چکیده
با توجه به انواع و خواص زیستی خیارهای دریایی، در این تحقیق علمی به بررسی خواص سیتوتوکسیک و ضد میکروبی (ضدقارچ و ضدباکتری) ترکیبات ترپنوئیدی استخراج شده از گونه Stichopus hermanni در مرداد ماه سال 1394 از جزیره لارک، خلیج فارس پرداخته شده است. در این پژوهش پودر خشک خیار دریایی با استفاه از استون عصاره گیری شد. سپس به منظور جداسازی ترکیبات ترپنوئید عصاره از ستون کروماتوگرافی سیلیکاژل توسط حلال های ان هگزان و اتیل استات شست و شو داده شد و خواص سیتوتوکسیک و ضدمیکروبی (ضدقارچ و ضدباکتری) این ترکیبات توسط آزمون XTT روی رده سلول سرطانی KB/C152 و سلول سالم Hek293 و آزمون رقت لوله ای روی سویه باکتری های ؛ اشرشیاکلی، سودوموناس آئروژینوزا، کلبسیلا نمونیا، پروتئوس ولگاریس، سالمونلا تیفی، استافیلوکوکوس آرئوس، باسیلوس سوبتیلیس، باسیلوس سرئوس، نوکاردیا برازیلینسیس و سویه های قارچ و مخمر آسپرژیلوس فومیگاتوس و کاندیدا آلبیکنس مورد سنجش قرار گرفت. تنها ترکیب قابل شناسایی و استخراج شده از این گونه؛ فرکشن حاوی ترکیب احتمالی اسکوالین و ایزومر اسکوالین می باشد که توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی شناسایی شد. فرکشن حاوی ترکیب احتمالی اسکوالین و ایزومر اسکوالین در غلظت های 14/42 و 36/20 میکروگرم در میلی لیتر منجر به مرگ پنجاه درصدی سلول های اپیتلیوم دهانی و جورکت شده اما اثر کشندگی روی سلول های جنيني کليه انسان از خود نشان ندادند. فرکشن حاوی ترکیب احتمالی اسکوالین و ایزومر اسکوالین رو باکتری های گرم مثبت استافیلوکوکوس آرئوس، باسیلوس سرئوس و باسیلوس سوبتیلیس اثر کشندگی از خود نشان دادند و روی سایر گونه های باکتریایی گرم منفی اثر کشندگی نداشتند. در این پروژه که به بررسی ترکیبات ترپنوئید از خیار دریایی هولوتوریا لوکوسپیلاتا از جزیره لارک پرداخته شده است اثر زیستی سیتوتوکسیک ترکیب اسکوالین روی سلول های سرطانی بسیار قوی تر از اثر ضدباکتریایی است، با توجه به خصوصیات زیستی این گونه بهترین روش جهت استفاده از این گونه فرآوری و تهیه پودر به عنوان مکمل غذایی و افزایش ایمنی بدن و صادرات آن می باشد.