چکيده
افزايش روزافزون جمعيت انساني با افزايش نياز پروتئيني همراه است وآبزي پروري يکي از آسان ترين روش هاي توليد پروتئين حيواني است. از طرفی، آبزي پروري بدليل کمبود منابع آب شيرين در جهان در دريا و اقيانوس رونق يافت. پرورش ماهي در قفس می تواند بعنوان یک راهکار در توسعه آبزی پروری مطرح گردد. هدف این طرح، بررسی اکوسیستم منطقه جنوب دریای خزر به منظور امکان¬سنجی پرورش ماهی در قفس بود. در این راستا، اطلاعات مربوط به فيتو پلانكتون، زئوپلانكتون، ماکروبنتوز به همراه عوامل فيزيكوشيميايي و آلاينده هاي آب، در سال 1387، 1388 و 1389 در کرانه جنوبي درياي خزر بين طول جغرافيائي °48 تا °54 و عرض جغرافيائي °36 تا °39 مورد بررسي قرار گرفت. براساس نتایج حاصل از این تحقیق، آب‌های منطقه جنوبی دریای خزر برای پرورش ماهیان در قفس مناسب است و مناطق دور از ساحل (اعماق بین 20 تا 100متر) خصوصیات لازم برای پرورش ماهیان گرمابی و خصوصاً ماهیان سردابی وجود دارد. اما از آنجایی¬که دریای خزر در دهه هشتاد چهار بار شکوفایی جلبکی (گونه هاي سمی و مضر) را تجربه کرده است و در سال¬های اخیر در تعدادي از گونه های فیتوپلانکتونی نيز تراكم به مرز شکوفایی رسیده است و همچنين وجود شرایط مزوتروف در آب¬های ساحلی این اکوسیستم، شایسته است که استقرار قفس های پرورش ماهي با رویکرد احتیاطی بیشتر و ابتدا بصورت پايلوت صورت پذیرد تا به مشکلات زیست محیطی منجر نشود. در منطقه جنوب دریای خزر: منطقه مرکزی در الویت اول توسعه آبزی‌پروری و مناطق غربی و شرقی به‌ترتیب در الویت‌های دوم و سوم توسعه آبزی‌پروری قرار گرفتند. در نتیجه، در منطقه مرکزی حدفاصل شهرستان‌های خشت‌سر تا کیاشهر با طول تقریبی 244 کیلومتر از شرایط مناسب‌تری برای استقرار قفس‌های پرورش برخوردار بود .بررسی¬ها نشان داد که استفاده از ماهیان بومی برای پرورش ماهی در قفس در منطقه جنوب دریای خزر ضروری است. گونه های زیادی از ماهیان بومی برای پرورش در قفس مناسب هستند. اما زیرساخت مناسب برای تولید همه آنها وجود ندارد. لذا در ابتدا گونه¬های فیل¬ماهی و ماهی¬آزاد برای پرورش در قفس در منطقه جنوب دریای خزر پیشنهاد شد. بنابراین، " ارزیابی اثرات زیست محیطی" برای هر گونه در بهره برداری از آب¬های سواحل جنوبی دریای خزر ضروری است.