چکیده
زمينه مطالعاتي نقشه يابي ارتباطي اخيراً توجه زيادي را براي مطالعه ژنتيكي صفات كمي در بسياري از گونه های آبزیان مهم به خود جلب كرده است. دسترسي به فناوريهاي نسل جديد توالي يابي، حجم بالاي داده هاي فنوتيپي و تنوع زياد ابزارهاي آماري موجب شده است كه مطالعات نقشه يابي ارتباطي در آبزیان بتواند موفقيتهاي فراواني را در شناسايي مكانهاي ژني كنترل كننده صفات كمي به همراه داشته باشد. صفت بلوغ جنسی فرایند زیستی پیچیده ای است که توسط مجموعه ای از ژنهای مرتبط به هم کنترل می شوند و با عوامل محیطی برهمکنش دارند و یکی از صفات مهم اقتصادی در آزاد ماهیان و دیگر حیوانات به شمار می رود. مهمترین سازههای(Factors) محیطی که بر صفت بلوغ جنسی تاثیر می گذارند شامل کیفیت و کمیت غذا، تغییرات فصلی و رقابت درون گونه ای و نژاد می باشد . در فصل تکثیر نمونه های کبد و مغز مولدین نر و ماده بالغ دو نژاد اسپانیایی و ایرانی قزل آلای رنگین کمان جهت استخراج RNA در ازت مایع نگهداری (196-) و به آزمایشگاه منتقل شدند. استخراج RNA از نمونه ها با روش TRIzol (invitrogen) انجام و در ادامه کیفیت و کمیت RNA با روشهای ژل اگارز و اسپکتروفتومتری بررسی شدند. سپس کتابخانه cDNA ایجاد و توالی یابی از کل ترانسکریپتوم و تجزیهوتحلیلهای مولکولی و آماری از توالی های بدست آمده با استفاده از بسته های نرم افزاری Cufflinks 2.0 و Cuffmerge 1.2.1 ، SOAPdenovo 3.0 انجام گرفتند. این نرم افزارها میزان بیان کلیه ژنهای موجود در ترانسکریپتوم به همراه رونوشت های آنها را برآورد می نمایند. در نهایت، ژنهایی که بین دو گروه از نظر آماری تفاوت معنی داری در میزان بیان نشان داده اند با استفاده از نرم افزار CummeRbund 2.0 مصورسازی شد. نتایج نشان داد ژنهای متفاوت بیان شده ، امکان درج آنها بطور مجزا در اهداف اصلاح نژادی برای هر گروه مورد مطالعه وجود خواهد داشت. با توجه به اینکه فن آوری جدید RNA-Seq جهت محاسبه بیان ژنهاي مرتبط با صفت بلوغ جنسی در گروههای مختلف ماهی قزل آلاي رنگين کمان پرورشی در کشور تاکنون انجام نپذیرفته است، نتایج نشان داد که QTL هاي هم مکان برای صفات مورد مطالعه وجود دارد که وجود چنین حالتی می تواند باعث افزایش کارایی انتخاب به کمک نشانگر و پیشبرد برنامههاي به نژادی در قزل آلای رنگین کمان گردد. نتایج پروژه حاضر در زمینه شناسایی ژنهای مرتبط با صفت بلوغ جنسی و همچنین سازو کارهای مولکولی کنترل کننده این صفت برای این گونه پرورشی بسیار ارزشمند خواهد بود.