اهمیت، ضرورت، اهداف و روش تحقیق :
کاربرد روش درمانی بدون عوارض جانبی و سلامت برای درمان بیماریها ازجمله استرپتوکوکوزیس ازاهمیت خاصی برخورداراست. هدف این مطالعه: بررسی مقایسه ای اثرات هپارسلفور، استرپتوکوکسینوم، رزمارینوس آفیسینالیس و اریترومایسین دردرمان بچه ماهیان قزل آلای رنگین کمان پرورشی مبتلا به استرپتوکوکوزیس تجربی بوده است. دراین پروژه ، 6 تیمار و هریک با2 تکرار درتانکهای 300 لیتری که هریک حاوی 40 بچه ماهی 5±25 گرم بودند، انجام گرفت. سوش خالص باکتری در دانشکده دامپزشکی دانشگاه شیراز تهیه وبه محل آزمایش منتقل شد. غذای اکسترود شده FFt1 از شرکت فرادانه خریداری و روزی 3 بار به نسبت 2 درصد وزن بدن تغذیه شدند . بچه ماهیها طی 3 روز با شرایط آزمایشگاه سازگارشدندوروزچهارم بطورهمزمان مورد تزریق با 1 میلی لیتر سرم فیزیولوژی حاوی 106 تعداد باکتری قرارگرفتند. یک روز بعدازتزریق، علایم بیماری ازجمله شنای نامتعادل، بی اشتهایی، التهاب آبششها و... مشاهده شد و تجویز داروآغازگردید.( هر روز صبح ( ساعت8 ) به مدت نیم ساعت چرخش آب به دلیل حمام درمانی قطع شد و یک گرانول یا قطره از دارو در آب قرار گرفت و مجددا چرخش آب برقرار گردید ). تیمار اول : اریترومایسین 20درصد خریداری شده از شرکت تولیدی داروهای دامی، به مقدار 1/0 گرم به ازاء هرکیلو وزن ماهی زنده ، همراه با غذا به مدت 2 هفته. تیمار دوم : قراردادن یک گرانول Streptococcinum C30 درآب . تیمار سوم : قراردادن یک قطره از پوتنس Q ( عصاره خالص) Rosmarinus officinalis درآب. تیمار چهارم : قراردادن یک گرانول از داروی Hepar sulphor C30 درآب. تیمار پنجم (شاهد) : بدون تزریق باکتری و بدون تجویز دارو مورد بررسی قرار گرفت . تیمار ششم (کنترل مثبت) : با تزریق استرپتوکوکوزیس اینیایی ولی بدون تجویز دارو اجرا شد. علائم درمانگاهی ایجاد شده در بچه ماهیان قزل آلای رنگین کمان ، مورد بررسی و ثبت قرار گرفت. فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آب محیط پرورش همچون(دما، اکسیژن و شوری) ثبت گردید. بیومتری بچه ماهیان قزل آلای رنگین کمان هر 15 روز یکبار انجام شدوتلفات بچه ماهیان بطور روزانه ثبت گردید. نتایج آزمایشات با استفاده از آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) و تست آماری آزمون دانکن در سطح 5 درصد ومقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون توکی با نرم افزار SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفت.
نتایج :
از نظر تلفات ، تیمار3(حاوی Ros-off ) نسبت به کنترل مثبت ، اختلاف معنی داری را نشان می دهد(05/0 P< ) . در تیمار 3 ( حاوی Q Ros-off)، این اختلاف معنی دار می تواند بدلیل بالا بودن دوز این دارو باشد . چراکه دارو خالص بوده است درحالیکه دو داروی دیگر هومیوپاتی ، به نسبت 30 مرتبه و100 بار رقیق شده اند (C30) . بین تیمار 1(حاوی اریترومایسین) نسبت به تیمار 3(حاویQ Ros-off) و همچنین کنترل منفی نیز اختلاف معنی داری وجود دارد(05/0 P< ).
همچنین بین کنترل مثبت وسایر تیمارها اختلاف معنی داری مشاهده می گردد . بین کنترل مثبت وکنترل منفی نیزاختلاف معنی دار است ( P<0/05 ) .
در همه بچه ماهیان بیمار مشاهده خونریزی از،اطراف وزیرچشم ، زیر باله ها، زیر شکم ، زیر مقعد ، آبششها وپرخونی در اندامهای مختلف ونیز اگزوفتالمی یک طرفه و دو طرفه چشمها عمومیت داشت .
دربچه ماهیان در حال تلفات ، خونریزی در همه اعضاء، سپتی سمی و خونریزی در اعماء و احشاء مشاهده گردید.
در بررسی بالینی و میکروسکپی ، در آبشش ، قلب ، کبد و کلیه بچه ماهی بیمار ، نکروز ،لکه های خونریزی داخلی، پرخونی و هایپرپلازی درآبشش مشاهده گردید. نقاط ملانوزه روی قلب وکبد قابل مشاهده بودندونیزملا نوماکروفاژها در بافت کلیه،آبشش،کبدو روده مشاهده شدند. دربررسی ماکروسکپی کلیه ،کلیه سیاه لجنی رنگ و حالت پرخونی بافت کلیه مشخص بود و دربررسی میکروسکپی آن ، نقاط ملانوزه در کلیه ملاحظه گردید . در خون بچه ماهی، تعداد متعددی S.iniae مشاهده شد. پر خونی در همه قسمتهای بافت همبند مشاهده گردید . بی اشتهایی ، میزان و نحوه تنفس نامطلوب ، رنگ بدن ملانوزه و تیره رنگ بود ، سرپوش آبششی باز و آبشش پرخون بود ، پر خونی درقاعده باله ها مشاهده می شد ، معده و روده خالی بود ،داخل شکم پرخون بود ، کبد و کیسه صفرا وطحال متورم بودند ، کلیه سیاه شده بود ، کیسه شنا و قلب پرخون بودند .
دستور العمل فنی و توصیه ترویجی :
به دلیل اینکه کاربرد داروهای هومیو پاتی درمورد آبریان در ایران تا کنون سابقه نداشته است،پیشنهاد می شود با توجه به ارزان بودن این داروها ، موثر بودن آنها، از داروهای مختلف هومیوپاتی که برای انواع بیماریهای آبزیان مفید و موثر هستند،برای درمان بیماریهای آبزیان،با همکاری یک نفر هومیوپات مجرب که به کار تکثیروپرورش ماهی نیزآشنایی داشته باشد، استفاده گردد.لازم است قبل از استفاده از داروی هومیوپاتی،از طریق آنتی بیوگرام، پوتنس یا توان دارویی داروی مورد نظر مشخص گرددتااثر دارو بطور دقیق بررسی شود.
ویژگی مناطق کاربرد توصیه ترویجی :
در همه مراکز تکثیروپرورش آبزیان که مسئله بیماری آبزیان وجودداشته باشد، کاربرد درمان به روش هومیوپاتی قابل توصیه است. البته مدیریت بهداشتی صحیح این مراکز، به مقدار زیادی از بروز بیماری جلوگیری بعمل خواهد آورد.