چکیده
در این مطالعه اثر کاهش آب دریاچه ارومیه بر ترکیب جمعیتی آرتمیا طی 12 ماه از اسفند 1400 تا بهمن 1401 مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد 6 ایستگاه در بخش های شمالی و جنوبی دریاچه تعیین گردید. نمونه برداری به صورت ماهانه انجام گرفت. برخی از عوامل فیزیکی و شیمیایی آب نظیر دمای آب، pH، شفافیت، شوری، سطح تراز، وسعت و حجم دریاچه، کل مواد جامد محلول (TDS)، هدایت الکتریکی (EC) اندازه گیری شدند. همچنین تراکم و ترکیب اشکال زیستی آرتمیا شامل ناپلی، متا و آرتمیای جوان، آرتمیای بالغ و سیست تعیین گردید. تراکم و ترکیب جمعیت فیتوپلانکتونی به وسیله میکروسکوپ اینورت بررسی و تعیین شد. آنالیز آماری با استفاده از نرم افزار PAST ویرایش 3.04 انجام گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که کاهش سطح آب باعث حذف کامل توده زنده و کاهش شدید سیست آرتمیای دریاچه ارومیه گردیده است. در این مطالعه 7 گونه جلبک شناسایی شد. جلبک Dunaliella spp. به تنهایی 63/98٪ از تراکم جلبک ها را به خود اختصاص داد. به طور کلی، نتایج این مطالعه نشان داد که سطح، حجم و تراز دریاچه به عنوان تاثیرگذارترین پارامترها بر تراکم سیست دریاچه بوده اند. هدایت الکتریکی، شوری و TDS آب تاثیر متوسطی بر مقدار سیست دریاچه اعمال کرده اند. و در نهایت pH و تراکم فیتوپلانکتونها به عنوان کم تاثیرگذارترین پارامترها بر تراکم سیست آرتمیا می باشند. در مطالعه حاضر هیچ گونه از اشکال زیستی آرتمیا به صورت توده زنده (ناپلی، متا ناپلی، آرتمیای جوان و بالغ) در دریاچه مشاهده نشده و مقدار سیست گزارش شده برابر 31/0± 128/0 عدد بر لیتر که نشان می دهد مقدار سیست حدود 36 برابر نسبت به دو سال قبل کاهش داشته است. در فصل های تابستان و پائیز (خشک)، میزان سیست به ترتیب 0017/0± 00216/0 و صفر عدد بر لیتر و در فصل های بهار و زمستان به ترتیب 259/0± 364/0 و 084/0±149/0 سیست بر لیتر بودند. ایستگاههای کاظم داشی، زنبیل، آق گنبد و میانگذر به ترتیب با 63/0± 0243/0، 237/0 ± 1223/0 ، 222/0±1428/0 و 546/0± 2262/0 سیست بر لیتر تراکم سالانه سیست در دریاچه ارومیه را در این مطالعه به خود اختصاص دادند. با توجه به عدم وجود هرگونه شکل زیستی آرتمیا در دریاچه، در تراز کمتر از 1271 متر برداشت سیست توصیه نمی شود. زیرا این سیستها حاصل شسته شدن از لابلای نمکها و رسوبات دریاچه بوده و در عمل هیچ سیستی توسط آرتمیا در این شرایط تولید نمی شود و برداشت سیست می تواند صدمات جبران ناپذیری به ذخایر آرتمیا و بانک سیست دریاچه ارومیه در آینده وارد نماید.