بررسی پراکنش، تعیین بیوماس و تهیه اطلس از گیاهان دریایی سواحل خلیج فارس و دریای عمان

چکیده

این گزارش نتیجه پژوهشی است که به منظور بررسی پراکنش و برآورد زیتوده گیاهان دریایی (جلبکهای ماکروسکوپی) سواحل و جزایر خلیج‌فارس (محدوده استان هرمزگان) از تیرماه 1380 تا مهرماه 1382 انجام شده است. نمونه‌برداری بصورت ماهانه و طی جزر کامل و بصورت تصادفی طی ترانسکت عمود بر ساحل از 10 ایستگاه انجام گرفت. در پژوهش حاضر در مجموع، 78 گونه جلبکی مرتبط با چهار شاخه جلبکهای قرمز، قهوه‌ای، سبز و سبز-آبی شناسایی شده است که جلبکهای قرمزبا 38 گونه، جلبکهای سبز با 21 گونه، جلبکهای قهوه‌ای با 18 گونه و جلبکهای سبز-آبی فقط با یک گونه بترتیب بیشترین و کمترین تنوع گونه‌ای را بخود اختصاص داده است. بیشترین تنوع گونه‌ای را ایستگاه لارک با 74 گونه و کمترین تنوع گونه‌ای را ایستگاه میچائیل با 31 گونه دارا بود اگرچه گونه‌هایی مانندGelidiella acerosaوGracilaria corticataاز جلبکهای قرمز،Colpomenia sinuosaوPadina australis ازجلبکهای قهوه‌ای و از جلبکهای سبز گونه‌هایDictyosphaeria cavernosa وEntromorpha compressa. در اکثر ایستگاههای مورد مطالعه حضور داشته‌اند ولی تعدادی از گونه‌ها همانند گونهTurbinaria conoides فقط در جزایر لارک وگونه‌هایی چونSpatoglossum variable وSteochospermum marginatumدر جزایر لارک و شیبدراز جزیره قشم، گونه‌هایی چونCodium papilatum وUlva spp. در جزایر هرمز و لارک و گونهSargassum ilicifulium که در ایستگاههای بندر‌لنگه، شیو، لارک و کانی دیده شد، در سایر ایستگاهها مشاهده نگردیده‌اند.

بیشترین میزان زیتوده جلبکی در ایستگاه شماره 2 (بندرلنگه) با میانگین 1058 گرم وزن تر در مترمربع و کمترین آن 391 گرم در متر مربع و در ایستگاه شیبدراز جزیره قشم بدست آمده است که اختلاف معنی‌داری را آزمون Anova نشان می‌دهد (05/0 P<). همچنین بیشترین میزان زیتوده جلبکی را در فصل تابستان با 1466 گرم وزن تر در مترمربع و در ایستگاه طاحونه -گرزه و کمترین آن را هم در فصل تابستان با 130 گرم در متر مربع و در ایستگاه 9 (جزیره قشم) مشاهده شده است. در بین گروههای مختلف ، جلبکهای قهوه‌ای با میانگین 824 گرم در مترمربع ایستگاه 2 (بندرلنگه) بیشترین میزان زیتوده و جلبکهای سبز با میانگین 26 گرم در مترمربع ( ایستگاههای 7 و 9 ) کمترین میزان زیتوده جلبکی را بخود اختصاص داده است. در حالیکه میانگین زیتوده جلبکهای قرمز برابر با 559 گرم در متر مربع و در ایستگاه 4 (طاحونه-گرزه) بدست آمده است. بیشترین میزان جلبکهای قرمز در فصل تابستان و در ایستگاه 4 با 755 گرم در متر مربع، جلبکهای قهوه‌ای با 1160 گرم در فصل بهار و در ایستگاه 2 (بندر لنگه) و جلبکهای سبز با 519 گرم و درفصل تابستان و در ایستگاه 4 (طاحونه-گرزه) بدست آمده است.

بیشترین طول تال جلبکی گونه‌های پادینا و سارگاسوم در فصل بهار و کمترین طول تال در فصل تابستان مشاهده شده است و آزمون تجزیه واریانس نیز اختلاف معنی‌داری را بین فصول مختلف نشان داده است. در حالیکه نسبت وزن خشک به تر این گونه‌ها در فصل تابستان بیشتر از سایر فصول می‌باشد.

شکل شماره1: نقشه مناطق مورد بررسی در پروژه بررسی پراکنش، برآورد بیوماس و تهیه اطلس از گیاهان دریایی(ایستگاهها با رنگ قرمز نشان داده شده‌اند)

بررسی پراکنش، تعیین بیوماس و تهیه اطلس از گیاهان دریایی سواحل خلیج فارس و دریای عمان

سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی

کیومرث روحانی قادیکلایی

بررسی پراکنش، تعیین بیوماس و تهیه اطلس از گیاهان دریایی سواحل خلیج فارس و دریای عمان

چکیده