چکیده
دریاچه سد شهید رجایی از نظر تهیه آب شرب، کشاورزی و شیلات یکی از منابع آبی مهم در حوزه آبریز خزر محسوب میشود و لذا ارزیابی کیفیت آب آن از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار است. در این تحقیق ارزیابی فلور قارچی در کنار برخی فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب بررسی گردید. طی این مطالعه عوامل قارچی ساپروفیت در پنج ایستگاه(ورودی شیرین رود، ورودی سفید رود، محل تلاقی سفید رود و شیرین رود، تاج سد و خروجی) طی شش دوره نمونه برداری(خرداد، تیر، مرداد، شهریور، آبان و بهمن) در سال 1391 مورد ارزیابی کمی و شناسایی قرار گرفتند. جهت آنالیز نمونه‌‌ها از دو رقت 1-10 و 100 به میزان 100 میکرولیتر در محیط سابرودکستروز آگار حاوی آنتی‌‌بیوتیک در سه تکرار کشت داده و نمونه‌‌ها در دمای 30 – 27 درجه سانتیگراد به مدت 5 – 3 روز گرمخانه گذاری شدند. پرگنه‌‌های بدست آمده پس ازشمارش، خالص سازی و شمارش گردیدند. همچنین در این بررسی فاکتورهایی چون دما، pH، BOD5 و COD مورد ارزیابی قرار گرفت. طی این بررسی مشخص گردید که تقریبا در همه ایستاگاهها در تیر و مرداد بطور معنی داری میزان پرگنه‌‌های قارچی افزایش داشته است. در حالیکه میزان جداسازی عوامل قارچی در بهمن در تمام ایستگاه‌‌ها کاهش معنی داری را نشان داد. در بین ایستگاه‌‌های مختلف تاج سد در در تمام ماه های نمونه برداری بالاترین میزان جداسازی و شمارش عوامل قارچی را داشت در حالیکه در خروجی بطور معنی داری کمترین میزان مشاهده شد. عوامل قارچی شناسایی شده که در بین آنها قارچهای بیماریزای فرصت طلب و نیز مولد مایکوتوکسین بودند به ترتیب درصد فراوانی شامل گونه‌‌های آسپرژیلوس(4/31%)، انواع مخمر(2/24%)، پنیسلیوم (3/19%)، کلادوسپوریوم (3/10%)، موکور(4/5%)، فوزاریوم(9/2%)، آلترناریا(3/2%)، هایف استریل(8/2%) و پسیلومایسس(4/1%) بودند. براساس نتایج مشخص گردید که بین تغییرات دما، BOD5 و COD و میزان جداسازی عوامل قارچی می‌‌تواند یک ارتباط مستقیم وجود داشته باشد و تغییرات این فاکتورها نقش مهمی در میزان پرگنه های قارچی دارند. این در حالی بود که به دلیل تقریبا ثابت بودن pH تاثیری در خصوص تغییرات این عامل قابل توجه نبود. براساس نتایج به نظر می‌‌رسد هرچند یک روش استاندارد برای شمارش قارچها در آب مانند آنچه که برای باکتریها موجود است تعریف نشده ولی با توجه به نوع عوامل قارچی جداسازی شده و اهمیت بهداشتی که آنها در آب مصرفی مراکز درمانی و بیمارستانها و بهداشت عمومی دارند، بهتر است مطالعات کم و کیفی عوامل قارچی در زمینه برآورد بهداشتی منابع آبی گنجانده شود.