چکیده
در این تحقیق شاخص های زیستی، میزان صید و تلاش صیادی، میزان زیتوده و سقف قابل برداشت گونه کیلکای معمولی و سقف قابل برداشت این ماهی در سواحل ایرانی دریای خزر در دور ه بهره برداری 1401-1399 مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری ازکیلکا ماهیان در مناطق تجاری صید واقع در سه بندر صیادی بابلسرو امیر آباد درمازندران و بندر انزلی درگیلان انجام شد. ميزان صيد كيلكا در كل سواحل ايرانی دریای خزر در سال 1399 معادل 20053 تن بوده که با کاهش 7/4 در صدی به 19108 تن در سال 1401 رسيده است. میزان صيد در شب هر شناور ( (CPUEطي سالهاي مذكور بترتیب معادل 3/2 و 4/2 تن بازاء هر شناور در شب بوده است. در تمام ماههاي سالهای 1401-1399 كيلكاي معمولي در صيد غالب بطوریکه فراوانی آن بترتیب معادل 7/96 و 4/94 درصد بوده است. ميانگين طول چنگالي ماهي(± انحراف معیار) كيلكاي معمولي در سال 1399 در مجموع نر و ماده 9/11±9/98 ميليمتر، حداقل و حداكثر طول چنگالي بترتیب 5/62- 5/137 ميليمتر بوده است (4236=n) ، در سال 1400، 2/10±4/102 ميليمتر، حداقل و حداكثر طول چنگالي بترتیب 5/62-5/137 ميليمتر بوده است (5522=n) و در سال 1401 ، 4/01±1/100 ميليمتر، حداقل و حداكثر طول چنگالي بترتیب 5/52- 5/137 ميليمتر بوده است (6777=n) . میانگین ( ± انحراف معیار) ضريب چاقي كيلكاي معمولي در سالهای 1399 ، 1400 و 1401 بترتیب معادل 11/0± 57/1 ، 16/0±67/1 و 19/0±63/1 برآوردشد . بر اساس آزمون آنالیز واریانس یکطرفه بین میانگین ضریب چاقی در سالهای 1399 با 01 -1400 اختلاف معنی دار آماری وجود دارد .(P<0/05) نتایج نشان میدهد جمعيت كيلكاي معمولي در سالهاي 1399 ، 1400 و 1401 از 6 گروه سني شامل 1 تا 6 سال تشكيل شده و ماهيان با گروه سني3 و4 سال بيشترين فراواني را داشته اند (بترتیب 9/78، 78 و 4/79درصد) و فراوانی ماهیان جوان 1 تا 2 ساله نیز بترتیب 3/9 ، 7/7 و 6/8 در صد بوده است. معادله رشد كيلكاي معمولي به صورت برآورد شد. میزان ذخایر ماهی کیلکای معمولی در سالهای بهره برداری 1399 ، 1400 و 1401 بترتیب 92653 ، 3/78135 و 3/95555 تن بود. در هر سه سال فوق کمترین ذخیره مربوط به ماهیان 6 ساله بوده وبترتیب برابر 1/611 ، 8/943 و 7/723 تن و بیشترین آن هم به ماهیان سه ساله تعلق داشته و بترتیب برابر 1/31615 ، 6/22672 و 8/27565 تن بوده است. با ضرب فرواني بلوغ در سنين مختلف در ميزان زيتوده ، زيتوده مولدين محاسبه شد که بترتیب برابر 6/44277 ، 5/41606 و 3/43504 تن بود. نسبت زیتوده مولدین به کل نیز بترتیب 8/47 ، 2/53 و 5/45 در صد بود . در مجموع ضريب مرگ و مير طبيعي (M) 514/0 در سال ، ضريب مرگ و مير صيادي (F) و ضريب مرگ و مير كل (Z ) نیز بترتیب معادل 632/0 و 146/1 در سال برآورد شد . ضریب مرگ و میر صیادی به تفکیک سالهای 1399 ، 1400 و 1401بترتیب 641/0 و 631/0 و 624/0 در سال بود. نرخ بهره برداری نیز بترتیب برابر 552/0 و 553/0 و 549/0 برآورد شد. در این تحقیق میزان صید مجاز زیستی کیلکای معمولی 18000- 17000 تن ( با رویکرد احتیاطی 17000 تن) برآورد شد. میزان صید این گونه در سواحل ایران در ده سال اخیر بطور میانگین بیش از 21 هزارتن بوده است که پیشنهاد میشود در سال آتی با همکاری بیشترصیادان و عنایت مدیران منطقه ای در جهت تحقق برداشت بهینه سالانه با رویکرد احتیاطی اقدامات موثری صورت پذیرد.