چکیده
زئوپلانکتون ها به عنوان نشانگرهای زیستی از پتانسیل بالایی برخوردار بوده و شاخص خوبی برای تغییرات محیطی ناشی از فعالیت های تاثیرگذار می باشند. تغییر در شرایط محیط بر حضور، ترکیب گونه ای، شاخص های کمی و ساختار جمعیت زئوپلانکتونها تاثیر می گذارد. موقعیت میانی (مصرف کننده ثانویه) که توسط زئوپلانکتون ها اشغال می شود ، از آن ها شاخص های بالقوه ارزشمندی برای تعیین سطح یوتروفی و سلامت کلی اکوسیستم می سازد. سد ژاوه بر روی رودخانه سیروان (استان کردستان)، بعد از تلاقی دو شاخه اصلی گاوه رود و قشلاق ساخته شده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین کیفیت آب رودخانه سیروان با استفاده از شاخص های زیستی زئوپلانکتون ( شانون و ساپروبی) در دوره یکساله بصورت (فصلی) در 5 ایستگاه انجام شد. نمونه برداری با استفاده از فیلتر نمودن آب با تور پلانکتونی50 میکرون انجام گرفت و نمونه ها پس از تثبیت در فرمالین 4 درصد به آزمایشگاه انتقال داده شد. در آزمایشگاه پس از آماده سازی، نمونه های زئوپلانکتونی با میکروسکوپ اینورت مورد شناسایی و شمارش قرار گرفتند. نتایج حاصل از بررسی کیفی و کمی زئوپلانکتون ها نشان داد که 17 گونه زئوپلانکتون از سیلیوفورا (Ciliophora) ، روتیفرا (Rotifera)، کلادوسرا (Cladocera) و کوپه پودا (Copepoda)، در ایستگاه های مختلف طی نمونه برداری شناسایی شد. ایستگاه های 2 و 3 شرایط متفاوتی در تراکم و زی توده زئوپلانکتون ها از سایر ایستگاه ها نشان دادند، همچنین در این دو ایستگاه بالاترین میانگین شاخص ساپروبی (آلودگی آلی) نیز محاسبه شد. در ایستگاه های 3 (97/2) و 1 (18/2) به ترتیب، بیشترین و کمترین میانگین شاخص ساپروبی محاسبه شد، همچنین بیشترین و کمترین میانگین شاخص شانون نیز به ترتیب در ایستگاه 5 (56/1) و ایستگاه 3(04/1) به دست آمد. تراکم زئوپلانکتون ها در این مطالعه به ویژه در فصل زمستان متمایز از تابستان بوده است . در مجموع وضعیت کیفی ایستگاه های نمونه‌برداری بر مینای زئوپلانکتون ها در شرایط آلفا و بتا مزوساپروب (آلودگی متوسط-شدید) بر اساس شاخص ساپروبی بوده است. نتایج این مطالعه حاکی از ثبات آلودگی آلی در طول مسیر رودخانه حتی در قسمت بالادست است و بایستی شرایط مناسب برای کاهش ورود آلاینده ها، خودپالایی بیشتر آب و نمونه برداری مجدد جهت تعیین میزان بهره برداری و امکان آبگیری سد ژاوه فراهم شود.