اهمیت، ضرورت، اهداف و روش تحقیق :
استرپتوکوکوزیس یک بیماری عفونی باکتریایی است که دراکثر مراکز تکثیر و پرورش ماهیان سردابی ( قزل آلای رنگین کمان) کشور مشاهده شده است . این بیماری دارای این قابلیت است که به شکل همه گیر مزارع ماهیان سردابی را در اقلیم های مختلف تهدید نماید و خسارتهای اقتصادی زیادی را به صنعت آبزی پروری وارد نماید. در بروز ، گسترش و اپیدمی شدن این بیماری عواملی از جمله حرارت آّب ، نیتریت، نیترات، آمونیوم، کدورت، اکسیژن محلول، دبی، شمارش کلی باکتریائی نقش دارند .این مطالعه باهدف بررسی میزان آلودگی وابتلای گروههای مختلف سنی ماهیان قزل الای رنگین کمان به استرپتوکوکوزیس ومیزان تاثیر پذیری آن از عوامل محیطی موثر برمیزان شیوع بیماری درمزارع پرورشی شرق استان مازندران (حوضه رودخانه هراز ) اجرا گردید.
نتایج :
طی این تحقیق مشخص شد که 8 عدد از 175عدد بچه ماهی دارای علائم بیماری ( 6/4درصد ) و 2 عدد از 307 عدد بچه ماهی فاقد علائم بیماری (7/0 درصد) ، آلوده به باکتری استرپتوکوک بودند و از طرفی 21 عدد از 235 عدد ماهی (9/8 درصد) پرواری دارای علائم بیماری و 5 عدد از 483 عدد ماهی پرواری فاقد علائم بیماری (1 درصد) ، آلوده به باکتری استرپتوکوک بودند. باکتری استرپتوکوک جدا سازی شده ، استرپتوکوکوس یوبریس (Streptococcus uberis ) شناسایی گردید . نتایج مؤید این مطلب است که عواملی از جمله میزان نیتریت ،دمای آب ، اکسیژن محلول در آب و ماههای سال به میزان 20% بروز بیماری ناشی از استرپتوکوک را تحت تاثیر قرار می دهند. مدیریت عوامل مذکور میتواند تا حد زیادی درکاهش میزان بروز و شیوع بیماری ناشی از استرپتوکوک در شرق استان استان مازندران مؤثر باشد.
دستور العمل فنی و توصیه ترویجی :
- مشاهده بیماری حتی در مزارع سر چشمه که ورودی آب از مزارع بالا دست ندارند موید امکان انتقال بیماری از طریق ماهیان انتقالی به مزارع ویا منابع دامی و انسانی آلوده باشد لذا مدیریت بهداشتی منابع آلوده کننده دامی و انسانی و ارائه آموزش های لازم در این ارتباط میتواند در پیشگیری از بروز بیماری موثر باشد . .
- گزارش جداسازی استرپتوکوکوک یوبریس برای اولین بار از ماهیان آلوده در استان مازندران (منطقه هراز ) ، لزوم تاکید بیشتر بر جابه جایی مسئولانه آبزیان زنده و ایجاد پست های فعال قرنطینه جهت کنترل جابه جایی ها در محدوده مرزهای داخلی راگوشزد می نماید.
- مشاهده علائم بیماری ، بدون امکان جداسازی عوامل باکتریایی بیماری زا ، موئد مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها در مزارع پرورشی است. طبعا ارائه آموزش هاو تدوین دستورالعمل های اجرایی لازم در این رابطه جهت جلو گیری از ایجاد سویه های مقاوم به آنتی بیوتیک و ایجاد باقیمانده های دارویی در محصول نهایی باید مد نظر باشد.
- بروز بیماری در مناطق تحت مطالعه از برخی از عوامل محیطی از جمله : درجه حرارت ، میزان نیتریت ،نیترات و...،تاثیر پذیر بوده و مدیریت عوامل مذکور می تواند در کاهش احتمال بروز بیماری موثر باشد.
- میزان شیوع بیماری و خسارات ناشی از آن در مناطق مورد مطالعه نسبت به سنوات گذشته از کاهش قابل ملاحظه ای برخوردار بوده است. انجام واکسیناسیون در سنوات گذشته ، ارائه خدمات نظارتی و اطلاع رسانی در کنار بومی شدن بیماری از جمله عواملی است که میتواند در روند مذکور موثر بوده باشد.
ویژگی مناطق کاربرد توصیه ترویجی :
- مزارع پرورش ماهیان قزل آلای رنگین کمان در کل کشور بخصوص در مناطقی که در طی دوره پرورش دمای آب به بالاتر از 18 درجه سانتی گراد میرسد .
- بکارگیری نتایج و توصیه ها برای مسئولین فنی و کارشناسان بهداشتی مزارع پرورش قزل آلا در کشور
- بکارگیری نتایج و توصیه ها برای مروجین و کارشناسان سازمان شیلات
- بکارگیری نتایج برای تدوین دستورالعمل های کنترل و پیشگیری از بروز استرپتوکوکوزیس در مزارع پرورش قزل آلا توسط سازمان دامپزشکی کشور