چكيده
مهمترين زيستگاه گِل‌خورك‌ها، پهنه‌هاي گلي نواحی کشندی جنگلهاي حرا در نواحي گرمسيري می‌باشد. اين آبزيان از رده ماهيان استخواني، راسته سوف ماهي شكلان، خانواده گاوماهيان و زيرخانواده اُكسودِرسينه بوده و در مناطق كشندي استان هرمزگان (بندرتياب و بندرخمير) 3 گونه به اسامي گل‌خورك معمولی (Periophthalmus waltoni)، گل‌خورك یال‌دار (Boleophthalmus dussumieri) و گل‌خورك ماری (Scartelaos tenuis) از پراكنش نسبتاً گسترده‌ای برخوردار می‌باشند. این ماهیان را مي‌توان جزو آبزيان یوری‌هالین و یوری‌ترم بشمار آورد، زیرا قادرند تغييرات وسيع شوری آب و درجه حرارت محيط در مناطق ساحلي را تحمل نمایند. نتایج نشان می‌دهد که مقادير نيترات از نظر لايه‌هاي كشندي و فصول مورد مطالعه داراي اختلاف آماري می‌باشد(05/0 >P). حداكثر غلظت نيتريت در ناحيه خمير 2/53 و در تياب 5/92 ميكروگرم در ليتر محاسبه و ثبت شده است. ماتريس همبستگي ساليانه نشان داد بين غلظت فسفات با نيتريت و سيليكات يك ارتباط مثبت وجود دارد(05/0>P).تراكم اندک دياتومه‌ها و شعاعیان باعث افزايش سيليكات در ناحيه مورد بررسي شده است و احتمالاً علت آن را مي‌توان به شكوفايي گونه كُكلودينيوم نسبت داد. گروه دياتومه‌ها، دينوفيسه‌ها و سيانوفيسه‌ها و همچنين لارو سخت پوستان و خارپوستان با تنوع و تراكم متفاوتي مشاهده گرديد. بافت بستر مناطق بررسي شده در سه كلاس رسوبي (گلي، شني و گلي - شني) قرار داشت.گروه غالب فون بنتيك نواحي تياب و خمير را پرتاران تشكيل می‌دادند. تراكم بالاي خانواده Capitellidae در منطقه بین‌کشندی احتمالاً بيانگر نوعي استرس محيطي ناشي از تردد و فعاليت شناورهاي صيادي و باربري مي‌باشد.از نظر اندازه طولي بين ماهيان گل‌خورك در دو منطقه اختلاف معني داري مشاهده نگرديد (05/0 >P) ، همچنين ميانگين طولي گل‌خورك معمولي، يال‌دار و ماري به ترتيب 85/9، 7/14 و 49/11 سانتيمتر محاسبه و ثبت شده است. شاخص گنادي محاسبه شده نشان داد فصل تخمريزي هر سه گونه گل‌خورك در هر دو ناحيه عمدتاً از اواخر زمستان تا اواخر بهار می‌باشد. نسبت جنسي ماده به نر در گل‌خورك معمولي 45/0 :1، گل‌خورك يال‌دار 41/0 :1 و براي گل‌خورك ماري 74/0 :1 بدست آمد. هم آوري مطلق گل‌خورك معمولي 2202 ± 3558، گل‌خورك يال‌دار 1030 ±3952 و گل‌خورك ماري 1939±6742 عدد تخمك تعيين گرديد.رژيم غذايي گل‌خورك معمولی P. waltoni عمدتاً از خرچنگ ویولون‌زَن، گونه S. tenuis از سخت پوستان، شكم پايان و گونه B. dussumieri از رژيم غذايي گياه خواري تبعيت می‌كنند.