اهمیت ، ضرورت ، اهداف و روش تحقیق :
نظام نوآوری شیلات ایران یکی از زیرسیستم‌های نظام نوآوری بخش کشاورزی است و بسیاری از خصوصیات آن نظام را نیز به همراه دارد. از آنجا که این صنعت اکثر اجزاء و نهادهای نظام نوآوری را در بردارد، می توان آن را به صورت قسمتی از نظام نوآوری بخش کشاورزی مورد بررسی قرار داد. با توجه به ساختار نظام نوآوری در صنعت شیلات و آبزیپروری ایران و حوزه های عمل آن، مجموعه ای از کارکردها و نهادها در سطح این نظام از اهمیت بیشتری برخوردارند . بنابراین لازم است که در سطح این نظام اقدام به تحلیل و بررسی نمود و با بررسی وضعیت موجود نهادها و کارکردهای این نظام، مهمترین مشکلات و چالش های موجود در آن را شناسایی نمود.
شناخت مجموعه نهادها و کارکردهای نظام نوآوری شیلات و تحلیل مشکلات آن و ارائه یک مدل بهبودیافته برای نظام نوآوری این صنعت مهمترین فعالیت در شکل دهی به سیاستگذاریهای کلان نوآوری در این صنعت می باشد و می تواند در هدایت فعالیت های نوآورانه در این حوزه نقشی حیاتی و مهم ایفاء کند.
این تحقیق سعی داشته با بهره‌گیری از یک نگاه سیستمی، اقدام به ارزیابی وضعیت موجود ابعاد مختلف تاثیرگذار بر توسعه نوآوری درصنعت شیلات و آبزیپروری ایران نماید و مهمترین پیشران‌ها و چالشهای مربوطه را استخراج و تحلیل کند و در نهایت راه کارهایی برای ارتقای آن ارایه دهد.
نتایج :
نتایج این تحقیق نشان میدهد که در طول هشتاد سال گذشته تعداد زیادی از موسسات و مراکز تحقیقاتی، آموزشی و ترویجی دولتی و زیرساختهای مرتبط با فعالیت آنها در این بخش ایجاد شدهاند ، لیکن این نظام علیرغم برخورداری از ظرفیتهای نهادی در خور توجه، هنوز در مراحل میانی تکامل نهادی قرار دارد و به نظامی که بتواند مجموعه این ظرفیتها و بازیگران را حول یک محور مشخص و هدف مشترک سازماندهی کند و خاصیت همافزایی را بین آنها برقرار کند، تبدیل نشده است.
در این سالها علیرغم رشد قابل توجه نهادهای آموزشی و تحقیقاتی شیلاتی، متاسفانه به دلیل حاکمیت سیاستگذاری با رویکرد خطی و عدم توجه به رویکرد سیستمی، توجه چندانی به ایجاد نهادهای میانجی و هماهنگکننده و حامی علم و فناوری از قبیل صندوقهای سرمایهگذار خطرپذیر، سازمانهای تسهیلکننده انتقال فناوری و ... بویژه در بخش غیردولتی نشده است.پراکندگی نهادهای مرتبط با نظام نوآوری صنعت شیلات و آبزیپروری و عدم انسجام و تعامل قوی بین آنها، فقدان رقابت و حتی توان رقابت فیمابین بنگاههای تولیدی و خدماتی شیلاتی ، فقدان نهاد سیاستگذار و هماهنگکننده، وابستگی شدید به منابع مالی دولتی ، پایینبودن سهم بخش خصوصی در تولید و انتشار دانش و پایینبودن ظرفیت جذب نوآوری در تولیدکنندگان، ازجمله چالشهای تاریخی نظام علم و فناوری صنعت شیلات و آبزیپروری ایران در ایران بودهاند. دستورالعمل فنی و توصیه ترویجی :
- انسجام و هماهنگی در امور سیاستگذاری و اجرایی نظام علم و فناوری در بین کلیه عوامل مرتبط با بخش شیلات از طریق ایجاد کمیته یا شورای سیاستگذاری علم و فناوری شیلات ایران در سطح ملی و تقویت نقش نظارتی آن
- تقویت نقش کانون های تفکر ، انجمن‌های علمی و تخصصی و خبرگان و تولید کنندگان برتر شیلات در امر تصمیم سازی.
- نهادینه سازی و قانونمند نمودن جایگاه تحقیقات در برنامه های سازمان شیلات ایران
- ایجاد و توسعه نهادهای مالی نظام علم، فناوری و نوآوری شیلات از جمله صندوقهای سرمایه گذار خطرپذیر، شرکت‌های تامین سرمایه و تامین بهنگام منابع مالی آنها.
ایجاد مرکز ملی استانداردها و شاخص‌های فناوری شیلاتی
- تقویت پژوهش‌های کاربردی و تناسب حداکثری تولید علم و فناوری با نیازمندیهای بخش شیلات.
- ایجاد انسجام موضوعی طرحهای پژوهشی
- ارتقائ مهارت‌های حرفه ای منابع انسانی بخش .
- آموزش مستمر تولید کنندگان بویژه در زمینه روشهای کسب و جذب فناوری.
- ایجاد و تقویت مراکز و دفاتر مشاوره‌ای فنی و نوآوری
- نهادینه کردن نظام مدیریت دانش در این صنعت با اولویت انتقال دانش به بهره‌برداران.
- تنظیم قوانین ، ضوابط ، رویه ها و دستورالعملهای اشاعه نوآوری
ویژگی مناطق کاربرد توصیه ترویجی :
ویژگی خاصی ندارد.