماریزای مخاطره آمیز برای سایر آبزیان پرورشی دراین موجود تاکنون صورت نگرفته بنابراین درراستای کمک به توسعه آبزی پروری وجلوگیری از همه گیری عوامل بیماریزای غیربومی به سایرمنابع آبی کشور ، شناسایی این ویروسها در شاه میگوی دراز آب شیرین برای ایجاد شرایط مناسب ومستمر صیداقتصادی ومهمترازآن دستیابی به اطلاعات متناسب با شرایط بهداشتی مورد درخواست مبادی کشورهای واردکننده از مهمترین مواردی است که زمینه تحقیق را دراین موجودالزام می دارد.
اهداف و روش تحقیق :
اهداف اصلی :
ایجاد نظام بندی وپایگاه داده در خصوص عوامل بیماریزای مخاطره آمیزدر شاه میگو که در سلامت آبزیان می تواند موثرباشد
اهداف ویژه :
الف ) غربالگری شاه میگوی دراز آب شیرین منابع آبی منطقعه شمالغرب کشور از لحاظ آلودگی به عامل بیماریزای ویروسی WSS جهت ارائه دستورالعمل های لازم پدافند غیرعامل برای جلوگیری از گسترش این ویروس در مزارع پرورش میگو وسایر آبزیان حساس به این ویروس
ب) غربالگری شاه میگوی دراز آب شیرین منابع آبی منطقعه شمالغرب کشور از لحاظ آلودگی به عامل بیماریزای ویروسی IPN جهت ارائه دستورالعمل های لازم پدافند غیرعامل برای جلوگیری از گسترش این ویروس در مزارع پرورش ماهیان سردآبی وسایر ماهیان حساس به این ویروس
ج) غربالگری شاه میگوی دراز آب شیرین منابع آبی منطقعه شمالغرب کشور از لحاظ آلودگی به عامل بیماریزای ویروسیYH جهت ارائه دستورالعمل های لازم پدافند غیرعامل برای جلوگیری از گسترش این ویروس در مزارع پرورشی وسایر سخت پوستان حساس به این ویروس
روش کار : جدا سازی و شناسایی ویروسهای مخاطره آمیز برای شاه میگووسایر آبزیان به روش شناسایی مولکولی PCRوRT-PCR
نتایج :
براساس نتایج حاصل از ردیابی ویروسی در آزمایشگاه ژنتیک وبیماریهای آبزیان مرکز تحقیقات آرتمیای کشور و اعلام آزمایشگاه مرجع تشخیص بیماریهای ویروسی سخت پوستان آبزی سازمان دامپزشکی کشور ازنمونههای ارسالی به آن آزمایشگاه و انجام آزمایشات ویروس شناسی WSS,YH,IPN هیچ ویروسی جدا نشد.
دستور العمل فنی و توصیه ترویجی :
براساس نتایج حاصل از ردیابی ویروسی هیچ ویروسی جدا نشد ولیکن عدم جداسازی ویروس به منزله عاری بودن منابع آبی نبوده و با توجه به توسعه آبزی پروری، وجود ریسک فاکتورهای مربوط به اشاعه بیماریهای ویروسی و ورود آب خروجی مزارع پرورشی احتمال آلودگی سدهای مطالعه شده در صورت آلوده شدن مزارع پروش آبزیان منطقه محتمل بنظر می رسد لذا پیشنهاد میگردد با توجه به اهمیت صادراتی شاه میگوی دراز آب شیرین سازمان دامپزشکی کشور ردیابی سالیانه ویروسهای مخاطره آمیز آبزیان در شاه میگو را درشرح وظایف وغربالگری ویروسی قراردهد.
ویژگی مناطق کاربرد توصیه ترویجی :
دریاچه های پشت سدها وسایر منابع آبی در منطقه شمالغرب کشور(استانهای آذربایجان غربی ،شرقی،کردستان واردبیل ) از منابع مهم آبزی پروری وتولیدآبزیان درآبهای داخلی حوزه های آبریز دریاچه ارومیه و دریای خزر بشمار می روند.لذا این تحقیق مبنای قابل اعتماد برای سرمایه گذاری در زیرساختها و منابع آبی یا درحال بررسی شده وباعث ارتقا امنیت و سلامت آبزیان منابع آبی در راستای تولید پایدار و اقدامات پیشگیرانه می شود. از طرفی حامی سیاستهای صادراتی شاه میگو و کاهش ریسک سرمایه گزاری برای فعالان این بخش می باشد.