چکیده
زباله ها و پسماندهای پلاستیکی دریایی با اسامی مختلف / Waste / Leakage Litter / Debris / Residu نام برده می شوند. تولید ضایعات و پسماند که از شش دهه پیش آغاز گردیده به سرعت در حال افزایش می باشد. بطوریکه در حال حاضر حدود 3/8 میلیارد تن برآورد شده است. از این مقدار 3/6 میلیارد تن ضایعات پلاستیک شامل گردیده که تنها نه درصد بازیافت می شود. خسارتی که برای اقتصاد جهانی در خصوص آلودگی پلاستیک اعلام گردیده است، حدود 13 میلیارد دلار در سال می باشد. بر اساس منابع موجود تجمع هر دو نوع قطعات درشت و ریز پلاستیک در سواحل و در رسوبات نیز برای چهار دهه گذشته افزایش نشان داده است . بر اساس امار و اطلاعات رسمی منتشر شده، در سال 1398 تولید پسماند در ایران سه برابر استاندارد جهانی و حدود 21 میلیون تن بوده است و آمار تولید پلاستیک در ایران حاکی از تولید سالانه ١83 هزار تن پلاستیک است که این رقم حدودا معادل ٥٠٠ تن در هر روز خواهد بود. متاسفانه ایران با وجود آن‌که تنها یک درصد جمعیت دنیا را شامل می شود به تنهایی ١٥درصد از تولید زباله پلاستیک جهان را برعهده دارد که این عدد حکایت از استفاده بیش از اندازه مواد پلاستیکی در کشور دارد. آلودگی های ناشی از پسماند های پلاستیکی و مواد ریز پلاستیک در محیط طبیعی بخصوص و دریاها و اقیانوس ها در حال حاضر به سطح اپیدمی رسیده است و نگرانی های گوامع جهانی موجب گردیده است که این معظل محیط زیستی را به عنوان یکی از مهمترین چالش های قرن بیست و یکم برای زیستگاه ها و زیستمندان دریایی و سلامت انسان معرفی کنند. بطوریکه بر اساس بررسی های انجام شده مشخص گردیده هر میکروپلاستیک بزرگتر از 150 میکرون یا 15/0 میلی متر می تواند بدون هیچ مشکلی بتواند از بدن ما عبور کند. ولی مشکل زمانی ایجاد خواهد شد که به ذرات حتی کوچکتر نیز برسیم که در این صورت احتمال زیاد وجود دارد که این ذرات ریز پلاستیک در واقع برای بدن انسان خطرناک باشند. با توجه به گسترش حضور پلاستیک در محیط زیست و اثرات سوء ماندگار در محیط، مسلما به منظور حفظ محیط زیست و حیات بشری، نیاز به تصمیم گیری و اقدامات برنامه ریزی شده در این زمینه می باشد. بکارگیری روش های مدیریتی جهت پیشگیری و کنترل و اتخاذ روش های مقابله با ورود آلاینده ها بالاخص پلاستیک به محیط زیست می تواند آسان ترین و کم هزینه ترین مسیر باشد. با کنترل خرید و ارائه نظرات به تولیدکنندگان در خصوص کاهش بکارگیری مواد و ظروف پلاستیکی، گام موثری در این راه برداشته می شود. مدیریت و پیشرفت سیستم های بازیافت امکان استفاده مجدد از پلاستیک های یکبار مصرف (و حتی سایر مواد نظیر شیشه و فلز) بوجود خواهد آمد. در حال حاضر ، فقط 9٪ حجم مواد پلاستیکی در سراسر جهان بازیافت می شود. بازیافت کمک می کند تا پلاستیک ها از چرخه ورود به اقیانوس خارج شوند.