اهمیت ،ضرورت ، اهداف و روش تحقیق:
پرورش ماهی در قفس تکنیک مناسبی برای پرورش بسیاری از گونه هاست و قفس ها نشان دادند که گزینه مناسبی برای پرورش در مقایسه با حوضچه ها هستند. آبزی پروری تاسماهیان بدلیل کاهش شدید ذخایرطبیعی ماهیان خاویاری در دریای خزر و کاهش استحصال گوشت و خاویار ، از رونق و توسعه قابل توجه در سالهای اخیر برخوردار گردیده است. هم اکنون تقاضای زیادی برای پرورش ماهیان خاویاری در کشور وجود دارد. با توجه به مشکلات ناشی از تامین اراضی و انتقال آب و همچنین هزینه های بالای احداث مزارع ، یکی از راههای توسعه آبزی پروری تاسماهیان در کشور پرورش در قفس در منابع آبی و آبگیرها و دریاچه های پشت سدهاست. استان آذربایجانشرقی با دارا بودن منابع آبی و دریاچه های پشت سدها یکی از مناطق مستعد جهت پرورش ماهیان خاویاری بویژه برای پرورش در قفس است. سد ارسباران یکی از سدهای خاکی استان آذربایجان شرقی است که در فاصله 215 کیلو متری شمال شرق تبریز و 55 کیلو متری شمال شهرستان کلیبر و 18 کیلومتری شمالغرب بخش آبش احمد قرار دارد. هدف از اجرای این طرح بررسی امکان پرورش فیلماهی در قفس در این دریاچه با توجه به شرایط آب و هوایی و شرایط زیست بوم دریاچه سد ارسباران است. بدین منظور تعداد هزار عدد بچه فیلماهی به یک دستگاه قفس شناور به قطر 10 متر و ارتفاع 6 متر معرفی و بمدت 12 ماه پرورش داده شدند. میانگین وزن فیلماهیان پس از 12 ماه از 130 گرم به 2453 گرم رسید. حداکثر وزن 3061 گرم و حداقل آن 2000 گرم بود. در این مدت مقدار 3050 کیلو گرم غذا برای تغذیه فیلماهیان مورد استفاده قرار گرفت. ضریب تبدیل غذا از 12/1 تا 94/2 و بطور متوسط 5/1 متغیر بود . تراکم ماهی از 28/0 کیلو گرم بر متر مکعب به مقدار 51/5 کیلو گرم بر متر مکعب رسید. در مجموع مقدار 2178 کیلو گرم فیلماهی پس از یک سال تولید شد.
نتایج اقتصادی و اجتماعی حاصل از بکارگیری توصیه‌ها:
- امکان استفاده چند منظوره از منابع آب استان بدون هدر رفت آب
- ایجاد اشتغال مولد و سازنده بویژه برای فارغ التحصیلان بیکار
- تولید گوشت مرغوب و با کیفیت و امکان عرضه آن برای صادرات به کشور های همسایه مانند جمهوری آذربایجان
- امکان تولید و پرورش ماهی برای ساکنین منطقه که فاقد اراضی هستند.
دستورالعمل فنی و توصیه های ترویجی:
- برای ساخت قفس های شناور از انواع قفس های ساخته شده از جنس لوله های گالوانیزه و بشکه و یا لوله های پلی اتیلن به اشکال مربع در اندازه 3*3 تا 10*10 متر و دایره ای به قطر بیش از 10 متر می توان برای پرورش فیلماهی استفاده نمود.
- عمق قفس ها بسته به عمق دریاچه یا منبع آبی از 5 تا 8 متر توصیه میگردد.
- برای پرورش فیلماهی در قفس وزن اولیه بیش از 100 گرم توصیه میشود.
منطقه یا مناطق قابل توصیه برای استفاده مخاطبین یا بهره برداران:
- برخی از منابع آبی استان آذربایجان شرقی که از نظر موقعیت جغرافیای و ارتفاعی و دمای هوا مشابه منطقه سد ارسباران هستند برای پرورش ماهی خاویاری مناسب هستند.