چکیده
امروزه، در صنعت آبزيپروري تولید لاروهاي مقاوم با میزان بازماندگی بالا و رشد مطلوب، بسیار با اهمیت است. در حال حاضر، یکی از مهمترین مشکلات پرورش بچهماهیان خاویاری عادتدهی لاروها به غذای مصنوعی (کنسانتره) میباشد. امروزه، سیست کپسولزدایی شده آرتمیا در تغذیه آبزیان و به ویژه در مراحل لاروی میگو و ماهی استفاده میشوند. از آن جا که، دستگاه گوارش لارو ماهیان دریایی پس از جذب کیسهزرده تکامل نیافته، لازم است از غذاهاي زنده در این مرحله استفاده شود. این تحقیق به منظور تعیین اثر جایگزینی سیست دکپسوله آرتمیا ارومیانا (Artemia urmiana) در خوراک لارو فيلماهي (Huso huso) بر شاخصهای رشد و بازماندگی، پروتئین، چربی و پروفایل اسیدهای چرب، درصد ترشح آنزیمهای گوارشی در طی سازگاری به غذای مصنوعی در انستیتو تحقیقات بینالمللی ماهیان خاویاری انجام شد. سیست آرتمیای دریاچه ارومیه با قابلیت تفریخ اندک یا فاقد تفریخ، با استفاده از آب شیرین و مواد شیمیایی هیپوکلریت سدیم و سود، کپسولزدایی شده، و بعد از غیرفعال کردن کلر فعال با تیوسولفات سدیم، آبگیری و خشک شد. سپس بطور مستقیم به مدت 4 هفته مورد تغذیه لارو فیلماهی قرار گرفت. تحقیق حاضر، در قالب 4 گروه رژیم غذایی (هر رژیم با دو تکرار) به شرح زیر با تعداد 8000 لارو فیلماهی بهگزینی شده با وزن اولیه 60 میلیگرم و حاصل از تکثیر با هورمونLHRHa با نسبت جنسي سه ماهي نر به یک ماهي ماده طراحی گردید. تیمار اول، جیره شاهد در بخش آبزیپروری انستیتو، لارو فیلماهی در هفته اول منحصراَ با ناپلیوس آرتمیا در هفته دوم با شیرونومید در هفته سوم بیوماس منجمد آرتمیا و در هفته چهارم به تدریج سازگاری به غذای مصنوعی تغذیه شدند. تیمار دوم، هفته اول با ناپلیوس آرتمیا، هفته دوم سیست دکپسوله آرتمیا، هفته سوم بیوماس منجمد آرتمیا و در هفته چهارم به تدریج سازگاری به غذای مصنوعی. تیمار سوم، هفته اول با ناپلیوس آرتمیا، هفته دوم سیست دکپسوله آرتمیا و در هفته سوم به تدریج سازگاری به غذای مصنوعی. تیمار چهارم، هفته اول سیست دکپسوله آرتمیا و در هفته دوم هم سیست دکپسوله با سایز درشتتر و هفته سوم به بعد به تدریج سازگاری به غذای مصنوعی. لاروهای فیلماهی در مرحله شروع تغذیه فعال (زمانیکه دو سوم کیسه زرده جذب شد) در 4 تیمار(هر تیمار دو تکرار) به 8 تراف مستطیلی با ظرفیت 250 لیتری با استفاده از ترکیبی از آب چاه و رودخانه، انتقال یافتند. در طی دوره آزمایش، درصد بقای لاروها بصورت روزانه و بیومتری در فواصل هر هفته انجام شد. شاخصهای رشد شامل افزایش وزن لاروها (GR)، سرعت رشد ویژه (SGR)، بازماندگی (SR) محاسبه شد. آنالیز لاشه بر اساس روشهای مندرج در AOAC (۱۹۹۵) اندازهگیری شد. تعیین سطوح آنزیمهای گوارشی (پپسین، تریپسین، لیپاز و آمیلاز) به ترتیب در ابتدای جذب کیسه زرده و هر هفته در تناوب تغییر تغذیه (روزهای هفتم، چهاردهم، بیست و یکم و بیست و هشتم) انجام شد. در این تحقیق میزان پروتئین، چربی و اسیدهای چرب، هر یک از غذاهای مورد استفاده شامل: سیست دکپسوله آرتمیا، شیرونومید، بیوماس منجمد آرتمیا، غذای پودری کنسانتره، ناپلیوس اینستار I آرتمیا و همچنین ترکیب لاشه لارو فیلماهی در ابتدا و پایان هر دوره، اندازهگیری شد. نتایج میزان بازماندگی لارو فیلماهی با رژیم غذایی اول تا چهارم به ترتیب 4/41، 5/34، 4/41 و 9/54 درصد و میزان رشد آنها به ترتیب 92/1، 26/2، 43/2، 25/2 گرم بود. نتایج نشان داد که میزان رشد و بازماندگی لارو فیلماهی با رژیم غذایی چهار (سیست دکپسوله آرتمیا) بیشتر از رژیم غذایی اول یعنی شاهد (ناپلیوس زنده آرتمیا، شیرونومید و بیوماس منجمد آرتمیا) بود. لذا، با توجه به نتایج بدست آمده میتوان دریافت که تغذیه با سیست دکپسوله آرتمیا در بهبود اکثر شاخصهای رشد و بازماندگی در مرحله لاروی فیلماهی تأثیرگذار بوده، و میتواند جایگزین خوبی برای غذای زنده (ناپلیوس آرتمیا) معرفی گردیده، و هزینه تولید را کاهش دهد. نتایج نشان داد ميزان پروتئین در جیره سیست دکپسوله آرتمیا به صورت معنیداری بیشتر از سایر تیمارها بود. و کمترین میزان درصد پروتئین در جیره کنسانتره پودری و منجمد آرتمیا بدست آمد. همینطور ميزان چربی جیره غذایی در کنسانتره پودری به طور معنیداری بیشتر از سایر تیمارها بوده، و کمترین میزان درصد چربی در جیره شیرونومید و ميزان خاکستر غذا در منجمد آرتمیا بهطور معنیداری بیشتر از سایر تیمارها بود. کمترین میزان خاکستر در سیست دکپسوله آرتمیا مشاهده شد(p<0.05) . نتایج میزان آنزیمهای گوارشی با رژیم غذایی اول تا چهارم نشان داد که در هفته سوم میزان آنزیمهای آمیلاز و لیپاز در همه تیمارها و شاهد به طور معنیداری بیشتر از مرحله قبل از شروع تغذیه بوده، اما بیشترین میزان آنزیم آمیلاز در گروه شاهد و تیمار 2، ولی بیشترین میزان آنزیم لیپاز در شاهد و تیمار 1 مشاهده شد(p<0.05) در هفته سوم میزان آنزیمهای پپسین و تریپسین در همه تیمارها و شاهد به شکل معنیداری بیشتر از مرحله قبل از شروع تغذیه بود. با توجه به نتایج این تحقیق میتوان دریافت که جایگزینی سیست پوستهزدایی شده آرتمیا میتواند در بهبود اکثر شاخصهای رشد و زندهمانی لارو فیلماهی مؤثر و مفید واقع گردد. امید است مدیران کارگاهها و مزارع تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری بتوانند از نتایج حاصل از این تحقیق و با بهرهگیری از سیست دکپسوله آرتمیا که به مراتب تأثیرگذارتر و مقرون به صرفهتر از سایر غذاها هست، میزان هزینه غذا در مراحل لاروی را تا یک سوم کاهش دهند.