چکیده
سوف ماهیان از گونه های گوشتخوار، اقتصادی و بومی دریای خزر است که گوشت آنها از طرفداران زیادی برخودار است . ازگونه سوف سفید در حذف ماهیان غیر هدف مزارع پرورش ماهی گرمابی به عنوان یک مبارزه بیولوژیک استفاده گردیده و در ادامه اهلی سازی، پرورش آن در روش باز چرخشی مورد استفاده قرار گرفت . جهت بازسازی ذخایر ماهیان سوف سفید به مولدین مناسب نیازمندیم که شیلات هرساله در فصل تکثیر آنها را از منابع آبی دریاچه ارس و مهاباد تامین می کند . در معرفی گونه های جدید به صنعت آبزی پروری اولین اقدام، مولد سازی است. لذا تامین مولدین ماهی سوف سفید جهت بخش اجراء و معرفی به صنعت آبزی پروری به عنوان یک گونه جدید پرورشی و تولید نسل های اهلی یک ضرورت است. هدف از انجام این تحقیق بدست آوردن زی فن تولید مولدین سوف سفید اهلی با غذای دستی که توانایی تکثیر داشته، است. این تحقیق در طی دو سال پرورش 1399 و 1400 ، در ایستگاه تحقیقاتی تکثیر و پرورش آبزیان فومن با میانگین وزن 55/144±33/294 گرم بصورت تک گونه ای در وان های فایبرگلاس با حجم ۴ مترمکعب با استفاده از آب چاه انجام گردید . در این طرح، تغذیه با غذای قزل آلا روزانه به میزان 3 الی 5 درصد وزن بدن انجام گرفت. سنجش شاخص‌‌های فیزیکی و شیمیایی آب وانهای پرورش ، بررسی فاکتور رشد، ضریب تبدیل غذایی، بازماندگی، بافت شناسی گنادها و هورمونهای جنسی، تکثیر نیمه طبیعی و تولید لارو و بچه ماهی انجام گرفت. نتایج نشان داد که دمای آب وانهای پرورش در طی دوره های نمونه برداری در محدوده 5/16 تا 29 در‌‌جه سانتیگراد و سایر موارد فیزیکی و شیمیایی آب در حد مجاز بدست آمد. اندازه گیری های وزن ماهیان در سال 1399 با میانگین وزن اولیه بدن 55/144±33/294 گرم بعد از 120 روز میانگین وزن نهایی بدن 14/145±95/379 (گرم) و در سال 1400 میانگین وزن اولیه بدن 11/125±385 گرم که بعد از 120 روز میانگین وزن نهایی بدن 51/181±18/534 گرم حاصل گردید. در سال اول نرخ بقاء 86 ، نرخ رشد ویژه 08/0±21/0 ، ضریب تبدیل غذایی 45/2 کیلوگرم ، درصد افزایش وزن 71/9 و در سال دوم نرخ بقاء 85 درصد، نرخ رشد ویژه 13/0±27/0 درصد، ضریب تبدیل غذایی 67/1 کیلوگرم، درصد افزایش وزن 4/11درصد بدست آمد. بررسی بافت شناسی گنادهای جنسی نر و ماده نشان داد که این ماهیان در مرحله اسپرم ریزی و تخمریزی است که تائیدی بر اثبات مولد شدن است. اندازه گیری هورمون های جنسی نشان داد که میزان تستسترون در جنس نر و ماده اختلاف معنی داری بین آنها 05/0p< و همچنین قبل و بعد از تکثیر در دو جنس مشاهده و هورمون 17 بتااستردایول در جنس ماده اختلاف معنی داری در قبل و بعد از تکثیر مشاهده گردید05/0p<. نتایج نشان داد که مولد سازی سوف سفید در محیط محصور قابل دستیابی است.