چکیده
این پروژه با هدف تعیین وزن ماده خشک در یک کیلو گرم گونه وحشی آزولای تالاب انزلی، تعیین میزان کمی و کیفی رنگدانه های طبیعی گونه وحشی آزولای تالاب انزلی، تعیین مقادیر و در صد خلوص رنگدانه بتا کاروتن از filiculodes Azolla تالاب انزلی، مقایسه با نوع طبیعی و بررسی ارزش اقتصادی رنگدانه های تهیه شده از آزولا انجام شد. برای اجرای این پروژه هشت تیمار در نظر گرفته شد. تیمارها شامل آزولای تالاب انزلی در فصول بهار، تابستان، پائیز و زمستان هستند. تیمارها به دو روش حلال های آل و هیدرولیز قلیایی عمل آوری شدند. تیمارها به مدت یک سال در دمای چهار درجه سلسیوس نگهداری شدند. کیفیت تیمارها با استفاده ازآزمایشات شیمیایی شامل آزمایشات تعیین راندمان تولید وزن ماده خشک آزولا در یک کیلوگرم، بررسی کمی و کیفی ماده های رنگی وزن ماده خشک،روش رنگ سنجی (hunter lap)، تعیین میزان و درصد خلوص ماده رنگی بتا کاروتن از طریق(HPLC)، بررسی ترکیبات بتا کاروتن طبیعی با روش اسپکتروفتومتری، بررسی حلالیت بتا کاروتن طبیعی و تعیین مدت زمان ماندگاری بتا کاروتن طبیعی در نقطه صفر و بعد از زمان یک سال به روش استاندارد ملی ایرانبررسی شد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون آنالیز واریانس یک طرفه و سایر تست ها در صورت نیاز شامل توکی جهت مقایسه نمونه های آزمایشی با یکدیگر و نمونه شاهد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در روش هیدرولیز قلیایی از آزولای فصل بهار مقدار 11853 mg/kg، آزولای فصل تابستان 9935mg/kg، آزولای فصل پائیز 11256 mg/kg و آزولای فصل زمستان 11245 mg/kgاستخراج شد. در روش حلال آلی از آزولای فصل بهار مقدار 8347 mg/kg، آزولای فصل تابستان 6648 mg/kg، آزولای فصل پائیز 7543 mg/kg و آزولای فصل زمستان 7539mg/kg استخراج شد. مقدار بتا کاروتن استخراج شده به روش حلال آلی و هیدرولیز قلیایی در فصل تابستان در مقایسه با سایر فصول کاهش معنی دار نشان داد (05/0(P<. مقدار بتا کاروتن در فصل بهار در مقایسه با سایر فصول افزایش معنی دار نشان داد(05/0(P<. این فاکتور(حلال آلی و هیدرولیز قلیایی) در فصول پائیز و زمستان تفاوت معنی دار نشان نداد(05/0(P>. در مقادیر استخراج بتا کاروتن در روش حلال آلی در مقایسه با هیدرولیز قلیایی در فصول بهار، تابستان پائیز و زمستان تفاوت معنی دار مشاهده شد(05/0(P<. در نتایج آزمایشات شامل تعیین درصد خلوص، غلظت، رنگ سنجی، ترکیبات ویتامینه و حلالیت بتا کاروتن در تیمارهای حلال آلی در مقایسه با هیدرولیز قلیایی کاهش معنی دار مشاهده شد(05/0(P<. طی مدت زمان ماندگاری یک ساله در دمای 5 درجه سلسیوس این فاکتورها در تیمارهای هیدرولیز قلیایی و حلال آلی تفاوت معنی دار نشان ندادند(05/0(P<. با توجه به این که برای برداشت آزولا از تالاب انزلی نیاز به تجهیزات خاصی نمی باشد و از حیث زمانی مقدار زیادی از آزولا را در مدت زمان کوتاه می توان برداشت کرد و همچنین برای استخراج بتا کاروتن از آزولای تالاب انزلی نیز نیاز به تجهیزات خاصی نمی باشد، فاقد ارزش اقتصادی بودن ماده اولیه، عدم نیاز به شرایط بخصوصی برای پرورش، دو برابر شدن آزولا طی سه روز، غنی بودن آزولا از بتا کاروتن، استحصال مقدار زیاد بتا کاروتن از مقدار اندک ماده اولیه، هزینه مواد شیمیایی، کارگر، سوخت، تجهیزات آزمایشگاهی مورد نیاز و هزینه وارد کردن بسته های کوچک بتا کاروتن به داخل کشور هزینه تولید بتا کاروتن از حیث اقتصادی در مقایسه با هزینه بتا کاروتن وارداتی شرکت سیگما مقرون به صرفه می باشد. همانطور که در جدول شماره 5 مشاهده شد در نمونه تهیه شده به روش هیدرولیز قلیایی در مقایسه با نمونه سنتتیک ساخت کارخانه سیگما از حیث آزمایشات شیمیایی شامل رنگ سنجی، درصد خلوص، ترکیبات ویتامینه و حلالیت تفاوت معنی دار مشاهده نشد(05/0(P<. در نمونه تهیه شده به روش هیدرولیز قلیایی در مقایسه با نمونه سنتتیک ساخت کارخانه سیگما از حیث آزمایشات شیمیایی شامل رنگ سنجی، درصد خلوص، ترکیبات ویتامینه و حلالیت تفاوت معنی دار مشاهده شد (05/0(P>. با توجه به وجود تفاوت معنی دار بین مقدار بتا کاروتن استخراج شده به روش های هیدرولیز قلیایی و حلال آلی، و عدم وجود تفاوت معنی دار بین خلوص، حلالیت و آزمایشات شیمایی بتا کاروتن استخراج شده به روش هیدرولیز قلیایی در مقایسه با شاهد، وجو تفاوت معنی دار بین مقدار بتاکاروتن استخراج شده از آزولای تالاب انزلی در فصل بهار در مقایسه با سایر فصول سال و کاهش رشد گیاهان در فصول پائیز و زمستان آزولای فصل بهار تالاب انزلی و روش هیدرولیز قلیایی برای استخراج بتا کاروتن از آزولای تالاب انزلی پیشنهاد می شود.