چکیده
استحصال تخم یکی از حیاتی ترین مراحل در تکثیر ماهی قزل آلای رنگین کمان است. روش سنتی استحصال تخم شامل ماساژ دست بر روی شکم ماهی با هدف بیرون راندن تخم ها است. تکنیک تزریق فشار گاز به درون حفره شکمی می تواند سبب رها شدن تخم ها به بیرون شده، تاثیر منفی کمتری بر رفاه و کیفیت تخم مولدین گذاشته و به عنوان جایگزین روش سنتی استفاده گردد. در این مطالعه روش تخمکشی با هوا یا پنئوماتیک و روش دستی در مولدین قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) مقایسه شده و تاثیر آنها بر کیفیت تخم های استحصالی، باروری نسبی مولدین، مدت زمان تخمکشی و pH مایع تخمدانی بررسی گردید. نتایج نشان داد که نرخ جریان گاز در طول استحصال تخم با روش پنئوماتیک معادل 5/1 لیتر بر دقیقه تنظیم گردد تا مانع مرگ و میر مولدین پس از تخم ریزی شود. مدت زمان استحصال تخم در روش پنئوماتیک کوتاه تر ( 5/39 ثانیه) از روش تخمکشی دستی ( 42ثانیه) بود. pH مایع تخمدانی در روش های مختلف تفاوت معنی داری را نشان نداد ( 05/0 < p). در مجموع استحصال تخم به روش پنوماتیک منجر به کیفیت بالاتر تخم‌های جمع‌آوری‌شده و نرخ تفریخ بالاتر در مقایسه با تخم های استحصالی روش دستی می شود. از آنجایی که نتایج استحصال تخم به روش پنئوماتیک نشان دهنده ی بهبود عملکرد تولید مثلی مولدین و مراحل رشد تخم ماهی است می توان همچنین با توجه به سطح بالای تکرارپذیری و کارایی آن ، به عنوان روش تکثیر تفریخگاه های ماهی قزل آلای رنگین کمان توصیه گردد.