چکیده
ماهی سفید Rutilus frisii)) گونه ای منحصربفرد از ماهیان استخوانی بومی در سواحل ایرانی دریای کاسپین بوده که می تواند از ماهیان مناسب برای معرفی به صنعت آبزی پروری در ایران باشد. در این تحقیق عملکرد رشد، ماندگاری، عوامل خونی، ایمنی، آنتی اکسیدانی و وضعیت بهداشتی ماهیان سفید پرورشی در مراحل مختلف بچه ماهی، پیش پرواری و پرواری به ترتیب با میانگین وزنی 06/1±40/4، 21/10±49/21 و 21/7±89/60 گرمی در تراکم های مختلف به ترتیب35 و 70 هزار، 8 و 12 هزار و 5.6 و 8 هزار عدد در هکتار در استخرهای خاکی 700 مترمربعی در دوره پرورش 3 ماهه و همچنین عملکرد رشد، ماندگاری، عوامل خونی، ایمنی و آنزیم های آنتی اکسیدانی در مرحله پیش پرواری با میانگین وزن اولیه66/0±78/1 گرم در دو تراکم مختلف شامل 25 و 50 عدد در مترمکعب به مدت 5/3 ماهه در استخرهای بتونی کانالی به حجم تقریبی 8 مترمکعب با جریان آب ورودی دایمی منشعب از کانال آبیاری کشاورزی در مرکز بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی ماهیان شهید انصاری رشت ارزیابی گردید. نتایج نشان دادند که هم در آزمایش استخرهای خاکی و هم استخرهای کانالی بتونی در تمامی مراحل پرورشی با افزایش تراکم عملکرد رشد ماهی سفید کاهش معنی داری پیدا کرد (01/0>(p. در استخرهای خاکی میانگین درصد افزایش وزن در تیمارهای اول و دوم در مرحله بچه ماهی به ترتیب148±2260 و 95±1066 ، در مرحله پیش پرواری 6/30±5/336 و 39/10±4/191 و در مرحله پرواری 04/102±62/248 و 51/49±115.58بود. همچنین رابطه بین ضریب تبدیل غذایی با افزایش تراکم مستقیم بوده و در مراحل مختلف پرورشی در تیمارهای مختلف میانگین آن به ترتیب در مرحله بچه ماهی 12/0±96/1 و 45/0±07/4، در مرحله پیش پرواری 03/0 ± 92/1 و 20/0 ± 70/3 و در مرحله پرواری 92/0±15/2 و 64/1±23/4 به دست آمد و اختلاف بین تیمارها در تمامی مراحل معنی داری نشان داد (01/0>(p. ولی تفاوت بین تیمارهای آزمایشی در تمامی مراحل پرورشی معنی دار نبود (05/0<(p. در استخرهای بتونی نیز در مرحله پیش پرواری میانگین درصد افزایش وزن در تیمارهای 25 و 50 عدد در مترمربع به ترتیب 19/16±84/1364 و 29/44±82/635 گرم بود. ضریب تبدیل غذایی در استخرهای بتونی با افزایش تراکم رابطه مستقیم داشته و با میانگین 13/0±93/1 و 56/41±/5 به ترتیب در تیمارهای با تراکم کم و زیاد اختلاف معنی داری را نشان داد (01/0>(p و همچنین اختلاف بین تیمارهای 1 و 2 در میزان ماندگاری بچه ماهیان پرورشی در پایان دوره پرورش معنی دار بوده و به ترتیب 52/3±62/84 و 35/1±95/77 عدد بدست آمد. شاخص های خونی ماهیان سفید پرورشی در مرحله پیش پرواری در استخرهای بتونی نشان دادند که با افزایش تراکم به تعداد گلبول های قرمز، گلبول های سفید، هموگلوبین خون و هماتوکریت افزوده شده و تفاوت تیمارها معنی دار بود (05/0>(p. متوسط حجم هر گلبول قرمز (MCV)، متوسط هموگلوبین (MCH) و میانگین غلظت هموگلوبین هر گلبول قرمز (MCHC) بین تیمارهای مختلف تفوت معنی داری نشان ندادند (05/0<(p. درصد نوتوفیل و مونوسیت در تیمار 2 بیشتر از تیمار 1 و تفاوت بین تیمارها معنی دار بود (05/0>(p. اما میزان لمفوسیت‌‌ها در تیمارها با افزایش تراکم ذخیره سازی کاهش داشت و اختلاف بین آنها معنی دار بود (05/0>(p. نتایج در مرحله پرواری نشان دادند که با افزایش تراکم به تعداد گلبول های قرمز، گلبول‌‌های سفید و هموگلوبین افزوده شده و تفاوت آنها در تراکم های مختلف معنی دار بود (05/0>(p. ولی میزان HCT، MCV، MCH و MCHC بین تیمارهای مختلف تفاوت معنی داری نشان ندادند (05/0<(p. درصد نوتوفیل و مونوسیت در تیمار 2 بیشتر از تیمار 1 بوده ولی تفاوت بین تیمارها معنی دار نبود (05/0<(p. میزان لمفوسیت‌‌ها در تیمارها با افزایش تراکم ذخیره سازی افزایش داشت و اختلاف بین آنها معنی دار بود (05/0>(p. شاخص های ایمنی در مرحله پیش پرواری شامل لیزوزیم، ایمونوگلوبولین کل و ایمونوگلوبولین (IgM) با افزایش تراکم کاهش یافتند ولی میانگین میزان کورتیزول و گلوکز افزایش داشته و تفاوت بین تیمارها معنی دار بود (05/0>(p. میانگین آنزیم‌‌های آنتی اکسیدانی در ماهیان سفید مرحله پیش پرواری نشان دادند که میزان آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز و کاتالاز در خون کاهش یافت وتفاوت بین تیمارهای آزمایشی معنی دار بود (05/0>(p. اما اندازه گیری میزان این آنزیم‌‌ها در بافت با اندکی افزایش بین تیمارها معنی دار نبود (05/0<(p. به طور کلی نتایج ثابت کردند که پرورش بچه ماهی سفید در استخرهای خاکی در مرحله بچه ماهی، پیش پرواری و پرواری به ترتیب با تراکم 35 هزار عدد، 8000 و 5600 عدد در هکتار و در استخرهای بتونی کانالی 25 عدد در مترمکعب با آب شیرین برای دسیتیابی به عملکرد بهتر ماهی سفید مناسب تر است. همچنین تولید ماهی سفید از نظر اقتصادی نسبت به سایر کپور ماهیان پرورشی برای آبزی پروران از سود مناسبی برخوردار بوده و می توان بخشی از تولیدات ماهیان گرم آبی در کشور را به آن اختصاص داد.