وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام اصفهان
01-0710104000-79
عباسعلی استکی
با همکاری:
سیدکمال الدین علامه ـ منصور شریفیان ـ مرتضی هدایت
1380-1379
تعیین مدت زمان و روش نگهداری مناسب جهت پوسیدگی
کود آلی مورد استفاده در آبزی پروری
استان اصفهان
مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام اصفهان
بخش تحقیقات شیلات
پاییز 1383
چکیده
در شهریور سال 1379، مقدار مورد نیاز کود گاوی تازه از گاوداری گلشهر اصفهان به محل انجام آزمایش منتقل و در قالب پنج تیمار سیلوها، دپوهای بدون پوشش پلاستیک، دپوهای با پوشش پلاستیک، بشکه‌ها و لوله‌ها نگهداری شده و تا اردیبهشت سال 1380 بصورت ماهانه از آنها نمونه‌گیری شد. طی این مدت از سه محل در اصطبلهای گاوداری مربوطه نیز نمونه‌گیری بعمل آمد و نمونه‌ها از نظر کلسیم، سدیم، NDF ، ADF ، پروتئین خام، چربی خام، رطوبت، فیبر، مواد معدنی، مواد خشک و NFE مورد تجزیه قرار گرفتند و دما، pH و ردوکس پتانسیل در محل تیمارها اندازه‌گیری شدند و نتایج حاصله مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
نتایــج نشان داد که اثر تیمار و اثر ماه بر تغییرات اکثر پارامترهــای اندازه‌گیـری شده معنــی‌دار است (05/0P≤ ≤ 01/0 و 01/0 P<). در تیمار دپو با پوشش پلاستیکی متوسط دما نسبت به سایر تیمارها بالاتر و پس از آن بترتیب دپو بدون پوشش پلاستیک، سیلوها و بشکه‌ها قرار داشتند. افزایش دما در ماه اول ماندگاری شدید بود که طی 5-4 ماه ماندگاری، نوسانهایی را نشان داد ولی پس از آن، تغییرات چشمگیری نداشت. میزان رطوبت دپوهای بدون پوشش پلاستیک از سایر تیمارها بیشتر بوده و مناسبترین رطوبت معادل 50-40 درصد در سیلوها و دپوهای با پوشش پلاستیک بدست آمد. کمترین درصد کلسیم و بیشترین درصد سدیم در کود تازه اصطبلهای گاوداری اندازه‌گیری شد. در 2 ماه اول ماندگاری، در اکثر تیمارهای مورد مطالعه بشدت از میان NDF کاسته شد ولی درصد آن در سیلوها و دپوهای بدون پوشش پلاستیک پس از 6 ماه و در تیمار دپوهای با پوشش پلاستیک و بشکه‌ها پس از 5 ماه ماندگاری به حداکثر رسید. درصد ADF در ماه اول ماندگاری در اکثر تیمارها بشدت کاهش یافت و پس از 4 ماه به حداکثر رسید. از درصد پروتئین در سیلوها، دپو بدون پوشش پلاستیک و دپو با پوشش پلاستیک در ماه اول ماندگاری بشدت کاسته شده بود ولی 6 ماه ماندگاری بعدی میزان آن را افزایش داد تا جایی که در تیمار دپو با پوشش پلاستیک به حدود 9 درصد رسید. بنابراین، این تیمار مطلوب‌ترین وضعیت را از نظر میزان پروتئین ارائه نموده است. درصد چربی خام در سیلوها، دپو بدون پوشش پلاستیک و دپو با پوشش پلاستیک در اوایل دوره زیاد بود که پس از آن کاهش یافته و پس از 5 ماه ماندگاری دوباره افزایش یافته و به حداکثر 75/2 درصد در تیمار دپو با پوشش پلاستیک رسید. کودهای تازه گاوداری از نظر درصد پروتئین و چربی فقیرترین بودند. درصد فیبر در سیلوها پس از 3 ماه، در دپو بدون پوشش پلاستیک پس از 5 ماه و در دپو با پوشش پلاستیک و بشکه‌ها پس از 1 ماه ماندگاری به حداقل رسید.
در سیلوها، دپو با پوشش پلاستیک و دپو بدون پوشش پلاستیک پارامترهای pH سطح و عمق برعکس سایر پارامترها در ابتدای دوره 5/7-1/7 بود که پس از 4 ماه ماندگاری به مقادیر 4/8-8/7 رسید و pH گاوداری اغلب بیشتر از سایر تیمار بود. میزان ردوکس 48- تا 109- میلی‌ولت در گاوداری اندازه‌گیری شد و این میزان در سیلوها، دپو بدون پوشش پلاستیک، دپو با پوشش پلاستیک و بشکه‌ها بترتیب 84- تا 12-، 62- تا 22- ، 86- تا 30- و 65- تا 21- میلی‌ولت متغیر بود که مقادیر حداقل در اوایل دوره و مقادیر حداکثر در تیمار یک و دو پس از 4 ماه، در تیمار سه پس از 3 ماه و در تیمار چهار پس از 5 ماه ماندگاری بدست آمد. بنابراین، با توجه به دامنه و روند تغییرات پارامترهای اندازه‌گیری شده در تیمارهای مختلف، از جمله پروتئین و چربی، دپو با پوشش پلاستیک قادر است در عرض مدت 6-4 ماه ماندگاری، بهترین شرایط را جهت پوسیدگی کود آلی مورد استفاده در آبزی پروری فراهم نماید.
ردوکس عمق (میلی‌ولت) |
ردوکس سطح (میلی‌ولت) |
pH عمق |
pH سطح |
دمای عمق (درجه) |
دمای سطح (درجه) |
تیمارها |
a000/54- |
bc292/54- |
a825/7 |
b716/7 |
b458/318 |
a604/21 |
سیلوها (یک) |
b667/41- |
c125/48- |
b635/7 |
b722/7 |
b167/34 |
a125/22 |
دپوهای بدون پوشش پلاستیک (دو) |
a125/61- |
b375/61- |
a860/7 |
b905/7 |
a875/43 |
a583/24 |
دپوهای با پوشش پلاستیک (سه) |
c375/33- |
c417/45- |
b524/7 |
b722/7 |
c917/12 |
b250/13 |
بشکه‌ها (چهار) |
-- |
d500/30- |
-- |
c393/7 |
-- |
b750/12 |
لوله‌ها (پنج) |
-- |
a952/78- |
-- |
a360/8 |
-- |
b905/13 |
گاوداری (شش) |
** |
** |
** |
** |
** |
** |
اثر تیمار |