وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزشکشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ پژوهشکده اکولوژی دریای خزر
04 ـ 07102400000 - 80
شعبان نجف پور
با همکاری :
حسن نصراله زاده ساروی ـ عبداله هاشمیان ـ محمد تقی رستمیان ـ آسیه مخلوق ـ یوسف علومی ـ علیرضا کیهان ثانی ـ محمد علی افرایی
1382 ـ 1381
مطالعات تکمیلی لیمنولوژیکی رودخانه
شیرود ( غرب استان مازندران )
استان مازندران ـ ساری
پژوهشکده اکولوژی دریای خزر
بخش بوم شناسی
شماره ثبت
1690/83
چکیـده
رودخانه شیرود یکی‌از رودخانه‌های مهم شیلاتی محسوب میگردد که در غرب استان مازندران واقع گردیده است. پروژه مطالعات تکمیلی لیمنولوژیک دراین رودخانه از تاریخ 1-2-81 الی 30-9-82 بمنظور شناخت بیشتر وبهترازوضعیت پارامترهای زیستی و غیر زیستی در هشت ایستگاه بترتیب درسرشاخه‌های غربی (ایستگاههای 5 و 6 ) ، شرقی ( ایستگاههای 1 ، 2 .3 و 4 ) ، ایستگاه 7 (محل تقاطع سر شاخه های غرب وشرق ) و ایستگاه 8 (مصب) بصورت ماهانه مورد بررسی قرار گرفت نتایج حاصله بشرح ذیل است:
در میان شاخه‌های فیتوپلانکتون اندازه‌گیری شده، شاخه کریزوفیتا بعنوان شاخه غالب در تمام‌فصل‌های سال بوده و مقدار زیتوده آن از 2572 ـ 1081 میلی گرم در مترمکعب از فصل زمستان تا بهار در نوسان بوده است.
در میان شاخه‌های زئوپلانکتون اندازه‌گیری شده ، شاخه‌های روتاتوریا، پروتوزوآ ، کپه پودا ،کلادوسرا وزئوبنتوزها بترتیب 41 ، 31 ، 12 ، 4 و 12 درصد از جمعیت موجودات این رودخانه را تشکیل میدهند . شاخه پروتوزوآ در فصلهای تابستان وپاییز وشاخه روتاتوریا درفصلهای زمستان وبهار گونه های غالب رودخانه محسوب میگردند.
حداکثر میزان درصد موجودات کفزی در رودخانه شیرود مربوط به Diptera با 42 درصد بعنوان شاخه غالب در هشت ایستگاه رودخانه بوده است. درضمن، متوسط فراوانی موجودات بنتیکی رودخانه حدود 179 عدد در متر مربع بوده و وزن 408/2 گرم در متر مربع که بطور متوسط در هر نمونه 13 عدد موجود بدست آمده است.
حداکثر میزان زیتوده موجودات کف زی در ایستگاه 5 (مرداد ماه ) درحد 84/3 و حداقل مقدار آن در ایستگاه 8 ( بهمن ماه ) درحد 32/0 گرم درمتر مربع بوده است .
بیشترین میزان فراوانی (درصد ) ماهیان این رودخانه مربوط به گونه‌هایCapoeta capoeta gracilis در فصل زمستان (ایستگاه 6) ، فصل تابستان (ایستگاه 8-مصب) ، فصل بهار (ایستگاه 4 ) و فصل پاییز (ایستگاه 7) به ترتیب 96 ، 81 ، 73 و67 درصد رابخود اختصاص داده است. درضمن، گونه Albernoids bipunctatus در فصل زمستان (ایستگاه 5) ، فصل تابستان (ایستگاه 5 ) ، فصل بهار (ایستگاه 1 ) و فصل پاییز (ایستگاه 5 ) بترتیب 47 ، 44 ، 43 و 40 درصد در بین سایر ماهیان صید شده مرحله دوم را بخود اختصاص داده است .
