چکيده
حدود 70 درصد سطح كره زمين را آب تشكيل مي‌دهد، اما تنها 5/2 درصد از آن آب شيرين است و از سویی آب شيرين قابل دسترس، حجم ناچيزي از آب کره زمين را تشكيل مي دهد. لذا استفاده بهينه از اين منبع آبي، بسيار اهميت دارد. در اين بررسي منطقه پائين دست رودخانه تجن بدليل عدم استفاده زمين و آب شيرين در دو فصل پائيز و زمستان بعنوان منطقه هدف انتخاب شد. در اين بررسي ماهي قزل آلاي رنگين کمان Oncorhynchus mykiss بعنوان مهمترين گونه پرورشي ماهيان سردابي با توجه به تغييرات دمائي آب رودخانه مورد استفاده قرار گرفت. مكان تحقيق در مجاورت پائين دست رودخانه تجن و آبگيري از منطقه مصبي صورت گرفت. دوره پرورش در فصل هاي پائيز و زمستان (از آبان تا اسفند) به مدت 120 روز بطول انجاميد. اين آزمايش در 2 تيمار وزني ( SE14/0±91/34 و SE13/0±09/60 گرم) و هر تيمار شامل 3 تکرار 200 عددي در حوضچه هاي 16 متر مربعي با حجم آبگیری 8 متر مكعب باهوادهي بصورت باراني و شدت تعويض آب 2/0 ليتر در ثانيه براي هر حوضچه انجام شد. غذادهي ماهيان در تيمار هاي آزمايشي با توجه به تعداد و وزن ماهي و همچنين دماي ميانگين آب، محاسبه و در سه نوبت در روز و بدليل كدورت بالاي آب با غذاي اكسترود شناور انجام شد. در طول دوره پرورش فاكتور هاي فيزيكوشيميائي آب و فاكتور هاي رشد و تغذيه اي ماهي اندازه گيري شد. در مطالعه حاضر، نتايج نشان داد که -دماي آب پائين دست رودخانه تجن -کمتر از 20 درجه سانتي گراد و مناسب براي پرورش ماهي قزل آلا است. اما در طول دوره پرورش تنها دو پارامتر کدورت و موادجامد معلق بيش از حد مجاز بوده است و بدليل اينكه عامل كدورت بواسطه موجودات پلانكتوني بود، آثار مخربي بر روند رشد ماهي نداشت. بررسي ها نشان داد كه وزن اوليه ذخيره سازي سبب گرديد كه بين پارامتر هاي مختلف رشد و تغذيه اي در دو تيمار آزمايشي اعم از درصد بازماندگي، فاکتور وضعيت، ضريب تبديل غذائي، نرخ رشد ويژه و نسبت کارائي پروتئين تحت آزمون دانکن در سطح پنج درصد اختلاف معني داري وجود داشت (05/0>P). درصدبازماندگي بچه ماهيان در تيمار هاي يک و دو بترتيب 5/91 و 83/93 تعيين شد. اين ميزان از درصد بازماندگي، سازگاري و تحمل عمومي بچه ماهيان قزل آلا را در سازش پذيري به محيط جديد (آب پائين دست رودخانه تجن) نشان مي دهد. همچنين بترتيب در تيمار 1 و 2 پارامتر هاي نرخ رشد ويژه (63/1 و 39/1) و ضريب تبديل غذائي (37/1 و 66/1) از مقادير مناسبي نسبت به شرايط متعارف پرورش ماهي قزل آلا برخوردار بودند. لذا با مديريت دقيق اين منطقه استعداد 7 ماه دوره پرورش براي ماهي قزل آلا را دارا است. به جهت اينكه با معرفي اوزان پائين تر بچه ماهيان با توجه به روند سرعت رشد و قيمت اوليه آن ها پرورش ماهي قزل آلا مي تواند اقتصادي تر باشد. در نتيجه اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﺎك و آب ﻏﻴــﺮ ﻗﺎﺑــﻞ اﺳــﺘﻔﺎده ﺑــﺮاي ﻛــﺸﺎورزي، ﺻــﻨﻌﺖ و ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﻮﺳﻌﻪ آﺑﺰي ﭘﺮوري ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ راﻫﻜﺎر عملي براي توليد غذاي سالم و ايجاد اشتغال آسان و كم هزينه ﻣﻄﺮح است.