وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ پژوهشکده اکولوژی دریای خزر
10-0710342000-80
حسن فضلی
با همکاری:
علی اصغر جانباز _ فرهاد کیمرام _ حسن قدیر نژاد
علی سلمانی _ اکبر پورغلامی _ بهرامعلی صیاد رضوی
1381-1380
مونیتورینگ (بیولوژی و صید) کیلکا ماهیان
در مناطق صید تجاری سال 81-80
استان مازندران _ ساری
پژوهشکده اکولوژی دریای خزر
بخش مدیریت ذخایر
پاییز 1383
چکیده
صید کیلکا ماهیان در سواحل ایران در دو استان ساحلی مازندران و گیلان انجام میشود . در سال 80، شناورهای صیادی کیلکا در سه بندر بابلسر ، امیرآباد ( مازندران ) و انزلی ( گیلان ) صید خود را تخلیه نمودند . در این بررسی که در مناطق صید تجاری انجام شد علاوه بر بررسی شاخصهای بیولوژیک شامل : ترکیب گونه ای ، طول ، وزن ، سن ، جنسیت و مراحل رسیدگی جنسی میزان صید و صید در واحد تلاش نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان میدهد میزان صید و صید در واحد تلاش کاهش داشته است بطوریکه میزان صید مازندران و گیلان بترتیب از 28 و 57 هزار تن در سال 78 به 3/13 و 6/27 هزار تن رسید. صید در واحد تلاش نیز در هر دو منطقه صید از حدود 3900 کیلوگرم به حدود 1400 کیلوگرم ( برای هر شناور در هر شب ) کاهش یافته است. بین سه گونه کیلکا، کیلکای آنچوی گونه غالب میباشد ولی فراوانی نسبی این گونه طی سالهای اخیر کاهش یافته و از 90-85 درصد به 83 درصد در سال 80 رسید ولی برعکس فراوانی نسبی کیلکا معمولی افزایش قابل ملاحظه ای را نشان میدهد. این گونه در سالهای 75 و 76 فقط در صید فصول بهار و تابستان مشاهده میشد در صورتیکه در سال 80 در تمام ماهها صید شده است. بررسی تخمدان نشان میدهد که فراوانی ماهیان مولد تخمگذار کیلکای آنچوی بهار در مقایسه با سالهای قبل افزایش یافته است. تخمریزی کیلکای معمولی در بهار و اوایل تابستان رخ میدهد. توزیع طول چنگالی آنچوی نشان میدهد که دامنه طولی ( بخصوص در مازندران ) محدود شده و ماهیان درشت تر در صید تجاری وجود ندارند. میانگین طول از 3/96 میلیمتر در سال 76 به 3/87 میلیمتر در سال 79 کاهش و به 2/91 میلیمتر افزایش یافت. دامنه سنی نیز وضعیت مشابه ای دارد بطوریکه ماهیان کلاسهای سنی+5 و +6 وجود نداشته یا درصد ناچیزی از صید را بخود اختصاص میداد. نتایج نشان میدهد که ذخایر کیکا ماهیان بشدت تحت فشار بوده و بعد از هجوم شانه دار خسارتهای سنگینی بر آن وارد شده است. بنابراین، میزان تلاش صیادی باید بشدت کاهش یافته و جمعیت شانه داران کنترل شود.