بررسی آلودگیهای انگلی ماهیان بومی آبهای شمالی آذربایجان غربی(رودخانههای ارس، زنگبار و قطور )
مجری : محمود معصومیان
شماره ثبت
1223/86
وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران – مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی- ارومیهچکیده
جهت اجرای طرح شناسائی انگلهای ماهیان بومی منابع آبی شمال استان آذربایجان‌غربی سه رودخانه ارس، زنگباروقطور انتخاب ودر مجموع در هفت ایستگاه بصورت فصلی از تابستان 1380 تا بهار1381 نمونه‌برداری انجام شد.
طی این تحقیق در مجموع 267 عدد ماهی از 11 گونه صید ومطالعه شدند. ماهیان‌بصورت‌زنده به آزمایشگاه بخش شیلات مرکز تحقیقات منابع طبیعی واموردام استان آذربایجان غربی‌واقع در ارومیه منتقل شدند. در آزمایشــگاه پس از ثبت مشخصات ایستگاه و انجام بیومتری، ماهیان بطریقه قطع نخاع کشته و کلیه اندامهای خارجی و داخلی از نقطه نظر وجود انگلهای تک یاخته‌ائی وپر یاخته مطالعه شدند.
بر اساس نتایج بدست آمده در مجموع 28 انگل از این ماهیان جداسازی و شناسائی گردید از این تعداد 23 انگل تا سطح گونه و 5 انگل درحد جنس شناسائی شدند.
انگلهای پریاخته شامل: از مونوژنها 5 گونه از 4 جنس مختلف، از دیژنه آ دو گونه از دوجنس، از سستودها دوگونه از سه جنس، دوگونه از دوجنس سخت پوستان، دوگونه از دوجنس نماتد ونهایتا” یک گونه آکانتوسفال.
انگلهای تک یاخته شامل: 8 گونه از 8 جنس مختلف مژه داران، یک گونه از ریشه پایان و دو گونه از یک جنس شاخه میکسوزوآ شناسائی گردید. از این تک یاخته‌ها یک گونه از مژهداران و یک گونه ریشه پایان تک یاخته‌های آب شیرین میباشند. اسامی انگلها و میزبانها در جدول ذیل خلاصه شده است.
|
ردیف
|
نام انگل
|
نام علمی
|
نام میزبان
|
|
1
|
ایکتیوفیتریوس مولتی فیلیس
|
Ichtyophthirius multifiliis
|
کاراس – سیاه ماهی – ماهی لپک – سیم – زردپر
|
|
2
|
تریکودینا پرفوراتا
|
Trichodina perforata
|
سوف – سیاه ماهی – لپک – اسبله – زردپر
|
|
3
|
چیلودونلا
|
Chilodonella sp.
|
ماش ماهی – لپک – سیاه ماهی
|
|
4
|
آمفی لپتوس برانیچیاروم
|
Amphileptus branchiarum
|
سیاه ماهی
|
|
5
|
تتراهایمناپیری فورمیس
|
Tetrahymena pyriformis
|
سیاه ماهی
|
|
6
|
آپیوزوما
|
Apiosoma sp.
|
سیاه ماهی
|
|
7
|
ورتیسلا
|
Vorticella sp.
|
سیاه ماهی
|
|
8
|
میکسوبولوس موسایوی
|
Myxobolus musayevi
|
سیاه ماهی
|
|
9
|
میکسوبولوس کریستاتوس
|
Myxobolus cristatus
|
سیاه ماهی
|
|
10
|
استیلونچیا پوستولاتا
|
Stylonchia pustulata
|
سیاه ماهی
|
|
11
|
آرسلا و ولگاریس
|
Arcella vulgaris
|
سیاه ماهی
|
|
12
|
داکتیلوژیروس اکستنسوز
|
Dactylogyrus extensus
|
کلمه – سیم – سیاه ماهی – لپک
|
|
13
|
داکتیلوژیروس کرامولی
|
D. chramuli
|
کپورمعمولی – سیاه ماهی – سیم
|
|
14
|
داکتیلوژیروس لنکورانی
|
D. lenkorani
|
کاراس – لپک – سیاه ماهی و سیم – کپور معمولی
|
|
15
|
داکتیلوژیروس کندالانیکوس
|
D. kendalanicus
|
سیاه ماهی – کلمه
|
|
16
|
سیلورودیسکوئیدس سیلوری
|
Silurodiscoides siluri
|
اسبله
|
|
17
|
ژیروداکتیلوس
|
Gyrodoctilus sp.
