چکیده
رودخانه سفیدرود به عنوان بزرگ‌‌ترین رودخانه شمال کشور، برای بقاء نسل ماهیان رودکوچ دریای خزر به خصوص ماهي سفيد(Rutilus frisii)  دارای اهمیت ویژه‌‌ای است. این ماهی بيش از 60 درصد از كل صيد ماهيان استخواني استان‌‌هاي شمالي ايران را تشكيل مي‌‌دهد. سالانه 150 تا 200 میلیون بچه‌‌ماهی سفید در مراکز تکثیر و بازسازی ذخایر دریای خزر با صرف هزینه‌‌های هنگفت تولید شده و علی رغم روند تخریبی رودخانه‌‌ها و آبگیرهای شمال کشور، در آنها رهاسازی می‌‌گردد. در این مطالعه، بررسی وضعیت زیستی بچه ماهیان سفید در رودخانه سفیدرود در قالب طرح بررسی اکولوژی رودخانه سفیدرود مورد توجه قرار گرفت تا تا پاسخ بخشی از ابهامات موجود در زمینه زمان و مکان مطلوب در رهاسازی بچه ماهیان سفید حاصل از فعالیت‌‌های بازسازی ذخایر ارائه گردد. در این بررسی بخشی از رودخانه سفیدرود در حدفاصل سد سنگر تا دهانه رودخانه به طول 52 کیلومتر، در قالب  8 ایستگاه به‌‌همراه یک ایستگاه در ساحل دریا مورد مطالعه قرار گرفت. صید و تعیین فراوانی بچه‌‌ماهیان از اسفند 1400 تا دی‌‌ماه  1401 تقریباً به‌‌صورت ماهانه انجام گرفت. از نمونه‌‌های صید شده در زمان های مختلف الگوی رشد بچه ماهیان مدت ماندگاری آن‌‌ها در رودخانه تعیین گردید. برای بررسی مطلوبیت زیستگاهی از پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب (هدایت الکتریکی، اسیدیته، اکسیژن محلول، نیتروزن نیتریتی، نیتروژن کل، فسفر کل، سختی کل، و کدورت) و خصوصیات رودخانه (عرض، عمق و اندازه بافت بستر) همچنین خصوصیات زیستی رودخانه (زی‌‌توده کفزیان و درشت بی‌‌مهرگان و پریفیتون) استفاده گردید. مقادیر نمایه مطلوبیت زیستگاه برای بچه ماهی سفید در زمان های مختلف و در ایستگاه‌‌های تعیین شده با استفاده از نرم افزار تجزیه و تحلیل اطلاعات زیستگاه HABSEL   محاسبه گردید. در نمونه‌‌برداری‌‌های انجام یافته در مجموع 40 گونه ماهی از گروه‌‌های اکولوژیک رودخانه‌‌ای (26 گونه‌‌)، مهاجر (6 گونه) و مصبی-دریایی (8 گونه) شناسایی گردید. فراوانی کلی بچه‌‌ماهی سفید در ماه‌‌های زمستان حداقل بوده و فراوانی حداکثری آن‌‌ها با زمان بعد از تولید مثل مولدین منطبق است که در بستر سنگلاخی و سنگریزه‌‌ای ایستگاه‌‌های بالادست در اردیبهشت‌‌ماه مشاهده شدند. بر اساس فراوانی حداکثری بچه ماهی سفید، مهاجرت آن ها به سمت مصب تا مردادماه تکمیل شده است. حضور تعدادی از بچه ماهیان با وزن بیش از 6 گرم در ایستگاه‌‌های بالادست در آبان‌‌ماه نشان دهنده سازگاری، ماند‌‌گاری و سکونت دائمی تعدادی از بچه‌‌ماهیان در بخش‌‌های مختلف رودخانه است. معادله رشد بچه ماهیان براساس وزن بیشتر از رابطه خطی یا مدل لگارتیمی منطبق بوده و میزان رشد در دوره 195 روزه معادل 037/0 گرم در روز یا 39/0 میلی‌‌متر در روز محاسبه گردید. نمایه مطلوبیت در فصل بهار زمانی‌‌که وزن ماهیان کمتر از 1 گرم بوده، از 41/ تا 47/0 در ایستگاه‌‌های بالادست بالاترین بود. در تیرماه که میانگین وزن ماهیان بالاتر از 1 گرم قرار گرفته همچنان ایستگاه‌‌های بالادست بالاترین نمایه مطلوبیت به میزان 4/0 تا 52/0 را دارا بودند. در مردادماه اوج نمایه مطلوبیت در ایستگاه مصبی به میزان 45/0 بوده که در شهریورماه این اوج در حد 32/0 قرار گرفته است. نتایج حاصل برخی رهنمودهای لازم در مورد زمان و مکان رهاسازی بچه ماهیان در رودخانه را ارائه می‌‌دهد که باید با انجام یک برنامه پایلوت آزمون گردد.
گزارش پروژه
دانلود
مشخصات پیمانکار
مشخصات همکاران
اهداف طرح
زمانبندی طرح
روش تحقیق و اجرا
اطلاعات جغرافیایی
هزینه های اجرای پروژه
نتایج