چکیده
با وجود محدودیتهای موجود در ذخایر طبیعی آبزیان در آبهای جهان و برداشت بیش از حد از این ذخایر به واسطه فعالیتهای صید و صیادی در طول دهه های گذشته، رویکرد به سمت آبزی پروری به شکل محسوسی افزایش یافته است. در این میان پیشرفتهای حاصله در شناخت و کنترل بیولوژی تکثیر و پرورش گونه های آبزیان و ابداع تکنولوژیهای جدید و صنایع پشتیبان برای فعالیتهای آبزی¬پروری زمینه گسترده ای را برای شکوفایی و توسعه صنعت آبزی پروری پدید آورده است. طبق آمار ارائه شده از سوی سازمان فائو در سال 2014، مجموعاً 580 گونه در سراسر جهان در صنعت آبزی پروری مورداستفاده قرار گرفته اند. آبزی پروری در طول ده سال گذشته با 8/5 درصد رشد سالانه، در کنار سهم بیشتر پرورش در آبهای داخلی (65 درصد)، شاهد توسعه فعالیتهای مربوط به پرورش در قفس در مکانهای واجد شرایط مناسب بوده است. در پاسخ به فشار فراوان نیاز روزافزون جهان به محصولات آبزیان و همچنین تغییرات اقلیمی رخ داده در دهه های اخیر، توجهات به سمت آبزی پروری دریایی معطوف شده است به نحوی که با مقدار 7/26 میلیون تن تولیدات آبزی پروری دریایی در سال 2014، روندی صعودی را در سالهای اخیر نشان می دهد. جوانب مختلفی درباره پرورش در قفس مطرح می باشد که انتخاب گونه پرورشی یکی از آنها می باشد. تخمین زده می شود در حال حاضر 40 خانواده مختلف از آبزیان در قفسها پرورش می یابند که تنها پنج خانواده از آنها (آزادماهیان، شانک ماهیان، گیش ماهیان، پنگوسی ها، سوف ماهی شکلان) 90 درصد و یک خانواده (آزادماهیان) به تنهایی 66 درصد از کل تولید را به خود اختصاص داده اند. از میان 80 گونه ای که در قفسها پرورش می یابند، آزادماهی اطلس حدود نیمی و 4 گونه قزل آلای رنگین کمان، گیش ژاپنی، پنگوسی ها و آژادماهی هوکو تقریبا یک چهارم از کل تولیدات قفسی دنیا را تشکیل می دهند. ماهی قزل آلای رنگین کمان در بازاهای جهانی از نظر ارزش مالی و میزان تقاضا دارای جایگاه خاصی است. از سویی، به یمن پیشرفتهای صورت گرفته در دهه های اخیر، دانش کافی برای کنترل مراحل تکثیر و پرورش این گونه وجود دارد که دغدغه های مربوط به تامین بچه ماهی برای ذخیره سازی در قفس را برطرف می سازد. هدف از این کتابچه معرفی ماهی قزل آلا به عنوان گزینه پیشنهادی جهت پرورش در قفس در آبهای دریایی کشور بویژه دریای خزر و ارائه مطالبی در ارتباط با ویژگیهای زیستی، اکولوژیکی وجایگاه فعلی آن در آبزی پروری دریایی در جهان می باشد.