اهمیت،ضرورت،اهداف و روش تحقیق:
تالاب شادگان بزرگترین تالاب ایران، و از جمله تالابهای با اهمیت بین المللی است که در حوضه آبریز رودخانه جراحی و در شمال خلیج فارس قرار دارد. این تالاب با برخورداری از تنوع زیستی بالا، نقش مهمی در عملکردهای هیدرولوژیکی منطقه و خلیج فارس ایفا می کند. تالاب در بردارنده منافع اجتماعی، اقتصادی زیادی است و برای ارتزاق جمعیت روستایی منطقه اهمیت زیادی دارد. تالاب شادگان بدلیل خصوصیات ویژه و نقشی که در بقای حیات وحش دارد مورد توجه بوده و بخشی از آن از سال 1353 بعنوان پناهگاه حیات وحش تحت قوانین ملی حفاظت می شود. همچنین بخاطر اهمیت بین المللی، از سال 1354 در فهرست تالابهای معاهده رامسر به ثبت رسیده است. علیرغم اهمیت زیاد این تالاب در اکثر سالها با کم آبی و در برخی موارد به کلی خشک می گردد و در نتیجه خسارات زیادی به آبزیان و اکوسیستم آن وارد می شود. تعداد 156 روستا در حاشیه و یا درون تالاب پراکنده است که شغل بخش عمده‌ای از آنها صیادی است. به منظور اهداف زیر این پروژه اجرا گردید:
- برآورد میزان صید در ماه 2- برآورد ترکیب ماهیان صید شده در ماه 3- تغییرات اندازه طولی ماهیان صید شده 4- تعیین میزان ذخیره ماهی
نتایج:
میزان توده زنده ماهیان در تالاب شادگان از فروردین تا اسفند 89 مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه جهت تعیین توده زنده از روش تخلیه‌ای و برای محاسبه تلاش صیادی و میزان صید تخلیه شده به ازای واحد تلاش از طریق سرکشی های تصادفی در هر ماه به محل های ثابت تخلیه صید استفاده گردید. آمار صیادان و تلاش صیادی به صورت تمام‌شماری و با مراجعه به روستاها و حضور در صیدگاهها جمع‌آوری گردید. میزان کل صید از حاصل‌ضرب تلاش صیادی در میانگین صید بدست آمد. ماهی حمری بیشترین میزان توده زنده (62کیلوگرم بر هکتار) و ماهی برزم کمترین میزان (4 کیلوگرم بر هکتار) را به خود اختصاص دادند. در فصول مختلف سال بیشترین میزان توده زنده در فصل بهار (380 کیلوگرم بر هکتار) و کمترین در فصل زمستان (58 کیلوگرم بر هکتار) و میانگین میزان توده زنده در کل هور شادگان در طی یکسال 249 کیلوگرم بر هکتار محاسبه گردید.
تعداد صیادان فعال در تالاب شادگان در حدود 1317 نفر و بیشترین میزان تلاش صیادی در ماههای فروردین، اردیبهشت و خرداد بود. میزان صید تخلیه شده طی سال در حدود 4300 تن بود که بیشترین آن در فروردین ماه (1119 تن) محاسبه گردید.
بیشینه میانگین طولی و وزنی مربوط به ماهی شیربت و کمینه آن به ماهی بیاح اختصاص داشت. دامنه طولی اکثر ماهیان پایین بود و فصل تخمریزی اکثر گونه‌ها با همدیگر همپوشانی دارد و در زمستان و بهار اتفاق می افتد. رابطه طول – وزن ماهیان مورد بررسی نشان دهنده رشد ایزومتریک آنها بود.
علی رغم کاهش 45 درصدی تعداد صیادان نسبت به دوره قبل (87-1386)، تلاش صیادی افزایش داشته و استحصال از تالاب 20 درصد افزایش داشت. با محاسبه مساحت قابل زیست برای ماهی طی این سال (70000 هکتار) توده زنده کل 17430 تن بدست آمد.
دستورالعمل فنی و توصیه ترویجی: علی رغم افزایش صید، این میزان فقط 25 درصد ذخیره را شامل می‌شد بنابراین با تمهیداتی که برای تشویق به فعالیت صیادی در نظر گرفته می‌‌شود، با توجه به پتانسیل مناسب، می‌توان میزان صید را افزایش داد.
ویژگی مناطق کاربرد توصیه ترویجی: مناطق صیادی تالاب شادگان