چکیده
با توجه به انواع و خواص زیستی خیارهای دریایی، در این تحقیق علمی به بررسی خواص سیتوتوکسیک و ضد میکروبی (ضدقارچ و ضدباکتری) ترکیبات ترپنوئیدی استخراج شده از گونه Holothuria leucospilota از جزیره هنگام، خلیج فارس پرداخته شده است. در این پژوهش پودر خشک خیار دریایی با استفاه از استون عصاره گیری شدند. سپس به منظور جداسازی ترکیبات ترپنوئید عصاره از ستون کروماتوگرافی سیلیکاژل توسط حلال های ان هگزان و اتیل استات شست و شو داده شد و خواص سیتوتوکسیک و ضدمیکروبی (ضدقارچ و ضدباکتری) این ترکیبات توسط آزمون XTT روی رده سلول سرطانی KB/C152 و سلول سالم Hek293 و آزمون رقت لوله ای روی سویه باکتری های ؛ Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumonia, Salmonella typhi, Proteus vulgaris, Staphylococcus aureus, Bacillus Bacillus subtilis, Nocardia brasiliensis و سویه های قارچ و مخمر Aspergillus fumigatus و Candida albicans مورد سنجش قرار گرفت. ترکیبات اسکوالین، آمبرین، رینانولون، لانوسترول، بتاآمیرین و لوپئول توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی شناسایی شدند. ترکیبات؛ اسکوالین، آمبرین و لانوسترول در غلظت های 34/3 تا 91/6 میکروگرم در میلی لیتر منجر به مرگ پنجاه درصدی سلول های اپیتلیوم دهانی و جورکت شده اما اثر کشندگی روی سلول های جنيني کليه انسان از خود نشان ندادند. ترکیبات بتا آمیرین، لوپئول و رینانولون در غلظت های 13/6 تا 64/45 میکروگرم در میلی لیتر منجر به مرگ پنجاه درصدی سلول های اپیتلیوم دهانی شدند، اما ترکیب لانوسترول اثر کشندگی از خود نشان نداده است. ترکیبات اسکوالین، لانوسترول، بتا آمیرین و لوپئول اثر کشندگی روی باکتری های گرم مثبت باسیلوس سوبتیلیس، باسیلوس سرئوس و استافیلوکوکوس آرئوس از خود نشان دادند اما اثر آن ها روی باکتری های گرم منفی بسیار ضعیف بوده است. ترکیبات لانوسترول و بتاآمیرین و لوپئول روی مخمر کاندیدا آلبیکنس اثر کشندگی داشته اما تنها ترکیب لوپئول روی قارچ آسپرژیلوس اثر کشدگی از خود نشان داده است. در این پروژه که به بررسی ترکیبات ترپنوئید از خیار دریایی Holothuria leucospilota از جزیره هنگام پرداخته شده است اثر زیستی سیتوتوکسیک روی سلول های سرطانی بسیار قوی تر از اثر ضدباکتریایی است، بنابراین ترکیبات مورد مطالعه می توانند به عنوان انتخاب مناسب برای تولید داروهای ضدسرطان و سپس ضدباکتری مورد استفاده قرار بگیرد.