چکیده
در پروژه حاضر پایش سه نوع آلاینده شامل فلزات سنگین، هیدروکربن های حلقوی و باقیمانده سموم کلره انجام در گوشت ماهی سفید اندازه گیری شده است . بدین منظور تعداد 90 نمونه (از هر استان 30 عدد) ماهي سفید در سه استان شمالی گیلان، مازندران و گلستان از صيدگاه های پره طی سالهای 1399 و 1400 جمع آوري و آلاینده های مذکور تجزیهوتحلیل گردید. نتایج نشان داد كه 11 تركيب Phenantherene ، Fluoranthene ، Anthracene، Pyrene ، Benzo(a)Anthracene ، Chrysene، Benzo(b) Fluoranthene ، Benzo (k)Fluoranthene Benzo(a)pyrene ، Dibenzo(a,h)anthracene و Benzo(g,h,i) Perylene در گوشت ماهي سفید درياي خزر وجود داشته كه بیشترین مقدار مربوط به دو ترکیب Pyrene و Benzo(a)anthracene درهر سه استان بوده است. غلظت مجموع هیدرو کرن های حلقوی (PAHs) در بافت خوراکی ماهی سفید در استانهای گیلان، مازندران و گلستان بترتیب 282/0 ، 332/0 و 382/0 میکروگرم بر گرم بوده است. نتایج تجزیهوتحلیل باقیمانده آفت کش ها نشان داد که میانگین پنج گروه OCPs (بنزن هگزاکلرها= BHC، هپتاکلرهاHeptachlor=، ددت ها=DDTs، درین ها=Drins و اندوسولفان ها=Endofulfan) در استانهای گیلان، مازندران و گلستان بر اساس آزمون واریانس (ANOVA) اختلاف معنی دار نشان نداد (05/0p>). میانگین BHC ، Heptachlor، DDTs، Drins و Endosulfan به ترتیب (0038/0 ) ،(0250/0)، (0061/0)، (0132/0) و(0062/0) میلی گرم بر کیلوگرم ثبت شد. همچنین درصد فراوانی پنج گروه به ترتیب برابر Heptachlor(40.6) > Drins(21.4) > Endosulfan(10.1) >DDTs(9.9)>BHC(6.3) بدست آمد. در خصوص باقیمانده فلزات سنگین نتایج نشان داد که غلظت فلز کادمیم در مقایسه با دو فلز سرب و جیوه در گوشت ماهی سفید در هر سه استان بیشتر بوده است. کمترین مقدارکادمیوم 240/0 میلی گرم برکیلوگرم متعلق به استان گیلان و بیشترین مقدار با441/0 میلیگرم برکیلوگرم به استان گلستان تعلق دارد.کمترین مقدار سرب در استان مازندران با 0003/0 میلی گرم در کیلوگرم و بیشترین مقدار با 044/0میلی گرم در استان گلستان دیده شد. مقایسه مقدار جیوه بین سه استان نشان میدهد که کمترین مقدار جیوه در استان گیلان 023/0 میلی گرم و بیشترین آن 080/0 میلی گرم در کیلوگرم در استان مازندران اندازه گیری شد.