وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ پژوهشکده میگوی کشور
10-0710323000-77
فرهاد کهفی زاده
با همکاری:
رجب خدادادی ـ محمد جواد شعبانی
یدالله بیات ـ رسول میهن دوست
1379-1377
بررسی کارآیی تورهای کششی ساحلی
(جل ساردین) در شب به کمک انتشار نور
استان بوشهر ـ بوشهر
پژوهشکده میگوی کشور
بخش مدیریت ذخایر آبزیان
پاییز 1383
چکیده
هدف از انجام این پروژه ،آزمایش تورجل ( تور کششی ساحلی ) توأم با استفاده از نور در آبهای مجاور ساحل کنگان ، بمنظور ارزیابی و مقایسه صید و درنهایت معرفی این روش به جامعه صیادی به منطور افزایش راندمان صید بوده است .
جل که نام محلی برای سین ساحلی است، به طور عمده در کنگان ، لنگه و جاسک برای صید ساردین ماهیان و سایر گونه های سطحزی ریز بکار گرفته می شود . این روش اگر مکانیزه نباشد، نیروی انسانی زیادی نیاز دارد و در ابعاد و اندازه های متفاوتی در حدود 100 متر و طنابهای فراوانی که گاهی از طول تور هم بیشتر است، در مناطق مذکور یافت میشود. در روز با رؤیت گله ساردین، صید انجام می گیرد ولی در شب نیاز به استفاده از نور در سطح و زیر آب می باشد تا ضمن انجام صیدی موفق، مدت تلاش صید نیز طولانی تر گردد . در بررسی انجام گرفته مراحل کار به شرح ذیل بوده است:
1- استقرار قایق نورپرداز (قایق فایبرگلاس بطول 10متر و موتور با قدرت 48 اسب) در جای مناسب به مدت 2ساعت (معمولا عمق های 10-8 متر )
2- حرکت قایق نورپرداز به آبهای 4-3 متری ساحل
3- محاصره گله با تور جل توسط قایق اصلی
4- ادامه نور پردازی تا پایان عملیات محاصره گله ساردین
5- خارج شدن قایق پس از تنگ شدن حلقه محاصره از روی طناب بویه
عملیات صید در مجموع 12 نوبت در شب و 11 نوبت در روز انجام و پس از مقایسه مقدار صید و تجزیه و تحلیل وقایع، نتایج به شرح ذیل بوده است:
1 - مقدار صید در یک نوبت صید در شب ، زمانی که دریا آرام بود 1000کیلوگرم ماهی ساردین و 150کیلو گرم ماهی به عنوان صید ضمنی بوده است .
2 – مقدار صید در یک نوبت صید در شب در زمانی که دریا نامساعد بود، 300کیلو ساردین و 35 کیلو ضمنی بوده است .
3 - شب های تاریک برای انجام صید کاملا ایده آل بود . شب های مهتابی و زمانی که آب دریا گل آلود بود، بر انتشار و پرا کنش نور تأثیر می گذاشت و درنهایت مقدار صید در چنین وضعیتی کاهش می یافت .
4 - با آغاز روز ساردین ماهیان بسرعت به سطح آب آمده و در منطقه وسیعی پراکنده و ناپدید می شدند.
5- بعد از غروب و اواخر شب ، ساردین ماهیان بخوبی جذب نور شده به سطح حرکت می کردند .
6- در تمام عملیات انجام شده مشاهده گردید که زمان لازم برای جلب گله ماهی حدود 2 ساعت بوده است .
7- ماهیان ریز و پلانکتونها پس از آمدن به سطح آب، به دور نور تجمع کرده و موجب می شوند تا ساردین، کوسه، ماهی قباد و سایر آبزیان جهت تغذیه حضور پیدا کنند .
8- طی نور پردازی در صیدگاههای مجاور سواحل کنگان مشخص گردید که ساردین به مقدار کافی در صیدگاهها وجود دارد و انجام صید با نور توأم با جل ساردین کاملا مقرون به صرفه می باشد. در ضمن، دوره یا آزادی صید را می توان از آبان تا خرداد ماه افزایش داد .
9- مقدار متوسط صید سایر شناورهای سنتی در هر نوبت صید در روز73 کیلوگرم ساردین و 45 کیلوگرم صید ضمنی بوده است .
10- گونه غالب در صید ، ساردین پهلو طلایی بوده است که 55 درصد از کل نمونه های بررسی شده را تشکیل می داد .
11- ترکیب صید ضمنی شامل ماهیان کوتر، قباد، شیر، نوک منقاری، گیش، کریشو، پیکو، کوسه، سفره، لزاک، شبه شوریده، خارو و یال اسبی بوده است .