وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ پژوهشکده میگوی کشور
05-0710237000-81
سهیلا امیدی
با همکاری:
محسن نوری نژاد ـ علی آلبوشریف ـ خسرو آیین جمشید
آرش حق‌شناس ـ عبدالرسول مرزبانی
1382-1381
بررسی اثرات آبزی پروری بر محیط زیست در مناطق
حله و مند بوشهر
استان بوشهر ـ بوشهر
پژوهشکده میگوی کشور
بخش اکولوژی
پاییز 1383
چکیـده
پروژه بررسی اثرات آبزی پروری بر محیط زیست در مناطق حلـه و منـد بوشهر ، به منظور بررسی تأثیر احتمالی پسابهای مزارع پرورشی در محیط زیست دریایی اجرا گردید.
طی اجرای آن به مدت 6 ماه ( تیرماه تا آذر ماه 1381 )، نمونه برداری از آب و رسوب 5 ایستگاه انتخابی به صورت ماهانه انجام گردید . ایستگاههای موردنظر در منطقه حله، کانال ادغامی خروجی و خور رمله و در منطقه مند، خور زیارت ( آب ورودی ) ، کانال ادغامی خروجی و دریا ( محل دریافت پساب ) بوده است . طی انجام این تحقیق ، روند تغییرات فاکتورهای مختلف دما ، شـوری ، pH ، اکسیژن محلول، آمونیاک ، نیترات ، نیتریت، فسفات کل ، کل مواد محلول ، کل مواد معلق و کلروفیلa در نمونه های آب ، کل مـواد آلی و pH در نمونه های رسـوب ، از کانال های خروجی به سمت دریا مورد بررسی قرار گرفت .
نتایج حاصله نشان می دهد که حداکثر میزان آمونیاک در منطقه حله 39/1 میلی گرم بر لیتر و در منطقه مند 54/0 میلی گرم بر لیتر بوده است . همچنین ماکزیمم مقدار فسفات در منطقه حله 356/0 میلی گرم بر لیتر و در منطقه مند 313/0 میلی گرم بر لیتر بدست آمده است .
به منظور بررسی روند تأثیر پساب در مناطق مورد تحقیق ، از نوسانات آمونیاک و فسفات به عنوان شاخص های آلودگی پسابهای مزارع پرورشی استفاده گردیده و از سایر فاکتورها به دلیل تأثیر فرآیندهای زیستی در آنها صرف نظر شده است . میزان همبستگی فاکتور آمونیاک در کانال خروجی منطقه حله با دهانه خور رمله 635/0 ( 176/0 ) بدست آمده که بنظر می رسد پساب خارج شده ، قبل از رسیدن به دریا به مقدار زیادی توسط سیستم خود پالایشی ، تعدیل شده است . همچنین میزان همبستگی فسفات در این دو ایستگاه 962/0 ( 002/0 ) محاسبه گردیده که با در نظر گرفتن نوسانات این فاکتور در کل منطقه آبهای بوشهر (مند و حله )، می توان تغییرات میزان فسفات موجود در دهانه خور رمله را بیشتر تحت تاثیر نوسانات محیطی دانست . در منطقه مند نیز مقایسه ضرایب همبستگی این دو فاکتور در کانال خروجی با ایستگاه شاهد همجوار آن ، نشان می دهد که میزان وابستگی ایستگاه شاهد با ایستگاه خور زیارت ( محل دریافت آب ورودی ) بیشتر از کانال خروجی است .
مقایسه مقادیر حاصل در هر دو منطقه با حدود مجاز مشخص شده برای فاضلابهای شهری و پسابهای مزارع پرورش میگو ، مقادیر فاکتورهای مورد بررسی در آبهای خروجی مزارع پرورشی مناطق دیگر جهان و همچنین با پیشینه های موجود از نوسانات این فاکتورها در منطقه ، نشان می دهد که تقریباً تمامی ایستگاهها حتی کانال خروجی از نظر بار آلودگی پایین بوده است و این میزان در حال حاضر ، عامل آلوده کننده ای برای محیط زیست دریایی منطقه نمی باشد ، ولی نظر به پیشرفت روز افزون مزارع پرورشی و نیز تغییر شرایط جوی و روند پاسخهای محیطی ، لازم است به منظور دستیابی به اطلاعاتی جامع از روند هر ساله پسابها و بار مواد مغذی آنها ، چنین بررسی هایی به صورت مستمر و در سطح وسیع تر انجام گیرد .