|
سیاه ماهی – لپک – اسبله
|
|
18
|
دیپلوزون مگان
|
Diplozoon megan
|
سیاه ماهی
|
|
19
|
دیپلوستوموم اسپاتاسه اوم
|
Diplostomum spathaceum
|
سیاه ماهی – کپور معمولی- سوف – لپک
|
|
20
|
آلوکریدیوم ایزوپوروم
|
Allocreadium isoporum
|
سیاه ماهی
|
|
21
|
لیگولا اینتستینالیس
|
Ligula intestinalis
|
سیم – سیاه ماهی – کپور معمولی
|
|
22
|
دیاگراما
|
Digrama sp.
|
سیم – سیاه ماهی
|
|
23
|
کاریوفیله اوس لاتیسپس
|
Caryophylleous laticeps
|
سیم
|
|
24
|
رابدوکونا هلیچی
|
Rhabdochona hellichi
|
سیاه ماهی
|
|
25
|
استرونژیلیدس آیسیسوس
|
Eustrongylides excisus
|
کاراس
|
|
26
|
نئواکینورینکوس روتیلی
|
Neoechinorhynchus rutili
|
زردپر
|
|
27
|
آرگولوس فولیاسه اوس
|
Argulus folicaceus
|
سیاه ماهی – کپور معمولی – سیم – ماش ماهی – سوف
|
|
28
|
لامپرولگنا کمپکتا
|
Lamproglena compacta
|
سیاه ماهی
|
براساس نتایج این پژوهش، پنج انگل جدید و شش میزبان جدید برای فون انگلی ماهیان ایران معرفی میشوند. انگلهائی که برای اولین بار از ایران گزارش میشوند شامل: انگل دیپلوزوئن‌مگان، میزبانهای این انگل ماهی سیم، کاراس، سیاه ماهی، کپورمعمولی، کلمه ولپک میباشند. تریکودینا پرفوراتا میزبانهای این انگل ماهیان سوف، سیاه‌ماهی، لپک، اسبله وزردپــر میباشند.میکسوبولوس‌کریستاتوس، تتراهایمنا پیری فورمیس وآمفی‌لپتوس برانچیاروم نیز برای اولین بار ازایران گزارش میشوند، میزبان آنهاسیاه ماهی می‌باشد. طی این‌تحقیق، استیلونچیاپوستولاتا و آرسلا ولگاریس نیز برای اولین بار از آبهای شیرین کشور گزارش میشوند.همچنین دراین تحقیق 6 میزبان جدید برای فون انگلی ماهیان ایران معرفی شده اند.
|
ردیف
|
اسم میزبان
|
نام انگلها
|
|
1
|
سیاه ماهی
|
آپیوزوما، ورتیسلا، دیاگراما،چیلودونلا، آلوکریدیوم ایزوپوروم، استرونژیلیدس ایکسیسوس، نئواکینورینکوس روتیلی
|
|
2
|
سوف
|
دیپلوستوموم اسپاتاسه اوم
|
|
3
|
لپک
|
دیپلوستوموم اسپاتاسه اوم – چیلودونلا
|
|
4
|
کاراس
|
آلوکریدیوم ایزوپوروم، استرونژیلیدس اکسیسوس، نئواکینورینکوس روتیلی، دیاگراما
|
|
5
|
زرد پر
|
آلوکریدیوم ایزوپوروم، استرونژیلیدس اکسیسوس، نئواکینورینکوس روتیلی، دیاگراما
|
|
6
|
ماش ماهی
|
چیلودونلا
|