چکیده
يكي از تاثير گذارترين عوامل بر ميزان توليد و توسعه پايدار فعاليت ابزي پروري ،خسارات ناشي از بروز بيماريها در واحد هاي پرورشي است كه بر طبق امار رسمي اعلام شده ثوسط سازمان هاي جهاني مسئول از جمله (2012) OIE ، ميزان خسارات وارده از اين محل ،شامل 25% از ارزش توليدات ميباشد. با توجه به ارزش 120 ميليارد دلاري توليدات جهاني آبزي پروري جهاني ، خسارات مذكور رقمي 30 ميليارد دلاري مي باشد كه لزوم پردازش هدفمند و انجام اقدامات اصولي در جهت كاهش زيان هاي ياد شده را به شكل جدي به كشورهايي كه پيش بيني توسعه فعاليت آبزي پروري را در برنامه هاي توسعه اقتصادي – اجتماعي خود مد نظر گرفته اند ، گوشزد مينمايد. در جمهوري اسلامي ايران با توجه به آمار ارائه شده توسط سازمان دامپزشكي كشور خسارات وارده از اين محل در محدوده 10-12 در صد ارزش توليدات برآورد گرديده است كه برآورد نسبي ميزان خسارات مربوطه با توجه به ميزان توليد قزل آلاي پرورشي در كشوربر طبق امار رسمی اعلام شده توسط سازمان شيلات ايران در سال 1397 (167 هزار تن ) و قيمت ارائه قزل الا در بازار (20000-25000 تومان) ، ساليانه به رقمي در محدوده 400 -300 ميليارد تومان مي رسد. ارقام مذکور خسارات مستقيم ناشي از بروز بيماريها بوده و شامل زيان هاي غير مستقيم از جمله كاهش وزن ، عدم بازار پسندي ، هزينه هاي درمان و ... نمي گردد. از طرف دیگر بیش از70% از تخم چشم زده مورد نیاز مراکز پرورش و تولید به ارزش تقریبی 5 تا 7 میلیون دلار از خارج کشور تأمین می گردد. تکنولوژی تولید مولدین قزل¬آلای رنگین کمان SPF و ایجاد مراکز NBC و راه¬اندازی شبکه¬های تحت نظارت توزیع تخم چشم¬زده و بچه ماهی سالم به منظور فراهم نمودن زمینه توسعه پایدار آبزی پروری و کاهش خسارات ناشی از بیماری¬های خطرناک در پاره¬ای از کشورهای پیشرفته اروپایی و ایالات متحده آمریکا به مرحله اجرا در آمده است. در ایران فعالیت SPF سازی آبزیان ابتدا در میگوی وانمی به انجام رسید و ازسال 1394 بنا به درخواست وزیر محترم جهاد کشاورزی مأموریت تولید قزل¬آلای رنگین کمان SPF از طریق امضای موافقت نامه چهارگانه و در قالب طرح¬های کلان ملی فناوری به مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور واگذار شد. فاز اول طرح با هدف ایجاد گله مولدین پایه از طریق همکاری با مراکز تکثیر معرفی شده از طرف سازمان دامپزشکی کشور و سازمان شیلات در طی مدت سه سال موفق به انجام تعهدات خود گردید. از جمله دستاوردهای اجرای فاز اول میتوان به موارد ذیل اشاره نمود: