چکیده
یکی از گونههای ارزشمند آبزیان در صنعت آبزیپروری جهان تیلاپیا با بیش از 9 میلیون تن تولید سالیانه میباشد. از آنجایی که دسترسی به تولید پایدار مستلزم در اختیار بودن مراکز تکثیر مناسب و تولید بچه ماهیان تک جنس با کیفیت است، لذا 5 سویه از ماهی تیلاپیا در سال 1398 وارد کشور شد. مقایسه عملکرد تکثیر سویههای وارداتی مشتمل بر GIFT، B، M، Th و Ta جدید جهت انتخاب برترینها پیش از معرفی آنها به صنعت آبزیپروری در نواحی مرکزی ایران که مجوز تکثیر و پرورش تیلاپیا را دارند از ضروریات و الزامات توسعه این صنعت میباشد. بدین منظور، عملکرد تکثیر و کیفیت مواد تناسلی 5 سویه مختلف هر یک با 8 مولد ماده نشاندار شده و 4 ماهی نر در قالب 5 تیمار به مدت 3 ماه مورد مطالعه قرار گرفت. تراکم ذخیره سازی، نسبت جنسی، دما و طول دوره روشنایی به ترتیب 2 عدد در مترمکعب، 1:2 ماده به نر، 29 درجه سانتیگراد و طول دوره روشنایی طبیعی بود. نتایج بررسی شاخصهای تکثیر از جمله تعداد دفعات و توالی تکثیر، درصد لقاح، تفریخ و بازماندگی لاروها، شاخص گنادوسوماتیک و هپاتوسوماتیک نشان دهنده عدم اختلاف قابل توجه بین سویههای معرفی شده است. این در حالی است که برخی شاخصها مانند هماوری بیان کننده عملکرد پایینتر سویه G بود. بین شاخصهای نشان دهنده کیفیت اسپرم و تخم ماهیان نیز اختلاف معنیدار بین سویههای مورد نظر بدست نیامد. لذا از آنجایی که سایر شاخصهای مرتبط با سویههای فوق در زمینه پرورش و فروش نیز در انتخاب سویه ایدهآل دخیل میباشند، توصیه و معرفی بهترین سویه منوط به تکمیل مطالعات در زمینههای فوق و جمع بندی مطالب میباشد. در نهایت با توجه به بازده تکثیر سویهها و به کمک اهرم قیمت گذاری بچه ماهیان هر سویه بسته به تقاضا، ایجاد یک تولید اقتصادی مناسب در زیر بخش تکثیر تیلاپیا در کشور امکان پذیر است.