چکیده
استقرا سازه مصنوعی و ایجاد زیستگاه مصنوعی یکی از را ه های تجمع و بازسازی ذخایر ماهیان است، که مطالعه دانه بندی رسوبات بستر، مواد جامد محلول و نرخ رسوبگذاری از مولفه های مهم در مبحث مکان یابی آنها می باشد. بدین منظور در حوضه شرقی و غربی خلیج شهر جاسک(پهنه های تعيين شده جهت استقرار سازه ها)، سه ایستگاه با سه تکرار انتخاب، و در فصل تابستان و زمستان 1402، مورد بررسی قرار گرفت. کمینه و بیشینه نرخ رسوبگذاری، با میانگین و انحراف معیار8/0± 98/10(گرم/مترمربع/روز) و92/0± 34/17(گرم/مترمربع/روز)، به ترتیب در ایستگاه چهارم حوضه شرقی(زمستان1402)، و در ایستگاه سوم حوضه غربی خلیج جاسک(تابستان1402)، برآورد گردید. حوضه شرقی با میانگین نرخ رسوبگذاری02/1± 44/12( گرم/مترمربع/ روز)، نسبت به حوضه غربی با میانگین نرخ رسوبگذاری81/0± 77/15 گرم/مترمربع/ روز)، دارای نرخ رسوب گذاری کمتری بوده است. در مطالعه مواد جامد محلول کمینه این مقادیر با میانگین و انحراف معیار46/0± 9/25(میلی گرم بر لیتر)،(ایستگاه چهارم، حوضه شرقی، زمستان 1402)، و بیشینه این مقادیر با میانگین و انحراف معیار 62/0±39/36 (میلی گرم بر لیتر)،(ایستگاه سوم، حوضه غربی، تابستان 1402) به ترتیب برآورد گردید. همچنین، میانگین مواد جامد محلول در حوضه غربی 82/0±02/34(میلی گرم بر لیتر) و در حوضه شرقی این مقدار برابر با02/1±54/27(میلی گرم بر لیتر)، تخمین زده شد. در آنالیز دانه بندی بستر رسوبات در ایستگاه ها، کمترین و بیشترین مقدار (شن و سیلت)، در حوضه غربی بترتیب 4/76 %(ایستگاه سوم، تابستان1402) و 5/88 %(ایستگاه دوم، زمستان1402)، و در حوضه شرقی کمترین این مقدار در ایستگاه پنجم با 4/76% در تابستان 1402، و بیشترین در زمستان 1402، با 5/86 %، در ایستگاه چهارم بدست آمد. از آنجائیکه سه مولفه مورد مطالعه در این پژوهش، در انتخاب محل استقرار سازه‌ها دارای همبستگی شدید بوده نمی‌توان اهمیت هر یک را جداگانه در نظر گرفت، اما در وهله اول استحکام بستر(دانه بندی) مهمترین فاکتور در استقرار سازه‌ها بوده که موفقیت اکولوژیکی و بیولوژیکی اجتماعات نشست یافته و آبزیان متحرک (آینده زیستی) و همچنین آینده خود سازه‌ها (غیر زیستی)، بدان متکی می باشد، و نرخ رسوبگذاری و مواد جامد محلول می تواند در مراحل بعدی اهمیت قرار گیرد. شهر جاسک شبه جزیره ای است که بر روی جلگه ساحلی دریای عمان قرار گرفته و از طرف جنوب، غرب و شمال به وسیله این دریا احاطه شده است. استفاده از زيستگاه مصنوعي يکي از راه های بازسازی ذخایر ماهیان است، که مطالعه دانه بندی رسوبات بستر، مواد جامد معلق کل و نرخ رسوبگذاری از مولفه های مهم در مبحث مکان یابی آنها می باشد. بدین منظور در حوضه شرقی و غربی خلیج شهر جاسک(پهنه های تعيين شده جهت استقرار سازه ها)، سه ایستگاه با سه تکرار انتخاب، و در فصل تابستان و زمستان 1402 ، مطالعه شد. کمینه و بیشینه نرخ رسوبگذاری، با میانگین و انحراف معیار 98/10(گرم/مترمربع/روز)(8/0±)و 34/17 (گرم/مترمربع/روز)(92/0±)، به ترتیب در ایستگاه چهارم حوضه شرقی(زمستان1402)، و در ایستگاه سوم حوضه غربی خلیج جاسک(تابستان1402)، برآورد گردید. حوضه شرقی با میانگین نرخ رسوبگذاری 44/12( گرم/مترمربع/ روز)(02/1 ±)، نسبت به حوضه غربی با میانگین نرخ رسوبگذاری 77/15 گرم/مترمربع/ روز)(81/0 ±)، دارای نرخ رسوب گذاری کمتری بوده است. در مطالعه مواد جامد معلق کل کمینه این مقادیر با میانگین و انحراف معیار 9/25(گرم/مترمربع/ روز)(46/0±)،(ایستگاه چهارم، حوضه شرقی، زمستان 1402)، و بیشینه این مقادیر با میانگین و انحراف معیار39/36 (گرم/مترمربع/ روز)(62/0±)،(ایستگاه سوم، حوضه غربی، تابستان 1402) به ترتیب برآورد گردید. همچنین، میانگین مواد جامد معلق کل در حوضه غربی 02/34(82/0±)(گرم/مترمربع/ روز) و در حوضه شرقی این مقدار برابر با 54/27(02/1 ±)(گرم/مترمربع/ روز)، تخمین زده شد. در آنالیز دانه بندی بستر رسوبات در ایستگاه ها کمترین و بیشترین مقدار (شن و سیلت)، در حوضه غربی بترتیب 4/76 %(ایستگاه سوم، تابستان1402) و 5/88 %(ایستگاه دوم، زمستان1402)، و در حوضه شرقی کمترین این مقدار در ایستگاه پنجم با 4/76% در تابستان 1402، و بیشترین در زمستان 1402، با 5/86 %، در ایستگاه چهارم اندازه گیری شد. از آنجائیکه سه مولفه مورد مطالعه در این پژوهش، در انتخاب محل استقرار سازه‌ها دارای همبستگی شدید بوده نمی‌توان اهمیت هر یک را جداگانه در نظر گرفت، اما در وهله اول استحکام بستر(دانه بندی) مهمترین فاکتور در استقرار سازه‌ها بوده که موفقیت اکولوژیکی و بیولوژیکی اجتماعات نشست یافته و آبزیان متحرک (آینده زیستی) و همچنین آینده خود سازه‌ها (غیر زیستی)، بدان متکی می باشد، و نرخ رسوبگذاری و مواد جامد معلق می تواند در مراحل بعدی اهمیت قرار گیرد. بنابراین، درحالیکه هیچ عدد "ثابتی"، از مطالعه نرخ رسوبگذاری، مواد جامد معلق کل و دانه‌بندی رسوبات بستر برای معرفی بهترین مناطق جهت استقرار سازه ها در خلیج جاسک نتیجه گیری نگردید، با توجه به داده های بدست آمده و بر اساس دامنه "بهینه" این مولفه ها، ایستگاه های دوم(57°40'26.40"E و 25°40'51.60"N )، چهارم(57°48'36.00"E و 25°38'02.40"N )، و ششم( 57° 53.931'E و 25° 39.931'N)، به عنوان مناطق بهینه استقرار سازه ها بر اساس نتایج این پژوهش معرفی می گردد