حداکثر مقدار pH درایستگاه 5 (فصل بهار) وحداقل آن درایستگاه 5 (فصل زمستان ) بترتیب 19/8 و 75/7 بوده است.
حداکثر دمای آب این رودخانه مربوط به فصل تابستان بمقدار 7/27 درایستگاه 8 (مصب ) و حداقل مقدار آن در ایستگاه 2 (سرشاخه غرب )درفصل زمستان 7/7 درجه سانتی گراد بوده است.
حداکثرمقدار مواد مغذی درآب این رودخانه ازقبیل یون آمونیم ( بهار وتابستان ) ، فسفرکل ( پاییز ) ، سیلیس ( زمستان ) ، فسفات ( بهار ) ، نیترات ( پاییز ) و نیتریت (تابستان ) بترتیب بمقدار 064/0 ، 27/0 ، 79/1 ، 141/0 ، 42/2 و 021/0 میلی‌گرم درلیتر بوده‌است.
حداکثر مقدار از شانزده سم کلره اندازه‌گیری شده به ترتیب مربوط به سم هپتا کلر اپوکساید
( زمستان – ایستگاه 3 )، b- BHC ( بهار-ایستگاه 2 )، هپتا کلر ( بهار -ایستگاه 7 )، اندرین ( بهار – ایستگاه 1 )، دیلدرین( بهار –ایستگاه 8 )، b-Endosulfan ( زمستان -ایستگاه 7 )، d- BHC ( بهار – ایستگاه 7 )، آلدرین ( پائیز -ایستگاه 5 )، DDE ( بهار – ایستگاه 8 )، اندرین آلد هاید ( بهار – استگاه 6 )، DDD
( تابستان -ایستگاه 6 )، DDT (تابستان – ایستگاه 7 )، a- BHC ( بهار – ایستگاه 6 )، اندوسولفان سولفیت (زمستان –ایستگاه 8 )، a- Endosulfan ( بهار ایستگاه 1 )، و سم لیندین ( بهار-ایستگاه 6 ) درحد 4/79، 2/71، 6/47، 43، 6/33، 3/33، 6/32، 5/31، 7/24، 5/22، 1/19، 18، 2/11، 4/6، 4، 7/3 میکروگرم بر لیتر درنوسان بوده است.
واژه‌های کلیدی : سموم کشاورزی ، فیتوپلانکتون ، زئوپلانکتون ، ماهیان رودخانه‌ای و پارامترهای‌فیزیکوشیمیایی
وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ پژوهشکده اکولوژی دریای خزر
عنوان پروژه / طرح : مطالعات تکمیلی لیمنولوژیکی رودخانه شیرود ( غرب استان مازندران )
شماره مصوب : 04 ـ 07102402000 ـ 81
نام و نام خانوادگی نگارنده/ نگارنده گان : شعبان نجف پور
نام و نام خانوادگی مجری مسئول ( اختصاص به پروژه ها و طرحهای ملی و مشترک دارد ) : -
نام و نام خانوادگی مجری / مجریان : شعبان نجف پور
نام و نام خانوادگی همکاران : حسن نصراله زاده ساروی ـ عبداله هاشمیان ـ محمد تقی رستمیان ـ آسیه مخلوق ـ یوسف علومی ـ ـ محمد علی افرایی ـ علیرضا کیهان ثانی
نام و نام خانوادگی مشاور (ان ) : محمد رضا احمدی ـ محمد ربانی ـ سلیمان غلامی پور
محل اجرا : مازندران
تاریخ شروع : 1381
مدت اجرا : یک سال
ناشر : مؤسسه تحقیقات شیلات ایران
شمارگان ( تیتراژ ) : 30 نسخه
تاریخ انتشار : سال 1384
حق چاپ برای مؤلف محفوظ است . نقل مطالب ، تصاویر ، جداول ، منحنی ها و نمودارها با ذکر مأخذ بلامانع است .