اهمیت، ضرورت، اهداف و روش تحقیق:
در سواحل ایرانی ، صید کفال ماهیان در سواحل ایرانی ، بیش از 90 درصد صید این ماهیان در دریای خزر را بخود اختصاص می دهد که این مسئله بدلیل زمستان گذرانی این ماهیان در سواحل ایرانی دریای خزر و منطبق شدن آن با فصل صید ماهیان استخوانی می باشد و هر ساله بین 20 تا 30 درصد صید مربوط به این ماهیان می باشد . با توجه به کاهش صید و ذخایر این ماهیان در چند سال اخیر ، لازم است پایش وضعیت صید و ذخایر این ماهیان مورد رسیدگی قرار گیرد .
هدف از اجرای این پروژه عبارت بود از :
1ـ تعیین ترکیب گونه ای و ساختارهای طولی، وزنی و سنی کفال ماهیان
2ـ محاسبه و تعیین پارامترهای رشد و مر گ و میر ماهی کفال ماهیان
4ـ برآورد میزان زی توده و تعیین سقف قابل برداشت مجاز کفال ماهیان
این تحقیق به منظور تعیین شاخصهای زیستی، بررسی روند تغییرات صید و تلاش صیادی و برآورد میزان ذخایر و صید مجاز کفال ماهیان استخوانی در سواحل ایرانی دریای خزر طی فصل صید سال 92ـ 1391 انجام شد . در راستای اجرای پروژه ارزیابی ذخایر برای جمع آوری جمع آوری اطلاعات بیومتریک وآمارصید ، پنج گروه سیار در مناطق انزلی ، کیاشهر ، نوشهر ، بابلسر و ترکمن از شروع تا خاتمه صید مشغول فعالیت بوده اند . داده های جمع آوری شده وارد رایانه شد . از روشهای رایج در ارزیابی ذخایر برای برآورد پارامترهای رشد و مرگ و میر و میزان ذخیره و حداکثر محصول قابل برداشت ( MSY ) و صید مجاز بیولوژیک ( ABC ) استفاده گردید .
نتایج:
براساس نتایج بدست آمده در فصل صید سال 92ـ 1391 تعداد 124 شرکت تعاونی پره فعال بوده و تلاش صیادی برابر 45260 بار پره کشی به ثبت رسید. مقدار صید در واحد تلاش کفال ماهیان برابر 37 کیلوگرم در هر پره کشی و مقدار صید کل با احتساب صید قاچاق 2151 تن برآورد شد. پارامترهای رشد ماهی کفال طلایی شامل K، ∞L و to بترتیب 12/0 در سال، 24/59 سانتیمتر و 31/1 - سال محاسبه شد. با استفاده از داده های ساختار سنی میزان ذخایر ماهی کفال طلایی بر اساس آنالیز کوهورت بر پایه بیوماس ، در سواحل ایران در فصل صید 92- 1391 برابر 6/11321 تن برآورد شد . نقاط مرجع بیولوژیک ماهی کفال طلایی در دو نقطه F0.1 و F30% برابر 3/0 در سال برآورد شد . با توجه به این نتایج ، مرگ و میر صیادی در سال 92-1391 نسبت به دو نقطه مرجع بیولوژیک تقریبا نزدیک بوده است . در این تحقیق میزان حداکثر محصول قابل برداشت و صید مجاز بیولوژیک برای کفال طلائی بترتیب 7/2207 و 4/1981 تن برآورد شد. نتایج زیست سنجی ماهی کفال پوزه باریک در سواحل ایرانی دریای خزر نشان داد که میانگین طول چنگالی و وزن این ماهی بترتیب برابر 4/3 ± 8/28 سانتی متر و 8/74 ± 5/230 گرم بوده است . عواملی چون بیماری نکروز عصبی کفال ماهیان ، افزایش آلودگیهای زیست محیطی ، برداشت بیش از حد از ذخایر طی سالهای گذشته ، وجود شانه دار مهاجم به دریای خزر و تاثیرات مخرب آن بر اکوسیستم دریای خزر و نیز کاهش سطح آب دریای خزر در کاهش صید و ذخایر کفال ماهیان دخیل می باشند .
دستورالعمل فنی و توصیه ترویجی:
با توجه به نتایج بدست آمده پیشنهاد می شود که با توجه به کاهش ذخایر کفال طلایی ، میزان تلاش صیادی کاهش و سقف بهره برداری از این گونه رعایت گردد . همچنین بررسی وضعیت تخمریزی ماهی کفال طلایی در شرایط جدید بوجود آمده برای آن انجام شود .
ویژگی مناطق کاربرد توصیه ترویجی:
پیشنهادات فوق می بایستی توسط ادارات کل شیلات استانهای ساحلی ( گیلان ، مازندران و گلستان ) بکار گرفته شود تا شاهد بهبود ذخایر این ماهیان در دریای خزر و بخصوص در سواحل ایرانی دریای خزر باشیم .